Denk je eraan een nieuwe smart-tv te kopen? Dan is er één detail waar je beter even extra bij stilstaat
Wie tegenwoordig een elektronicazaak binnenloopt, ziet vooral veel schermen met indrukwekkende termen: 4K, 8K, QLED, OLED of mini-LED. Elke smart-tv lijkt beter en scherper dan de vorige. De verkoper benadrukt hoe groot het verschil is in beeldkwaliteit, en voor je het weet, lijkt een upgrade bijna vanzelfsprekend.
Toch is dat niet altijd terecht. Veel mensen betalen bij de aankoop van een smart-tv voor technologie waarvan ze in de praktijk nauwelijks profiteren. De grenzen van wat het menselijk oog daadwerkelijk kan waarnemen zijn namelijk allang bereikt. En dat betekent dat ‘meer pixels’ lang niet altijd een beter beeld oplevert.
Een 4K smart-tv heeft geen meerwaarde
Het lijkt nog niet zo lang geleden dat 4K-schermen alleen iets waren voor mensen met diepe zakken. Tegenwoordig koop je een 4K UHD smart-tv voor een paar honderd euro, en het voelt bijna alsof 4K de nieuwe standaard is geworden. Maar hier komt de verrassing: zelfs die stap naar 8K, of soms zelfs 4K, is vaak compleet overbodig.
Onze ogen kunnen simpelweg niet alles meer onderscheiden. Wetenschappers van de Universiteit van Cambridge en Meta onderzochten de zogenaamde ‘resolutielimiet’ van het menselijk oog. Dat is het punt waarop extra pixels geen merkbaar verschil meer maken. Ze lieten proefpersonen naar een 27-inch 4K-scherm kijken dat langzaam dichterbij en verder weg werd geschoven. Zelfs bij een redelijk formaat scherm konden de meeste mensen het verschil tussen 4K en 8K niet zien.
💡
Ga voor meer contrast en betere kleuren
Je ogen zien geen pixels, ze zien contrast. Een hoger contrast en betere kleuren zorgen vaak voor een grotere beeldervaring dan extra resolutie. Een goed gekalibreerde 1080p-tv kan daardoor scherper lijken dan een slecht ingestelde 4K smart-tv.
Dr. Maliha Ashraf, die het onderzoek leidde, legde uit dat wie een 44-inch 4K-tv vanaf zo’n 2,5 meter bekijkt, al meer detail ziet dan het oog kan waarnemen. Met andere woorden: upgraden naar 8K van hetzelfde formaat maakt nul verschil. Dat is even slikken als je net van plan was flink te investeren in een zogenaamd ‘toekomstbestendige’ smart-tv.
4K klinkt dus indrukwekkend, maar tenzij je recht op het scherm zit, merk je waarschijnlijk geen verschil. En dat brengt ons bij een interessant punt: misschien staat je tv wel gewoon te dichtbij, of te ver weg.
Hoe dichtbij is te dichtbij?
Tv-fabrikanten geven allemaal aanbevelingen voor de ideale kijkafstand. Maar volgens het onderzoek van Cambridge liggen die adviezen nogal ver naast de waarheid. Panasonic zegt bijvoorbeeld dat je een 50-inch 4K smart-tv niet dichter dan 4 meter moet plaatsen, terwijl Sony 3,3 meter aanraadt.
Toch laat de wetenschappelijke rekenmachine van het onderzoek zien dat 99% van de mensen op 4 meter nog wél verschil ziet tussen een echt perfect scherm en dat van hun eigen tv. Wil je dat verschil écht niet meer zien? Dan moet je een 50-inch scherm op bijna 6 meter afstand zetten. Niet bepaald praktisch in een gemiddelde woonkamer.
Wat hieruit blijkt, is dat de meeste huiskamers eigenlijk te klein zijn om het maximale uit hoge resoluties te halen. Zelfs als je denkt dat je slim bezig bent met een grote 4K smart-tv, kunnen je ogen het extra detail gewoon niet meer volgen. Dus misschien hoef je niet groter of scherper te gaan, maar juist slimmer.
De wetenschap achter je smart-tv
Denk even praktisch. Stel dat je smart-tv op één meter afstand van je bank staat en maximaal 50 inch breed mag zijn. Volgens de rekenmachine van het Cambridge-team is het verschil tussen een 1080p- en 4K-scherm op die afstand niet te zien voor de meeste mensen.
Bij 1080p ziet 97% van de mensen geen verschil met een 2K of 4K-variant. Pas bij 2K zie je iets scherpers, maar alleen als je écht goed kijkt. En als je scherm kleiner is dan 40 inch, verdwijnt zelfs dat verschil volledig. Met andere woorden: tenzij je een bioscoopzaal thuis hebt, zal je smart-tv op 4K waarschijnlijk niet beter lijken dan een goedkopere variant.
De onderzoekers raden fabrikanten zelfs aan om schermen te ontwerpen voor wat 95% van de bevolking kan waarnemen, dus niet voor dat minieme percentage dat misschien een pixel extra ziet. Een slim gekozen 4K UHD smart-tv van rond de 65 inch is ruim voldoende voor bijna iedereen.
Laat je niet misleiden door 8K-marketing
8K klinkt spectaculair, dat is waar. Maar laat je niet misleiden door dat magische getal. In de praktijk is er geen enkele reden om een 8K smart-tv te kopen voor je woonkamer. Het verschil met 4K zie je simpelweg niet, tenzij je letterlijk met je neus tegen het scherm zit.
Bovendien kost zo’n 8K-variant vaak een veelvoud van een 4K-model, terwijl je er geen waarneembare winst voor terugkrijgt. Investeer dat geld liever in iets dat wél verschil maakt, zoals een goed audiosysteem, fatsoenlijke verlichting of betere streamingapparatuur. En als je een nieuwe smart-tv uitzoekt, let dan liever op zaken zoals de software, gebruiksgemak en ondersteuning voor apps.
Dus als je binnenkort een nieuwe smart-tv gaat kopen, kijk dan verder dan de resolutie. Want soms is het slimste wat je kunt doen, niet méér pixels kopen, maar gewoon beter kijken naar wat er echt toe doet.
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
Onderwerpen