Sinds januari van dit jaar werken de ruim 700 medewerkers van AFAS vier dagen per week, met behoud van salaris. De vrijdag is door het bedrijf omgedoopt tot een zogenoemde ‘ontwikkeldag’. Dit betekent dat het kantoor dichtblijft en dat het personeel ruimte krijgt om andere dingen te doen.
AFAS zegt dat ze het onderzoek hebben laten doen door de onafhankelijke cultureel antropoloog Jitske Kramer. Zij concludeert dat medewerkers zich energieker voelen, maar dat de kortere week ook vraagt om meer discipline en focus. Een deel van de medewerkers ervaart meer werkdruk.
‘Vrijdag goud waard’
“Die vier dagen zitten vrij vol, maar die vrijdag is goud waard”, vult Britt Breure, directeur HR en organisatiecultuur & werkgeluk, van AFAS aan. Ze erkent wel dat die vier dagen intenser zijn, omdat er toch 20 procent minder gewerkt wordt. Ze verwacht wel dat deze drukte de komende tijd afneemt, als werknemers wat meer gewend zijn aan de nieuwe manier van werken. Ook denkt ze dat AI werk uit handen kan nemen.
Stef Molleman, arbeidsmarktadviseur bij het UWV, vraagt zich af of een vierdaagse werkweek positief is als het werk van vijf dagen in vier dagen wordt gepropt. Desondanks vindt hij de stap van AFAS ‘interessant’, mede doordat er in Nederlands steeds meer tweeverdieners zijn. “Dit kan eventueel ruimte maken voor huistaken en misschien meer rust geven. Een werkgever wordt hierdoor ook erg aantrekkelijk denk ik.”
Lees ook Softwarebedrijf AFAS voert vierdaagse werkweek in, loon blijft gelijk
Hier sluit arbeidseconoom Ronald Dekker van TNO zich bij aan. Door een betere werk-privébalands kan iemand waarschijnlijk meer verstouwen in 32 uur, denk hij.
Voor Stan van den Heuvel, marketeer bij AFAS, voelt het niet zo dat hij nu veel harder moet werken. “Vanaf 1 januari zijn we kritisch in onze agenda gaan kijken. Je merkt dat je veel slimmer kunt werken en dat een meeting best wat korter kan.” Op de vrijdagen treedt hij vaak op als mantelzorger voor zijn buurvrouw. Al doet hij ook weleens niets, geeft hij toe.
Wat is AFAS?
AFAS is in in 1996 opgericht IT-bedrijf. Het levert bedrijfssoftware, bijvoorbeeld om de salarisadministratie of andere boekhoudkundige zaken te regelen. AFAS, waarvan het hoofdkantoor in Leusden staat, maakte vorig jaar 127 miljoen euro winst op een omzet van 325 miljoen euro.
Het bedrijf is onder meer bekend via het hoofdsponsorschap van voetbalclub AZ, het Circustheater in Scheveningen, AFAS Live in Amsterdam en het AFAS Theater in Leusden. Sinds september is de naam van het Antwerpse Sportpaleis veranderd in AFAS Dome. Het bedrijf is ook actief in België en de Antillen.
Daarnaast heeft het bedrijf een eigen maatschappelijke stichting, de AFAS Foundation. Oprichter Piet Mars is christelijk. De idealen van de onderneming sluiten aan bij christelijke waarden als naastenliefde, zei de huidige CEO Bas van der Veldt eerder tegen de Volkskrant, maar worden net zo goed gedeeld door alle niet-christelijke collega’s. Hij zegt zelf niet-praktiserend katholiek te zijn.
Toch denkt Molleman dat niet elke werkgever het zich kan permitteren om een vierdaagse werkweek aan te bieden. “Je hebt in Nederland al veel mensen die parttime werken.”
Met het oog op bijvoorbeeld de personeelstekorten is het volgens hem dan ook niet altijd haalbaar voor bedrijven om fulltimers ook minder te laten werken. Ook niet als de productiviteit hoger wordt, want in sommige sectoren is het niet mogelijk om een dag dicht te gaan, voegt Dekker toe. Maar ook daar is het volgens mogelijk om na te denken over werkprocessen. “Dat je bijvoorbeeld geen dingen meer gaat doen die geen bijdrage leveren aan goed onderwijs.”
Lees ook FNV wil 7 procent loon erbij en vierdaagse werkweek van 32 uur
Want wat nou als bij AFAS de telefoon gaat op die vrije vrijdag? “We zijn niet vrij, maar noemen het een ontwikkeldag. Maar als er in het weekend of op vrijdag een escalatie is dan wordt die gewoon opgepakt”, vertelt Breure. In andere woorden: als er paniek in de tent is, wordt er gewoon gewerkt. Ook zegt ze dat er op vrijdag een klein supportteam aanwezig is voor contact met klanten. “Dit team heeft op woensdag een ontwikkeldag.”
Breure zit zelf ook niet stil op haar ontwikkeldag. Ze merkt dat ze het toch lekker vindt om in een uurtje de mail te kunnen ‘wegwerken’. Maar dan wel thuis in een joggingpak, zodat ze ook kan sporten en de kinderen kan wegbrengen. “Het gaat om verantwoordelijkheid nemen.”
Meten is weten
Het Leusdense bedrijf meet volgens Breure veel. Op basis van zulke metingen stelt ze dat werknemers op de ontwikkeldag steeds minder vaak aan het werk zijn. Iets wat dus toegejuicht wordt door het bedrijf. Die ontwikkeldag brengt volgens AFAS zelf geen keiharde verantwoordelijkheden met zich mee. Het is dus niet per se de bedoeling dat iemand een cursus volgt of iets maatschappelijk verantwoords doet.
Lees ook IJsland stapt over naar kortere werkweek na geslaagd experiment
“Sommigen leren een taal, anderen zorgen voor hun ouders of kinderen, doen vrijwilligerswerk op de voetbalclub of kiezen ervoor om gewoon even niets te doen”, stelt AFAS zelf in het persbericht. “Als je mensen vertrouwt en ruimte geeft, gebeuren er mooie dingen”, aldus topman Bas van der Veldt.
Voor bedrijven die ook denken aan een vierdaagse werkweek, deelt zijn collega Breure nog een tip. “Je moet de innovatie opzoeken en het ongemak durven omarmen en de tijd nemen.” Ze zegt dat het bedrijf er van tevoren niet goed over nagedacht had dat afdelingen het op verschillende momenten in de week druk hebben. Dit bespreekbaar maken is volgens haar heel belangrijk.
Nog geen fijn weekend
Dit betekent volgens haar overigens niet meer vergaderen. Die zorgen juist voor dat er personeel meer tijd kwijt is, terwijl er juist meer werk bij komt. “Er kan zoveel slimmer en efficiënter gewerkt worden.”
AFAS-medewerker Van den Heuvel heeft dit met eigen ogen gezien, dus begint voor hem het weekend vandaag al. “Nee weekend niet, morgen gaan we ontwikkelen. We wensen elkaar dus nog geen fijn weekend, want dat begint vrijdagmiddag pas.”
In deze video zie je waarom we niet meer, maar juist minder moeten werken: