•
Vandaag
•
leestijd 5 minuten
•
1292 keer bekeken
•
bewaren
Eigenaar van TransCity en Auteur
Persoon volgen
Ik misgun niemand het plezier van de Top 2000 en het jeugdsentiment dat daarmee bij velen naar boven komt. Maar de lijst zegt helemaal niets over de uitstekende staat waarin de muziekindustrie zich vandaag bevindt.
Volgende maand is het weer tijd voor het jaarlijkse Top 2000 ritueel. Een aartsconservatieve muzieklijst die al jarenlang wordt gedomineerd door mannen. Een tegentrendse lijst ook, want in de hedendaagse popmuziek worden vrouwen steeds méér en de Anglo-Amerikaanse popmuziek steeds mínder dominant. Ik schreef daar eerder over.
Natuurlijk kan de Top 2000 niet los worden gezien van de conservatieve afzender ervan, NPO Radio 2. Desondanks wordt deze muzieklijst jaarlijks gepresenteerd als dé belangrijkste lijst van het jaar, wat mede valt af te lezen uit de dagenlange aandacht die onze tv-zenders eraan geven.
Als afgeleide van de Top 2000 televisie-uitzendingen kwam de NPO dit jaar ook met het smakeloze, gemakzuchtige, conservatieve en vanuit een volledig wit perspectief gemaakte Best of Pop, met presentator Angelique Houtveen als excuus-diversiteit.
De democratisering van de popmuziek
Waarom toch die buitensporige aandacht voor de Top 2000? En waarom worden muziekuitzendingen op de Nederlandse televisie, en muziekoptredens in onze tv-programma’s, telkens weer gedomineerd door songs uit het verleden?
Onder een deel van de 50-plus generatie horen we geregeld het argument dat de popmuziek van vroeger zoveel beter was dan die van vandaag. Een ‘constatering’ die wat mij betreft zonder meer naar het rijk der fabelen kan worden verwezen. Ik zou het juist willen omdraaien. Er wordt vandaag simpelweg bétere popmuziek gemaakt dan dertig, veertig, vijftig of zestig jaar geleden. Maar tegelijkertijd wordt er óók sléchtere popmuziek gemaakt dan in de jaren zestig, zeventig, tachtig of negentig van de vorige eeuw.
Beide zijn heel goed verklaarbaar. Muziek maken is vandaag sterk gedemocratiseerd. Je hebt geen platencontract meer nodig, je hoeft geen talent te hebben, via Beatstars.com bieden beatmakers wereldwijd hun beats aan, dankzij autotune hoef je niet eens te kunnen zingen, en bovendien heb je voor het produceren en uitbrengen van muziek niet veel geld nodig. Iedereen kan vanuit een eenvoudige thuisstudio met voor ons allemaal beschikbare muziekproductiesoftware eigen tracks opnemen, deze via aanbieders als Distrokid op vele tientallen muziekplatforms wereldwijd uploaden en via social media als TikTok promoten. Dat we daarom worden overladen met tracks van talentloze makers is daarvan het logische gevolg.
Maar de democratisering van het maken én releasen van muziek zónder platencontract heeft óók grote voordelen. Waar in de jaren zestig, zeventig of tachtig van de vorige eeuw talenten onontdekt bleven, of talenten zichzelf simpelweg niet konden ontwikkelen, komen deze vandaag veel sneller tot bloei. Want anders dan vroeger hebben ze tegenwoordig wél de mogelijkheid om met weinig middelen muziek op te nemen.
Als je vervolgens via social media een substantiële fanbase hebt opgebouwd, kunnen de grote muzieklabels alsnog op je pad komen. Waarbij je vervolgens de afweging moet maken of je als artiest wél of niet van de marketingkracht van een voornaam label wil profiteren. Soms kunnen muzieklabels je zó groot maken dat je inkomsten fors stijgen ondanks de flinke financiële afdracht. Maar bij minder succesvolle marketing kan de afdracht aan de labels relatief gezien dusdanig groot zijn, dat je er als artiest te weinig aan overhoudt. Bovendien heb je bij het in eigen beheer uitbrengen van muziek artistiek gezien maximale vrijheid.
