Volgens het rapport komt stressvol werk het meest voor in beroepen met veel directe verantwoordelijkheden en weinig regelruimte. In dat soort werk moeten taken vaak grotendeels worden uitgevoerd volgens vaste instructies of protocollen. Ook gelden vaak hoge eisen, waarbij heel snel of heel veel werk gedaan moet worden.
Apothekersassistenten ervaren het vaakst stressvol werk (51 procent). Daarna komen leerkrachten in het basisonderwijs en medisch praktijkassistenten (ieder 39 procent). Ook andere beroepen in de zorg en het onderwijs ervaren veel stress, zoals artsen, verpleegkundigen en docenten in het voortgezet onderwijs.
Pierre Koning, hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit, schrikt niet van de nieuwe cijfers. “Als je kijkt naar de cijfers van de afgelopen jaren is die 1 op 6 vrij constant”, zegt Koning. “Wat wel zorgwekkend is, en niet per se in dit rapport zit, is dat langdurig verzuim de laatste jaren flink is toegenomen. Hierbij gaat het ook om mentale gevallen van ziekte en werkstress kan daar één van de redenen voor zijn.”
Eerder dit jaar waarschuwde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving al voor wat zij de ‘hypernerveuze samenleving’ noemden. “Steeds meer jongeren worstelen met prestatiedruk, werkenden vallen uit met burn-outklachten en bijna de helft van de volwassenen heeft ooit een psychische aandoening gehad”, zei de RVS.
Prestatiedruk
De ‘hypernerveuze samenleving’ zou volgens de raad in alle aspecten van de samenleving doordringen. “Werk, school, vrije tijd – overal is de verwachting om beter en sneller te presteren. Tegelijk wordt het individu zelf als enige verantwoordelijk gehouden voor het eigen geluk.”
De RVS pleitte als oplossing voor een fundamentele sociaal-culturele verandering met meer verbinding en momenten van rust. Dat kan bijvoorbeeld door ruimte te maken voor ‘lege tijd’ op school, op het werk en in de vrije tijd, om zo creativiteit, bezinning en echt contact mogelijk te maken. Daartoe moeten volgens de raad bestaande normen over productiviteit en succes ter discussie worden gesteld.