De Universiteit Maastricht heeft een foutief nieuwsbericht over de maatschappelijke kosten van obesitas en overgewicht verwijderd van de eigen website. Het bedrag van „79 miljard euro per jaar” klopt niet, bevestigt een woordvoerder dinsdag na berichtgeving van BNNVARA-televisieprogramma Zembla.

De academici publiceerden het onderzoek naar zorgkosten en verlies aan arbeidsproductiviteit in 2022. Per persoon met overgewicht of obesitas komen de kosten voor de maatschappij neer op circa 11.500 euro per jaar, luidde de conclusie. Vervolgens extrapoleerde Partnerschap Overgewicht Nederland (PON), dat samenwerkte met de onderzoekers, de uitkomst. De koepelorganisatie beweerde ten onrechte dat mensen met obesitas en overgewicht de Nederlandse samenleving 79 miljard euro per jaar kosten. De Universiteit nam die foutieve bewering vervolgens over in het eigen nieuwsbericht over het onderzoek.

In het onderzoek stond juist vermeld dat een extrapolatie – zoals die van PON – niet te maken valt. „Ook vanwege de omvang van de groep mensen die onderzocht is, mag iemand de conclusies niet zo een, twee doortrekken naar heel Nederland”, zegt de universiteitswoordvoerder.

Tot Zembla contact opnam, was de universiteit niet op de hoogte van de fout. „Het is ook niet zo dat er wetenschappers bij ons aan de bel hebben getrokken van goh, hier is iets aan de hand”, zegt de woordvoerder. Vervolgens hebben wetenschappers zich over het bericht gebogen en „was de conclusie snel getrokken”. Normaal gesproken lezen ook de onderzoekers het nieuwsbericht, stelt de universiteit. „Dit bericht is er doorheen geglipt, dat had niet moeten gebeuren. Laat dit een les zijn.”

Belangenverstrengeling

Gezondheidseconomen gebruikten het foutieve bedrag om de politiek onder druk te zetten. Acht van hen overhandigde afgelopen mei een manifest aan toenmalig staatssecretaris Vincent Karremans (VVD, Jeugd, Preventie en Sport). Ze vroegen de VVD’er om meer maatregelen te nemen tegen obesitas. Bijvoorbeeld door mensen met obesitas eerder te behandelen.

Drie economen werken zowel voor het UMCG als adviesbureau Health-Ecore, dat onder meer farmaceut Eli Lilly, dat afslankmedicijnen produceert, bijstaat. Het drietal ontkent dat hun werk bij het adviesbureau invloed heeft gehad op het manifest. „Een schending van de gedragscode wetenschappelijke integriteit”, stelde Lex Bouter, emeritus-hoogleraar methodologie en integriteit, tegenover Zembla. Ook het UMCG spreekt van belangenverstrengeling.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.