Maar los van deze zakelijke en artistieke afwegingen: de kern is dat er door de democratisering van het muziek maken vandaag de dag veel méér muziek wordt gemaakt dan vroeger, met als consequentie dat er zowel meer slechte muziek als meer goede muziek dan in eerdere jaren wordt geproduceerd. Dat laatste is ook weer niet onlogisch, want technisch is er vandaag zó veel méér mogelijk dan in het verleden, dat grote muzikale talenten muziekproducties kunnen maken van een niveau dat vroeger ondenkbaar was.
Waarom zijn vrouwen in de popmuziek zo dominant geworden?
Dat de popmuziek vandaag steeds vaker wordt gedomineerd door vrouwen, behoeft inmiddels geen toelichting meer. Mede daardoor noem ik de Top 2000 een tegentrendse lijst. Want met een blik op verschillende global charts van de afgelopen twaalf maanden zien we opnieuw een forse dominantie van vrouwen, met Rosalía, Rosé, Doja Cat, Taylor Swift, Jennie, Sabrina Carpenter, Katseye, Raye, Billie Eilish, Blackpink, Lisa, Doechii, Karol G, Jisoo, Aespa, Charli xcx, Anitta, Tyla, Twice, Babymonster, Ayra Starr, Lady Gaga, Shakira, ‘onze eigen’ Sevdaliza en nog veel meer vrouwelijke artiesten in de verschillende hitlijsten.
Over de oorzaak van de vrouwelijke dominantie bestaat geen eenduidige visie. Het is waarschijnlijk een combinatie van factoren. De democratisering van de popmuziek speelt uiteraard een duidelijke rol; zo zijn het anders dan vroeger níet meer de veelal mannelijke A&R managers van de grote muzieklabels die het voor het zeggen hebben. En nu dankzij die democratisering méér vrouwen komen bovendrijven, zijn er ook meer vrouwelijke luisteraars die zichzelf kunnen herkennen in de lyrics van deze artiesten.
Maar beeld en imago spelen een even zo grote rol, helemaal in de wetenschap dat talloze luisteraars veel van de songteksten niet eens kunnen verstaan. Zo wordt er wel als argument opgeworpen dat vrouwelijke popmuzikanten experimenteler kunnen zijn met hun uiterlijk en esthetiek, waardoor ze visueel interessanter zijn, terwijl mannelijke popsterren vaak een wat eendimensionaal en daarmee weinig onderscheidend imago hebben.
Hoe dan ook, volgende maand is het weer tijd voor de jaarlijkse Top 2000. En laat één ding duidelijk zijn: ik misgun niemand het plezier van deze muzieklijst en het jeugdsentiment dat daarmee bij velen naar boven komt. Maar laat tegelijkertijd helder zijn: de lijst zegt helemaal niets over de uitstekende staat waarin de muziekindustrie zich vandaag bevindt. Een industrie die steeds vaker wordt gedomineerd door vrouwen en bovendien talloze muziekproducties voortbrengt die logischerwijs zóveel beter zijn dan die uit het verleden.
Ter illustratie wil ik deze opinie afsluiten met de nieuwe release van de Spaanse Rosalía. Het nummer Berghain is afkomstig van het zojuist gelanceerde fenomenale Lux, een album dat misschien wel meer dan ooit illustreert dat het hoogtepunt van de Anglo-Amerikaanse dominantie in de popmuziek achter ons ligt.
Hoewel ik me realiseer dat Rosalía’s Lux een album is van de buitencategorie, ontneemt het jeugdsentiment van de Top 2000 bij velen van ons het zicht op de hoge kwaliteit van de popmuziek van vandaag. Want naar mijn vaste overtuiging is een substantieel deel van de hedendaagse popsongs simpelweg beter, spannender en inspirerender dan ooit.