Per saldo verwacht ruim 3 procent van de ondernemers meer te investeren in 2026. Ondernemers in de vastgoedsector verwachten dit met per saldo 25 procent het vaakst. Negen bedrijfstakken verwachten meer te investeren, de overige drie bedrijfstakken verwachten minder te investeren. In de cultuur, sport en recreatie en in de detailhandel verwachten ondernemers meer te investeren, terwijl ze vorig jaar nog een afname verwachtten. In de landbouw, bosbouw en visserij, in de horeca en de informatie en communicatie, verwachten ondernemers dat ze minder gaan investeren in 2026.

Download CSVToon tabelVerwachte investeringen voor volgend jaar

Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) 1)

3,6 Verhuur en handel van onroerend goed

25,1 23,8 Autohandel en -reparatie

11,9 3,6 Vervoer en opslag

11,9 20,6 Cultuur, sport en recreatie

9,6 -3,9 Detailhandel (niet in auto’s)

5,7 -6,6 Industrie

5,4 3,1 Bouwnijverheid 1)

3,8 Groothandel en handelsbemiddeling

2,8 1,6 Zakelijke dienstverlening

1,6 4,2 Informatie en communicatie

-3,3 -4,3 Landbouw, bosbouw en visserij

-5,8 2,5 Horeca

-5,9 -6,7 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW 1) In deze bedrijfstak was de vraag niet beschikbaar in oktober 2024

Verwachte investeringen voor volgend jaar

Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) 1)

3,6 Verhuur en handel van onroerend goed

25,1 23,8 Autohandel en -reparatie

11,9 3,6 Vervoer en opslag

11,9 20,6 Cultuur, sport en recreatie

9,6 -3,9 Detailhandel (niet in auto’s)

5,7 -6,6 Industrie

5,4 3,1 Bouwnijverheid 1)

3,8 Groothandel en handelsbemiddeling

2,8 1,6 Zakelijke dienstverlening

1,6 4,2 Informatie en communicatie

-3,3 -4,3 Landbouw, bosbouw en visserij

-5,8 2,5 Horeca

-5,9 -6,7 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW 1) In deze bedrijfstak was de vraag niet beschikbaar in oktober 2024

Afname winstgevendheid in afgelopen kwartaal

Aan het begin van het vierde kwartaal 2025 gaven meer ondernemers aan dat hun winstgevendheid is afgenomen dan toegenomen in het afgelopen kwartaal; het saldo was daarmee negatief. In acht van de twaalf bedrijfstakken zijn ondernemers negatiever over de winstgevendheid. Doordat ondernemers in de bouwnijverheid positiever zijn over hun winstgevendheid, is het totaalcijfer vrijwel hetzelfde als vorig jaar. Verder waren alleen in de groothandel, de industrie en de vastgoedsector ondernemers minder negatief dan een jaar geleden. In de autohandel en -reparatie waren ondernemers met een saldo van -21 procent het negatiefst over de ontwikkeling van hun winstgevendheid.

Download CSVToon tabelOntwikkeling winstgevendheid afgelopen kwartaal

Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven)

-4,4 -4,1 Bouwnijverheid

17,3 8,7 Informatie en communicatie

-1,3 0,9 Zakelijke dienstverlening

-1,4 3,9 Verhuur en handel van onroerend goed

-2,4 -3,8 Cultuur, sport en recreatie

-3,4 -0,2 Groothandel en handelsbemiddeling

-3,5 -11,8 Vervoer en opslag

-7,2 0,2 Industrie

-7,6 -11,5 Detailhandel (niet in auto’s)

-10,8 -8,9 Landbouw, bosbouw en visserij

-13,5 -7,1 Horeca

-13,6 -10,6 Autohandel en -reparatie

-21,0 -6,5 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Ontwikkeling winstgevendheid afgelopen kwartaal

Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven)

-4,4 -4,1 Bouwnijverheid

17,3 8,7 Informatie en communicatie

-1,3 0,9 Zakelijke dienstverlening

-1,4 3,9 Verhuur en handel van onroerend goed

-2,4 -3,8 Cultuur, sport en recreatie

-3,4 -0,2 Groothandel en handelsbemiddeling

-3,5 -11,8 Vervoer en opslag

-7,2 0,2 Industrie

-7,6 -11,5 Detailhandel (niet in auto’s)

-10,8 -8,9 Landbouw, bosbouw en visserij

-13,5 -7,1 Horeca

-13,6 -10,6 Autohandel en -reparatie

-21,0 -6,5 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Ondernemersvertrouwen blijft negatief

Het ondernemersvertrouwen komt in het vierde kwartaal van 2025 uit op -4,0 en blijft daarmee vrijwel gelijk ten opzichte van een kwartaal eerder. Ondernemers waren negatiever over het economisch klimaat in het afgelopen kwartaal, dan over hun verwachtingen voor het komende kwartaal. Het ondernemersvertrouwen is sinds begin 2022 onafgebroken negatief en ligt op het gemiddelde (-4,0) vanaf 2012.

