AFPSlachtoffers van een aanslag in Nigeria

NOS Nieuws•vandaag, 18:59

  • Saskia Houttuin

    correspondent Afrika

  • Saskia Houttuin

    correspondent Afrika

Een verdraaiing van de feiten en uit de context gehaald: zo omschrijven Nigeriaanse veiligheidsdeskundigen Donald Trumps dreigementen aan Nigeria vanwege geweld tegen christenen. Tegelijk zien ze de Amerikaanse aandacht voor de veiligheidscrisis in het land als een kans om meer militaire hulp te krijgen in de strijd tegen terreurgeweld.

Trump dreigde afgelopen weekend alle financiële steun aan Nigeria te schrappen en zinspeelde op militaire actie tegen islamitische terreurgroepen. De Amerikaanse president zou het Pentagon hebben gevraagd zich op een veiligheidsoperatie voor te bereiden.

Trump zegt zover te willen gaan vanwege het geweld tegen christenen in het West-Afrikaanse land en het onvermogen van de Nigeriaanse overheid om hen te beschermen. “Het christendom wordt in Nigeria existentieel bedreigd”, schreef Trump zaterdag op zijn platform Truth Social. “Radicale islamisten zijn verantwoordelijk voor deze massaslachting.”

De cijfers vertellen een genuanceerder verhaal. In Nigeria zijn sinds 2009 tienduizenden mensen omgekomen door jihadistisch terreurgeweld, maar dat zijn vooral mensen met een islamitische achtergrond. “Dat komt doordat in de regio’s waar zij actief zijn voornamelijk moslims wonen,” zegt Malik Samuel, onderzoeker bij Good Governance Africa. “Iedereen loopt gevaar.”

Eigen interpretatie

Van de 220 miljoen Nigerianen is ruwweg de helft christen en de helft moslim. De meeste christenen wonen in het zuiden, de meeste moslims in het noorden. Jihadistische groepen als Boko Haram, dat uiteengevallen is in facties, plegen vooral aanvallen in het overwegend islamitische noorden. “Zij willen hun eigen interpretatie van de sharia invoeren,” zegt Samuel. “Maar je kan de slachtoffers die ze maken niet reduceren tot één geloof.”

Het frame van het Witte Huis dat alleen of vooral christenen doelwit zijn, noemt Samuel “schokkend” en een “verdraaiing van feiten”: “President Trump is president van de machtigste natie ter wereld. Hij zou zijn feiten op een rij moeten hebben. De Amerikanen hebben hier een grote ambassade, zij weten wat er werkelijk speelt. Maar Trump haalt zijn informatie klaarblijkelijk ergens anders vandaan.”

De aankondiging volgt op een wetsvoorstel dat de Republikeinse senator Ted Cruz in september indiende. “Dit verhaal heeft niet zoveel te maken met Nigeria, maar zegt meer iets over de politieke context in de VS”, zegt veiligheidsanalist Ikemesit Effiong van SBM Intelligence. “Het is een religieus verhaal dat hen goed uitkomt, waarvan ze weten dat het aanslaat bij Amerikaanse conservatieven.”

Stuk complexer

Context ontbreekt in het discours van Trump en zijn achterban, benadrukt Effiong: “Het ligt een stuk complexer. Nigeria wordt hard geraakt door onveiligheid, maar het is geen puur religieus verhaal. Er spelen veel factoren mee: de economische crisis, hoge werkloosheid, klimaatverandering en het historische onvermogen van Nigeria om zijn burgers te beschermen. Alle inwoners, niet alleen christenen.”

Een woordvoerder van de Nigeriaanse overheid zei tegen persbureau AP dat de VS niet zomaar een eenzijdige militaire operatie in Nigeria kan uitvoeren. Volgens de woordvoerder past Trumps dreigende taal bij zijn manier om “er hard in te gaan en zo een gesprek af te dwingen”.

Ebenezer Obadare, onderzoeker bij de Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations, verwacht dat er gesprekken tussen de twee landen volgen. “De Nigeriaanse overheid kan de veiligheidsproblemen in het land niet goed aan”, zegt hij vanuit zijn kantoor in Washington D.C. “Dus wat er nu speelt, kan ook een kans worden op meer militaire samenwerking met het Amerikaanse leger”.

Nigerianen niet de vijand

Obadare adviseert zowel de Amerikaanse als de Nigeriaanse regering op het gebied van veiligheid. “We moeten het er minder over hebben of Trump gelijk heeft of niet”, zegt hij. “Onze focus moet liggen op de vele slachtoffers die vallen in Nigeria. Bij de kerken en moskeeën die worden aangevallen en ziekenhuizen en bruggen en politiestations. We moeten Trump eraan herinneren dat het Nigeriaanse volk niet de vijand is. De jihadistische terreur is de vijand.”

Ook Effiong denkt dat gesprekken over militaire samenwerking tussen de twee landen snel zullen plaatsvinden. “De Amerikanen gaan dit gebruiken om concessies af te dwingen,” zegt hij. “Nigeria is een van de Afrikaanse landen die weigerden gedeporteerde migranten op te nemen. Dat kan veranderen.”