Zo haalde Wybren van Haga toch nog één keer de landelijke media. Hij stopt als politiek leider van Belang van Nederland (BVNL), de partij die hij in 2021 oprichtte en waarmee hij nooit wist door te breken. Bij de laatste verkiezingen bleef BVNL steken op 18.477 stemmen, ongeveer een kwart van de kiesdeler. Aangezien de partij op werkelijk alle vlakken een mislukking is gebleken, was het wachten op het moment dat Van Haga de benen zou nemen. Een analyse van een zwanenzang. 

In een videoboodschap kondigt Van Haga zijn afscheid aan. Zijn versie van de BVNL-geschiedenis zegt eigenlijk alles: de partij werd opgericht door hem, Hans Smolders, Olaf Ephraïm en Arjan de Kok. Wat hij niet vertelt: de drie anderen zijn allang weg. Ephraïmvertrok met veel lawaai toen hij niet op de kandidatenlijst mocht, Smolders is publiekelijk weer aangehaakt bij Forum en van De Kok – een voormalig FvD-Statenlid uit Gelderland – is al jaren niets meer vernomen.

Van Haga is steeds meer alleen komen te staan. Hij rept even over de gemeenteraadsleden. Op de website staan nog twaalf fracties, maar in Apeldoorn, Capelle aan den IJssel, Dantumadiel, Dijk en Waard, Hilversum, Noardeast Frylan, Stichtse Vecht en Tytsjerkstradiel is BVNL allang weer verleden tijd. Ook bijna alle provinciale lijsttrekkers van 2023 zijn weg. Zelfs Van Haga’s goede vriend Richard de Mos is al tijden niet meer bij BVNL gesignaleerd. 

 

Opportunisme 

In 2023 raakte BVNL de drie zetels in de Tweede Kamer kwijt, vertelt Van Haga. Hij is kennelijk vergeten dat dit zetels van FvD waren en dat BVNL nooit zelfstandig in Den Haag werd verkozen. Hij komt met een bloemlezing van standpunten op basis waarvan duidelijk is hoe het idee ontstond dat er voor BVNL een markt zou zijn: Café Weltschmerz-achtige onderwerpen als de digitale euro, overdreven overheidscontrole, vaccinatieschade en andere corona-dossiers. Begin 2021 waren veel mensen daarmee bezig. 

Nu niet meer. BVNL roept hard de enige ‘klassiek liberale partij’ van Nederland te zijn, maar dat is een abstract label wat kiezers nauwelijks aanspreekt en ook in het verleden nooit succes had, bijvoorbeeld toen twee PVV-afsplitsers met Voor Nederland (VNL) begonnen. In de praktijk is Van Haga vooral een kopie van Forum. Op die partij is veel aan te merken, maar BVNL bleef altijd het gemankeerde broertje, zonder al te veel aanhang, inkomsten, landelijk netwerk en ga zo maar door. 

Als Van Haga nu zegt dat er in vier jaar een ‘sterke partijorganisatie’ is gebouwd, kun je hem alleen maar uitlachen. Er is een partijkantoor in Haarlem, horen we, maar de subsidie is op, dus zitten daar alleen vrijwilligers of het is een postadres. Van Haga denkt dat er coördinatoren in alle provincies zijn, maar er zit er vooral eentje in Overijssel en dat is nog een extremist ook. Van Haga zegt dat er dagelijks nieuwe leden bijkomen, maar dat kan helemaal niet bij een partij die nooit de media haalt. 

 

Geen opvolging 

Omdat BVNL geen zetel in de Tweede Kamer heeft gehaald, komt Van Haga nu tot de conclusie dat hij niet wordt gezien als de man die Nederland van het slot gaat halen. Daarmee ligt de vraag op tafel hoe je van een partij afkomt die rond jouw persoon is georganiseerd. Het antwoord is: net doen alsof het een normale partij is en afscheid nemen zoals een leider van CDA, D66 of VVD dat zou doen. De kneep zit overduidelijk in wat er niet wordt gezegd: wie moet Van Haga opvolgen?

Het zal de nummer drie, oud-PVV-Kamerlid Harm Beertema niet zijn, want hij haalde maar 189 stemmen. De nummer twee, oud-Europarlementariër Dorien Rookmaker komt ook niet in aanmerking want zij heeft zelf al een mislukte partij opgericht. Twee mislukte clubjes is wat te veel van het goede, al kun je ze ook fuseren. Van Haga heeft dus geen opvolger, maar dat maakt niet uit, want BVNL is landelijk niet van belang, verkiezingen zijn er nog niet en mochten die er snel komen, is er altijd wel een dombo die er een kans op bekendheid in ziet.

Als de partij niet stopt, natuurlijk. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart zullen we de naam BVNL al niet meer aantreffen. De resterende lokale fracties zijn in het geniep van naam veranderd. BVNL Haarlem heet nu opeens Belang van Haarlem, BVNL Zaltbommel Belang van Zaltbommel en zo verder. De afdeling Woerden staat al niet meer op de website. Dit maakt de weg vrij voor een stille opheffing van BVNL, waarbij de lokale fracties eventueel als lokale partijtjes door kunnen gaan. 

 

Blok aan je been 

BVNL zal de geschiedenisboeken waarschijnlijk niet halen, maar toch zijn er lessen te trekken. Nederland heeft een superlage kiesdrempel – je zou zelfs kunnen zeggen: geen – en dat is een uitnodiging voor politieke avonturiers als Van Haga om een eigen partij te beginnen. Maar als je dat doet, moet je je afvragen of er ruimte voor is. BVNL had naast FvD, PVV, BBB en JA21 een onderscheidend profiel en dito achterban moeten hebben. Je zag de mislukking van verre aankomen.

Voor buitenstaanders die niets van politiek weten klinkt het mooi: een eigen partij waar je ook nog de baas van bent. Dat geeft toch enig cachet. De waarheid is omgekeerd: een partij is pas iets waard als je zelf een zetel hebt waarmee je een vergoeding kunt opstrijken en in de media kunt komen. Als die zetel er niet is, is een partij een blok aan je been: veel gedoe om vrijwilligers te vinden en zichtbaarheid te creëren in de hoop dat er ooit betere tijden aanbreken. 

Zelfs als je in BVNL geloofde, was het in 2023 al duidelijk dat die tijden niet meer zouden komen. Wat dat betreft komt de realiteitszin van Van Haga betrekkelijk laat. 

 

Beeld: afscheidsvideo van Van Haga. Still van YouTube. 

 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.