Zeynep: „We zijn anderhalf jaar geleden getrouwd en toen zijn we ook gaan samenwonen, hier in Amsterdam. We wonen in een appartement van veertig vierkante meter met twee slaapkamers in De Baarsjes. In één slaapkamer past alleen het bed en de andere kamer is een kledingkast annex studeerkamer. We werken vaak allebei thuis maar dan werkt er een aan de eettafel en de ander in de studeerkamer, want samen kunnen we ons niet concentreren. Dan maken we de hele tijd grapjes en zo.”
Mehmet: „Voordat we trouwden zijn we vijf maanden verloofd geweest. En we kenden elkaar al een jaar voor de verloving. Onze families kenden elkaar al langer maar zagen elkaar niet vaak. Af en toe zagen ze elkaar op feestdagen zoals het Suikerfeest en het Offerfeest.”
Zeynep: „Ik wist eerst niet dat ze zo’n zoon hadden van mijn leeftijd. Maar toen ik hem voor het eerst zag vond ik hem leuk. Hoe hij eruit zag, zijn straling, zijn aura, en hoe hij met mensen omging.”
Mehmet: „Ik heb toen de traditionele stap genomen mijn ouders te vertellen dat ik wilde trouwen – en dat ik Zeynep op het oog had. Toen zei mijn vader: oké, ik kan wel even vragen of zij verloofd is of niet.”
Zeynep: „Mijn moeder wist al dat ik hem leuk vond. Ons eerste gesprek was online – omdat ik toen in Taiwan was als uitwisselingsstudent. Dus we gingen Facetimen en toen kregen we al meteen een long distance relationship. Na twee of drie gesprekken begonnen we ook over emotionele dingen te praten. We werden online verliefd.”
Mehmet: „Na het derde of vierde gesprek zei ik: laten we ons verloven.”
Zeynep: „Maar dat vond ik te snel, ik wilde hem eerst fysiek zien. Toen hebben we elkaar ook nog een paar brieven geschreven. Dat is een literaire manier van emoties uiten. Dat vind ik heel mooi.”
Mehmet: „Ik heb computerwetenschap gestudeerd. Toen zij dat hoorde dacht ze: dat is niet zo romantisch. Dan ben je een nerd, hè. Dus toen heb ik een brief op papier geschreven en daar een foto van gestuurd.”
Zeynep: „Ik zag toen dat hij niet bang was om ‘ik hou van jou’ te zeggen op een poëtische manier.”
Mehmet: ”Daarna hebben we elkaar voor ’t eerst gezien, in Nederland. Hand vasthouden of kussen deden we niet – dat komt later. Daten is bij ons meer praten en misschien iets samen doen – zonder aanraking. Er is geen fysieke relatie.”
Zeynep: „Ik zeg niet dat iedereen het zo moet doen maar voor mij zelf vond ik het fijn – dat heeft ook een religieuze achtergrond. Toen hebben we ons verloofd en we zijn nog steeds verliefd.”
Bontenbal
Mehmet: „Ik ben in Turkije geboren en sinds zevenenhalf jaar in Nederland. Ik ben nog steeds Nederlands aan het leren. Ik spreek beter Engels.”
Zeynep: „Mehmet leest elke week een boek in het Nederlands. Goed, hè? Ik ben ook in Turkije geboren en nu negen jaar in Nederland. We zijn beiden genaturaliseerd Nederlander. Daarbij hebben we onze Turkse nationaliteit opgegeven.”
Mehmet: „Ik werk aan de hogeschool Rotterdam als informaticadocent. Daar geef ik vakken als web application development en data structure and algorithms.”
Zeynep: „Ik heb een bachelor international studies in Leiden gedaan en toen een master governance of migration aan de Erasmus Universiteit Rotterdam met specialisatie Verre Oosten. Ik heb toen ook Mandarijn geleerd en een tijdje in Taiwan gewoond. Na een stage bij het migration research team van Clingendael ben ik academic tutor oftewel werkgroepdocent geworden aan de Erasmus Universiteit, bij sociologie.”
Mehmet: „We zijn allebei vrijwilliger bij studentenplatform STIP dat studenten met een migratieachtergrond helpt om gelijke kansen in de samenleving te krijgen.”
Zeynep: „Ik heb op Groen Links-PvdA gestemd.”
Mehmet: „En ik heb Bontenbal gestemd! Mensen reageren daar soms verbaasd op, of verward. Maar de beloften van het CDA staan niet ver van mij af. Het is een christelijke partij maar politiek hoeft niet per se iets met religie te maken te hebben.”
