Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. De grenscontroles begonnen in december 2024 en waren een speerpunt van toenmalig minister Faber. Deze zomer werden de controles al met een half jaar verlengd, ondanks een zeer kritisch rapport van de Rekenkamer. Nu gebeurt dat dus nogmaals.

In juni concludeerde de Rekenkamer al dat de grenscontroles niet effectief zijn en niet leiden tot minder migratie. Bovendien zou het kabinet dat van tevoren al geweten hebben.

0,38 procent

Dat er maar weinig mensen bij de grens worden tegengehouden, staat in ieder geval vast. Van december 2024 tot september 2025 werden maar liefst 123.320 mensen gecontroleerd bij de grenzen, slechts 470 vreemdelingen mochten het land niet in. Dat is 0,38 procent van het aantal gecontroleerde mensen.

Daarnaast werden er 230 mensen aangehouden tijdens de controles, bijvoorbeeld vanwege mensensmokkel, verkeersdelicten of drugscriminaliteit. Dat klinkt als winst, maar de Rekenkamer concludeerde ook al dat er bij de reguliere controles die werden uitgevoerd voor de grenscontroles werden ingevoerd, meer mensen werden opgepakt. Dat komt omdat de mobiele controles van vroeger veel gerichter werden uitgevoerd.

Dreiging voor de openbare orde

Verder blijkt ook uit de cijfers dat de asielinstroom naar Nederland in de eerste acht maanden van dit jaar met 38 procent is gedaald (13.920) ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Ook aan de buitengrenzen van de EU worden er veel minder migranten gesignaleerd. “Het is aannemelijk dat met name externe factoren, zoals bijvoorbeeld de veranderde situaties in herkomstlanden, met name Syrië, hebben geleid tot een gedaalde asielinstroom”, schrijft Van Weel.

Toch worden de grenscontroles dus verlengd, omdat de druk op het migratiesysteem in Nederland nog altijd erg hoog is. En dat zou zorgen voor een ‘verhoogde dreiging voor de openbare orde’. De minister geeft toe dat het lastig is om vast te stellen of de grenscontroles echt zorgen voor minder migranten. Maar: het is ook niet uit te sluiten.

“Het is heel moeilijk om te zeggen dat dat effect er is. Maar je kunt ook niet zeggen dat het er niet is”, vertelt Van Weel.

Afschrikwekkende werking?

Inmiddels hebben tien EU-landen binnengrenscontroles ingesteld. Volgens de minister is het ‘voorstelbaar’ dat deze een preventief effect hebben op het aantal migranten dat naar de EU komt. “De Nederlandse binnengrenscontroles zouden daarmee een onderdeel kunnen zijn van de aanpak van het tegengaan van irreguliere migratie en mensensmokkel.”

Of er een afschrikkende werking van de controles uitgaat, dat durft ook de Koninklijke Marechaussee, de dienst die de controles uitvoert, niet te zeggen. “Dat heb ik niet gemeten. Ik weet niet of dit een afschrikwekkende werking heeft”, zegt Jos Pieters van de KMAR. “Wat je wel ziet: als je de controledruk verhoogt, leidt het tot meer gecontroleerd worden.”

Migratie is ook in Duitsland een groot thema en ook de Duitsers hebben weer grenscontroles ingevoerd. Correspondent Jeroen Akkermans neemt een kijkje bij de Pools-Duitse grens: