ANP

NOS Nieuws•vandaag, 06:31

Verschillende organisaties die opkomen voor arbeidsmigranten trekken bij de Tweede Kamer aan de bel over het schrappen van maatregelen die de positie van arbeidsmigranten kunnen verbeteren. Demissionair minister Paul (VVD) van Sociale Zaken besloot vorige week om die toch niet door te zetten.

Vier belangenorganisaties schrijven in een brief dat uitzendbureaus met het terugdraaien van de maatregelen opnieuw ruim baan krijgen om door te gaan met “dubieuze praktijken”. De brief is ondertekend door het Leger des Heils, Fairwork, Stichting Bewonersbelangen Arbeidsmigratie en vakbond FNV.

Opvallend genoeg is de op een na grootste vakbond, CNV, het juist eens met het besluit van de demissionaire minister. Dat geldt ook voor de werkgevers. De Nederlandse Arbeidsinspectie is juist tegen het besluit van Paul. Het laat zien dat partijen behoorlijk verdeeld zijn over wat de beste oplossing is.

Loon inhouden

De maatregelen werden bedacht door Pauls voorganger Eddy van Hijum. De meest in het oog springende maatregel is het stapsgewijs verbieden dat kosten voor huisvesting ingehouden worden op het minimumloon van arbeidsmigranten. Dat loon is dit jaar 2509 euro bruto bij een 40-urige werkweek.

Een werkgever mag op dit moment voor het huren van een woning maximaal 25 procent inhouden van het minimumloon. De werknemer ontvangt daardoor een bedrag dat lager is dan het minimumloon, omdat de werkgever de kosten van de huisvesting draagt.

Vanaf januari zou dat verlaagd worden naar 20 procent, en vanaf 2030 zou het inhouden helemaal niet meer mogelijk zijn.

Onwenselijke situaties

Van Hijum schreef destijds dat arbeidsmigranten door hun werkgever weliswaar snel aan een woning komen, maar in de praktijk onwenselijke situaties ontstaan “waarin een deel van de werkgevers huisvesting aan arbeidsmigranten als verdienmodel ziet”. Volgens Van Hijum raken arbeidsmigranten bij het verliezen van hun baan ook hun woning kwijt. Dat vergroot hun afhankelijkheid van de werkgever.

Demissionair minister Paul wil het inhouden van huur mogelijk houden, omdat werkgevers volgens haar alsnog naar manieren zouden zoeken om loon buiten het zicht in te houden. De kwaliteit van huisvesting zou daardoor onder druk komen te staan. Vanwege de krappe woningmarkt is het voor arbeidsmigranten juist nadelig als de inhoudingsregeling stopt, zegt Paul.

Voorstanders van de maatregelen zeggen dat arbeidsmigranten bijvoorbeeld niet doorstromen naar een direct dienstverband, omdat hun huisvesting dan ophoudt. Ze hebben volgens de organisaties bovendien geen huurbescherming en verliezen onderdak als de arbeidsovereenkomst stopt.

Ook de Arbeidsinspectie is voor de afschaffing van de inhoudingsregeling, omdat die het belangrijk vindt dat het verdienmodel van vervoer, werk en huisvesting minder aantrekkelijk wordt voor werkgevers. Werkgevers kunnen verdienen aan de huisvesting van arbeidsmigranten, ten opzichte van mensen die al een huis hebben in Nederland. “Daarmee ontstaat ook een afhankelijkheid van de werknemer van de werkgever: baan kwijt, huis kwijt, dakloos.”

ID-pas

Demissionair minister Paul schrapt ook het invoeren van een identificatiepas op de bouwplaats, waar veel arbeidsmigranten in dienst zijn. Zo’n pas moest een einde maken aan de onduidelijkheid wie, met welke kwalificaties, voor welke werkgever op de bouwplaats werkt.

Doordat iedereen valt te identificeren met de pas zou dat bijvoorbeeld zwartwerken tegengaan en gewerkte uren en opgebouwde rechten zoals pensioen bijhouden. Maar volgens de minister geeft zo’n pas geen garantie op veilig en eerlijk werk. Bovendien zou de privacy van werknemers in het geding komen. Ze wil dus geen wettelijk verplichte identificatie op de bouwplaats, maar ziet alleen een optie daarvoor “op basis van vrijwilligheid”.

Ook Bouwend Nederland werkt aan andere oplossingen om de veiligheid en positie van arbeidsmigranten te verbeteren. Zo werken ze onder andere aan een app en een systeem om onveilige situaties te melden, en inzicht te krijgen in de veiligheidseisen.

Andere oplossingen

Werkgevers en vakbond CNV staan achter het besluit van de minister. Volgens CNV zou het doorgaan van het besluit de positie van arbeidsmigranten verslechteren, omdat de huisvesting dan op een andere manier betaald moet worden: “Dat wordt dan bijvoorbeeld contant of met PIN gedaan. Dan hebben we het liever op de loonstrook, dat is transparant”, zegt CNV-bestuurder Henry Stroek.

De Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU) zegt het goed te vinden dat de minister de maatregelen terugdraait, met name vanwege transparantie, en omdat de bond ervan overtuigd is dat de regeling de kwaliteit van woningen borgt.

Volgens minister Paul blijft het belangrijk om de positie van arbeidsmigranten te verstevigen en hen meer onafhankelijk te maken van hun werkgever. Daarvoor zegt ze te werken aan andere manieren om dat voor elkaar te krijgen, zoals informatiepunten, en een wetsvoorstel om de huurbescherming van arbeidsmigranten te verbeteren.