DPADe Duitse minister van Buitenlandse Zaken Wadepuhl voor verwoeste huizen in Harasta, een voorstad van de Syrische hoofdstad Damascus

NOS Nieuws•vandaag, 20:16

  • Charlotte Waaijers

    correspondent Duitsland

  • Charlotte Waaijers

    correspondent Duitsland

In Duitsland is de discussie opgelaaid over de vraag welke Syriërs mogen blijven en welke niet. Aanleiding is een reis van minister van Buitenlandse Zaken Wadephul naar Syrië.

Bij een bezoek aan Harasta, een verwoeste voorstad van Damascus, concludeerde de christendemocraat Wadephul dat weinig Syriërs binnenkort vrijwillig zullen teruggaan. “Dat is geloof ik maar heel beperkt mogelijk nu, omdat inderdaad heel veel infrastructuur vernietigd is”, zei de minister ter plaatse. “Hier kun je niet waardig leven.”

Dat botst met het streven van zijn regering onder leiding van CDU-partijgenoot Merz, die wil dat zoveel mogelijk Syriërs Duitsland snel verlaten. Na de uitlatingen Wadepuhl herhaalde Merz die ambitie.

“De burgeroorlog is voorbij”, zei hij op een persconferentie. “Er is op dit moment geen enkele reden meer voor asiel in Duitsland. Daarom kunnen we ook met uitzettingen beginnen.”

Bijna miljoen Syriërs in Duitsland

Hij gaat ervan uit dat een groot deel van de Syrische vluchtelingen uit zichzelf teruggaat om te helpen met de wederopbouw. Daar voegde hij aan toe dat Syriërs die weigeren terug te gaan, in de nabije toekomst ook uitgezet kunnen worden.

Het is niet duidelijk wie dan precies gedwongen zullen worden om het land te verlaten. Ook is niet duidelijk of dat überhaupt mogelijk is.

Sinds het uitbreken van de burgeroorlog in 2011 kwamen naar geen ander Europees land meer Syriërs dan naar Duitsland: bijna een miljoen. Verreweg de meesten hebben een, al dan niet tijdelijke, verblijfsvergunning.

Zo’n tienduizend Syriërs mogen niet blijven, maar zijn nog niet uitgezet. Reden is dat Syrië geen veilig land is en dat daarvoor ook samenwerking nodig is met de machthebbers in Syrië.

Druk om daadkrachtiger over te komen

Binnen een dag nadat het regime-Assad vorig jaar ten val kwam, gingen er in Duitsland stemmen op om Syriërs te laten terugkeren naar hun thuisland. Door het succes van anti-migratiepartij AfD voelen ook andere partijen druk om daadkrachtig over te komen tegen migratie.

Die ambitie blijkt ook uit het regeerakkoord dat de christendemocraten van Merz dit jaar met de sociaaldemocraten sloten “We zullen mensen uitzetten naar Afghanistan en Syrië, te beginnen met criminelen en gevaarlijke personen”, zo schreven de partijen.

Het betreft vooralsnog een hele kleine groep mensen. Geen vliegtuigen vol, maar eerder een klein vliegtuigje, klinkt het achter de schermen bij de regering.

Discussie binnen CDU

Om uitzettingen mogelijk te maken, heeft Merz de Syrische president Sharaa uitgenodigd voor een gesprek.

Binnen de partij van Merz laait de discussie intussen verder op. CDU-fractievoorzitter Jens Spahn haalt zelfs de situatie na Tweede Wereldoorlog erbij, toen Duitsland zelf in puin lag. “Als onze grootouders ons land niet opnieuw opgebouwd zouden hebben, hoe zou het er dan vandaag uitzien? Ik vind het een patriottische plicht dat je je thuisland weer opbouwt.”

De Duitse krant Bild tekende vervolgens uit de mond van Wadephul op dat Syrië er nu erger uitziet dan Duitsland in 1945.

Het is onrust waar de regeringscoalitie niet op zit te wachten. En dus benadrukken de bondskanselier en de minister van Buitenlandse Zaken inmiddels dat ze het volledig met elkaar eens zijn. Ook regeringspartij SPD ziet geen onenigheid.

De reactie van de AfD is in elk geval duidelijk. “Deze mensen moeten terug naar hun thuisland”, schrijft voorzitter Alice Weidel op X. “Als ze niet vrijwillig gaan, dan zetten we ze uit.”