Download CSVToon tabelOndernemersvertrouwen

2021jan

-11,1 -14,7 -7,6 2021apr

0,2 -5,6 6,0 2021jul

13,3 13,1 13,5 2021okt

14 15,1 12,9 2022jan

-0,5 -2,0 0,9 2022apr

-7,3 -6,6 -8,1 2022jul

-10,5 -11,2 -9,8 2022okt

-20,8 -19,4 -22,1 2023jan

-12,2 -13,3 -11,1 2023apr

-6,5 -7,9 -5,0 2023jul

-7 -8,0 -6,0 2023okt

-9,2 -11,1 -7,3 2024jan

-7,1 -10,0 -4,2 2024apr

-5,8 -9,2 -2,4 2024jul

-3,4 -5,6 -1,2 2024okt

-3,2 -6,3 -0,2 2025jan

-5,4 -8,4 -2,4 2025apr

-7,5 -6,9 -8,1 2025jul

-3,8 -6,0 -1,6 2025okt

-4,0 -6,1 -1,9 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Ondernemersvertrouwen

2021jan

-11,1 -14,7 -7,6 2021apr

0,2 -5,6 6,0 2021jul

13,3 13,1 13,5 2021okt

14 15,1 12,9 2022jan

-0,5 -2,0 0,9 2022apr

-7,3 -6,6 -8,1 2022jul

-10,5 -11,2 -9,8 2022okt

-20,8 -19,4 -22,1 2023jan

-12,2 -13,3 -11,1 2023apr

-6,5 -7,9 -5,0 2023jul

-7 -8,0 -6,0 2023okt

-9,2 -11,1 -7,3 2024jan

-7,1 -10,0 -4,2 2024apr

-5,8 -9,2 -2,4 2024jul

-3,4 -5,6 -1,2 2024okt

-3,2 -6,3 -0,2 2025jan

-5,4 -8,4 -2,4 2025apr

-7,5 -6,9 -8,1 2025jul

-3,8 -6,0 -1,6 2025okt

-4,0 -6,1 -1,9 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Ondernemersvertrouwen alleen in de informatie en communicatie positief

In de informatie en communicatie is het ondernemersvertrouwen als enige bedrijfstak nog positief. In alle andere bedrijfstakken is de stemmingsindicator negatief, en in de meeste bedrijfstakken ook iets negatiever dan vorig kwartaal. In de verhuur en handel van onroerend goed is de stemming het sterkst gedaald. In de zakelijke dienstverlening is het cijfer omgeslagen van positief naar negatief. In de horeca is het vertrouwen het sterkst verbeterd, maar nog steeds negatief. Ondernemers in de landbouw, bosbouw en visserij zijn het negatiefst gestemd.

Download CSVToon tabelOndernemersvertrouwen per bedrijfstak

Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven)

-4,0 -3,8 Informatie en communicatie

1,3 3,5 Zakelijke dienstverlening

-1,4 0,6 Bouwnijverheid

-2,9 -5,2 Vervoer en opslag

-3,0 -0,9 Industrie

-3,4 -4,4 Detailhandel (niet in auto’s)

-4,8 -4,7 Cultuur, sport en recreatie

-5,1 -1,7 Autohandel en -reparatie

-5,7 -5,2 Groothandel en handelsbemiddeling

-6,9 -5,0 Horeca

-8,4 -13,2 Verhuur en handel van onroerend goed

-9,4 -1,5 Landbouw, bosbouw en visserij

-16,7 -16,3 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Ondernemersvertrouwen per bedrijfstak

Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven)

-4,0 -3,8 Informatie en communicatie

1,3 3,5 Zakelijke dienstverlening

-1,4 0,6 Bouwnijverheid

-2,9 -5,2 Vervoer en opslag

-3,0 -0,9 Industrie

-3,4 -4,4 Detailhandel (niet in auto’s)

-4,8 -4,7 Cultuur, sport en recreatie

-5,1 -1,7 Autohandel en -reparatie

-5,7 -5,2 Groothandel en handelsbemiddeling

-6,9 -5,0 Horeca

-8,4 -13,2 Verhuur en handel van onroerend goed

-9,4 -1,5 Landbouw, bosbouw en visserij

-16,7 -16,3 Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Tekort aan arbeidskrachten nog steeds belangrijkste belemmering

Aan het begin van het vierde kwartaal van 2025 gaf 33 procent van de ondernemers een tekort aan arbeidskrachten aan als belangrijkste belemmering in hun bedrijfsvoering. Dit is sinds het derde kwartaal van 2021 de meest genoemde belemmering. Daarnaast zei 22 procent dat onvoldoende vraag de belangrijkste belemmering was. Ruim 10 procent van de ondernemers noemde financiële beperkingen. Ruim 33 procent zei geen belemmeringen te ervaren.