Cruciale noodhulp bereikt Gaza niet omdat Israël specifieke hulporganisaties weert vanwege hun vermeend anti-Israëlische standpunten. Onder meer Oxfam, Save the Children en de Norwegian Refugee Council krijgen al maanden geen toestemming van Israël om noodhulp aan Palestijnen te verstrekken.
Vorige week maakte het Israëlische dagblad Haaretz melding van een nieuwe richtlijn van het Israëlische ministerie voor Diasporazaken en de Strijd tegen Antisemitisme en Delegitimering, dat de registratie van ngo’s regelt. Met die richtlijn wordt getoetst of organisaties te ‘anti-Israëlisch’ zijn.
Een woordvoerder van de ultrarechtse minister Amichai Chikli (Likud) zegt in een reactie aan NRC dat Israël niet toestaat dat „vijandige actoren of aanhangers van terrorisme onder een humanitaire vlag opereren”, in Israël of in Palestijns gebied. Het ministerie treedt op tegen „entiteiten die nauwe banden onderhouden met terreurgroepen en antisemitische netwerken, IDF-soldaten vervolgen, deelnemen aan delegitimatiecampagnes tegen de staat Israël en in sommige gevallen zelfs de Holocaust en de wreedheden van 7 oktober ontkennen”.
Al vijftig jaar actief
Woordvoerder Roos Groen van Oxfam Novib beaamt desgevraagd dat de organisatie al sinds maart geen hulpgoederen meer aan Gaza mag leveren, omdat de organisatie „niet bevoegd” zou zijn. Dit argument klinkt haar vreemd in de oren: „We werken al vanaf de jaren vijftig in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever”, aldus Groen.
Door de weigering kan Oxfam Novib geen essentiële hulp als zeep, voedsel en water aan Palestijnen in Gaza leveren. Ook kan de organisatie geen materiaal leveren om waterzuiveringsinstallaties en waterleidingen te repareren, een specialisme van Oxfam. Groen: „Dat is extra nijpend, gezien het grote tekort aan schoon en veilig drinkwater door de vernietiging van de riolering, zuiveringsinstallaties en waterleidingen.”
Een jongen vult een plastic fles met waterin een kamp voor ontheemden in Gaza-Stad.
Foto Omar AL-QATTAA/AFP
Zoom in
De Norwegian Refugee Council is „al meer dan vijftien jaar geregistreerd bij de Israëlische autoriteiten, zegt woordvoerder Laila Matar. „Sinds de Israëlische regering haar nieuwe registratieregeling heeft aangekondigd, hebben wij alle informatie verstrekt die we konden. Enkele maanden geleden dienden we onze nieuwe aanvraag in, maar daar hebben we nog geen antwoord op ontvangen.”
Sinds 2 maart hebben we geen enkel pallet met hulpgoederen kunnen binnenbrengen.
Laila Matar
Norwegian Refugee Council
Gevolg is, zegt Matar, dat de Israëlische autoriteiten alle verzoeken van haar organisatie om hulpgoederen naar Gaza te brengen afgewezen hebben. „Sinds Israël op 2 maart een totale blokkade instelde, hebben we geen enkel pallet met hulpgoederen kunnen binnenbrengen. Ook sinds het staakt-het-vuren hebben we talloze verzoeken ingediend om materialen voor hygiëne en onderdak binnen te brengen, maar ook die zijn allemaal afgewezen.” Het gaat om 87 ton (1.359 pallets) aan onder meer tenten, beddengoed en kleding.
Wat Matar betreft is de vorige registratie van haar organisatie geldig totdat Israël reageert op de nieuwe aanvraag. Desondanks meldt Israël steevast dat de Noorse vluchtelingenorganisatie „niet bevoegd” is om hulpgoederen naar Gaza te brengen.
Gevechtsvliegtuigen
Vooral hun rol in ‘anti-Israëlische’ rechtszaken zou de hulporganisaties kunnen opbreken. Zo was Oxfam een van de organisaties die eisten dat de Nederlandse regering stopt met het leveren van onderdelen voor F-35-gevechtsvliegtuigen aan Israël. Ook heeft Oxfam voor een Britse rechter bewijs aangedragen van de Israëlische vernietiging van waterinfrastructuur, aanvallen op hulpverleners en, ironisch genoeg, beperking van noodhulp.
Een andere voorwaarde die het ministerie stelt is dat de organisaties lijsten aanleveren van al hun buitenlandse en Palestijnse werknemers, inclusief hun familieleden. Veel organisaties hebben dat geweigerd, omdat ze daarmee in eigen land de privacy- en databeschermingswetten zouden kunnen overtreden.
Het ministerie heeft zo’n honderd registratieverzoeken ontvangen van organisaties en buitenlandse medewerkers van ngo’s. Tot op heden zijn „slechts veertien” verzoeken van organisaties afgewezen, aldus de departementale woordvoerder; de rest is goedgekeurd of wordt nog beoordeeld.
Waar de aanvraag van Oxfam nog loopt, hoort Save the Children bij de veertien geweigerde organisaties. In een reactie zegt de hulporganisatie, die al meer dan zeventig jaar Palestijnse kinderen helpt, dat ze „vastbesloten” is haar missie voort te zetten.
Alle drie geraadpleegde organisaties zeggen dat ze waar mogelijk de Palestijnen in Gaza blijven ondersteunen. Als alternatief voor de geweigerde hulpgoederen delen ze onder meer vouchers uit waarmee ontheemden producten op de lokale markt kunnen kopen.
Willekeurige gronden
Onder de voorwaarden van het staakt-het-vuren in Gaza, dat een maand geleden inging, is Israël verplicht noodhulp tot Gaza toe te laten. Twee weken geleden klaagden 41 hulporganisaties al dat Israël die verplichting niet nakomt. Volgens de organisaties weigert Israël op „willekeurige” gronden noodhulp toe te laten. Daaronder waren behalve Oxfam ook andere gerenommeerde organisaties als Artsen zonder Grenzen, Terre des Hommes en Warchild.
Lees ook
Niet alleen GHF is een levensgevaarlijk voedselpunt: Israël valt ook met regelmaat VN-hulp aan
Voordat het staakt-het-vuren inging heeft Israël zeven maanden lang alle hulp voor Gaza geweigerd. In plaats daarvan zette het zelf enkele hulpdistributiepunten op. Bij het uitdelen van voedsel schoot het Israëlische leger meermaals op wachtende mensen, waardoor zeker duizend Palestijnen gedood zijn. Internationaal klonk oorverdovende kritiek op het Israëlische hulpsysteem, dat een alternatief moest vormen voor de erkende hulporganisaties en de Verenigde Naties.
Volgens waarnemers is de ergste hongersnood in Gaza weliswaar gelenigd sinds het staakt-het-vuren, maar ontbreekt het de Palestijnen nog aan allerlei basismaterialen. Honderdduizenden mensen leven in tenten en zijn afhankelijk van voedselhulp. De ziekenhuizen kunnen de toestroom van patiënten amper aan. Ook heeft Israël waterleidingen, elektriciteitskabels en rioleringsbuizen vernietigd.
Afgelopen week lieten de Verenigde Staten weten dat ze de levering van hulp aan Gaza deels uit Israëlische handen willen nemen. Het is nog niet duidelijk wat dit zal betekenen voor de geweigerde registratie van onder meer Save the Children.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.