Dit is het dagelijkse commentaar van NRC. Het bevat
meningen, interpretaties en keuzes. Ze worden geschreven door een groep
redacteuren, geselecteerd door de hoofdredacteur. In de commentaren laat NRC zien waar het voor staat. Commentaren bieden de lezer een
handvat, een invalshoek, het is ‘eerste hulp’ bij het nieuws van de dag.

Het hart van de Amerikaanse democratie klopt nog. Deze week lieten de Democraten met een reeks overwinningen in lokale verkiezingen zien dat er een politiek antwoord mogelijk is op de grenzeloze machtshonger van president Trump. Diens inauguratie is nog maar tien maanden geleden, maar sindsdien heeft de afbraak van democratie, grondrechten en sociale vangnetten een hoge vlucht genomen. Trump maakte zijn belofte van een keihard migratiebeleid waar, maar tegen welke prijs? De hetze tegen migranten is moeilijk los te zien van de groeiende druk waaronder onwelgevallige rechters, journalisten en politieke tegenstanders staan. In Trumps wereld is uiteindelijk iedereen vogelvrij.

Maandenlang vroegen de Democraten zich af wat ze tegenover dit politieke bederf kunnen stellen. Ondanks grote No Kings-protesten en, bijvoorbeeld, een strategie van terugpesten op sociale media bleef de partij een krachteloze indruk maken. De verkiezingen van dinsdag kunnen dat veranderen. Natuurlijk: het waren er maar een handjevol, en dan , maar de behaalde winst is een belangrijke opsteker voor de Democraten richting de eerste, echt grote verkiezingen: de midterms in november 2026. In Californië stemden kiezers in een referendum voor een voorstel om kiesdistricten te hertekenen ten faveure van de Democraten, een actie die geen schoonheidsprijs verdient, maar een reactie vormt op een soortgelijke, door Trump aangemoedigde stap in Texas. 

De meest opvallende winnaar dinsdag was ‘democratisch socialist’ Zohran Mamdani, die de eerste burgemeester van New York met een moslimachtergrond wordt. Zijn voor Amerikaanse begrippen linkse standpunten gaan zelfs zijn mede-Democraten soms te ver, maar zijn jeugdige energie en campagnestijl, met een grote rol voor Instagram en TikTok, zullen ongetwijfeld tot voorbeeld strekken. Dat geldt ook voor de sterke focus in zijn campagne op sociaal-economische rechtvaardigheid.

De Democratische winst in lokale verkiezingen laat zien dat met een sterk eigen verhaal kiezers kunnen worden gemobiliseerd om op te staan tegen Trump

De macro-economische groei in de VS is op zichzelf op orde, en de inflatie is stabiel, maar er is veel onvrede over hoge huizenprijzen, fors gestegen elektriciteitsprijzen en zorgverzekeringskosten en de onzekerheid die is ontstaan door Trumps internationale geruzie over handelstarieven. Het kelderende consumentenvertrouwen staat in schril contrast met de belastingvoordelen die superrijken intussen van Trump krijgen. Met een als die van Mamdani wonnen Democratische kandidaten dinsdag races om het gouverneurschap in New Jersey en in Virginia.

Het laat zien dat met een sterk eigen verhaal kiezers kunnen worden gemobiliseerd om op te staan tegen Trump. Het laat ook zien dat Trumps favoriete en tot dusverre succesvolle strategie – voorganger Joe Biden overal de schuld van geven – sleets begint te raken. Nog een conclusie: stemmers met een latino-achtergrond die op Trump stemden, beginnen daar spijt van te krijgen. De willekeur van het migratiebeleid, de racistische ondertoon ervan, het geweld en de vernederingen op straat: het jaagt kiezers weg. De Republikeinen zijn gewaarschuwd.

De Democraten echter ook. De kans op nog meer antidemocratische fratsen van Trump uit angst voor verlies tijdens de midterms is groot, en door deze lokale verkiezingen mogelijk alleen maar groter geworden. Trump is de perfecte tegenstander voor Mamdani, maar het omgekeerde is ook waar. Een in Oeganda geboren moslim die zichzelf socialist noemt en het ov gratis wil maken: daar weten Republikeinse campagnestrategen wel raad mee. En het kan ook de al broze eenheid binnen de Democratische Partij bedreigen. Trump is nog lang niet verslagen.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.