Zeynep: „We zijn tegen Erdogan, omdat hij geen democratische leider is. Hij heeft een autoritair regime opgebouwd om zelf macht te behouden. Er is helemaal geen vrijheid van meningsuiting meer in Turkije – en voorlopig zit de burgemeester van Istanbul in de gevangenis. Het is heel vreselijk. Nieuwe verkiezingen komen wel, maar hij heeft bijna geen tegenstander. Er is geen oppositieleider.”
Vijf keer per dag bidden
Mehmet: „Ik ga meestal op vrijdag naar de moskee voor het vrijdaggebed.”
Zeynep: „Ik ga niet vaak naar de moskee.”
Mehmet: „We bidden vijf keer per dag, thuis of op het werk, met een schoon gebedsmatje. En we bidden ook vaak samen, met de matjes naast elkaar.”
Zeynep: „Het eerste gebed kan nu rond 7.30 uur – dat verschuift elke dag een minuut of twee. In de zomer moet je vroeger op, soms om 4 uur. Daarna gaan we dan meestal terug naar bed, soms gaan we daarna een boek lezen. We vinden het nooit vervelend ervoor op te staan. Bidden is een rustmoment voor ons – het is een uitnodiging van iemand die heel belangrijk voor je is. Je vindt het jammer als je het mist – het is een rustmoment waarop je alleen bent met de schepper.”
Mehmet: „Af en toe mis ik het eerste gebed. Zulke dagen gaan niet zo goed voor mij. Bidden is een deel van mij, van wie ik ben.”
Zeynep: „Geloof is voor ons leven. Het is niet alleen vijf keer per dag bidden. Het is je eigen bestaan, de dood, alles krijgt betekenis met je geloof – het is één geheel met je leven.”
Dit Ebru-kunstwerk, het favoriete schilderij van Mehmet, „symboliseert het Turkse marmer”.
mona van den Berg
Zoom in
Mehmet: „Voor mij is het een levensstijl. Het gaat erover hoe ik met mensen omga, hoe ik reageer op tegenslagen. Stel: ik heb voor een examen heel hard gestudeerd maar ben niet geslaagd. Wat moet ik denken? Misschien is het nu vervelend, maar wie weet opent het in de toekomst nieuwe paden. Of als er iets fantastisch gebeurd is met mij, dan denk ik dat het niet mijn verdienste is – het is een geschenk van God. Dan voel ik me dankbaar. Het geloof geeft me een rustig en vredevol gevoel in mijn leven.”
Zeynep: „Ik draag een hoofddoek sinds ik 10 jaar oud was en dat is altijd mijn eigen keuze geweest – mijn ouders vonden het een beetje te vroeg en waren kritisch, maar ik was vastbesloten een hoofddoek te gaan dragen. Het is voor mij een teken van hoe je er als gelovige moslima uitziet. Als puber heb ik er nog eens met een tweede oog naar gekeken. Want je ziet iets en je gaat dat nadoen, maar in je puberteit kun je er nog eens over nadenken met je eigen bewustzijn, er dingen over lezen, en toen heeft mijn hoofddoek een tweede betekenis gekregen. Namelijk dat ik zelf bepaal wie welke delen van mijn lichaam mag zien. En, als ik bijvoorbeeld les geef op de universiteit, dat ik niet op mijn lichaam beoordeeld word, maar alleen op mijn intellect. Niet op mijn uiterlijk.”
Mannen in het huishouden
Mehmet: „Anderhalf jaar geleden hebben we een auto gekocht. Meestal rijd ik en zit Zeynep ernaast een prinses te zijn.”
Zeynep: „Dan lees ik een boek of zo. Maar als hij echt slaperig is ga ik wel rijden.”
Mehmet: „Ik vind het niet zo erg chauffeur te zijn. Maar eigenlijk zou ik er twintig euro per uur voor moeten rekenen!”
Zeynep: „Dit jaar waren we op vakantie in Spanje. Toen heeft Mehmet 99 procent van de tijd gereden en ik 1 procent.”
Mehmet: „Ik doe wel dingen in het huishouden.”
Zeynep: „Ik was daar streng in toen we elkaar ontmoetten. Ik wilde iemand die verantwoordelijkheid zou willen nemen. Als we een kind krijgen, wil ik wel blijven werken. Mijn moeder was leraar in Turkije. Je kunt dan wel tijdelijk verlof nemen, maar de balans is elkaar ondersteunen en dat kan alleen door ’t samen te doen. En stel dat ik niet kan werken, dan kan hij mij verzorgen – en andersom ook.”
Mehmet: „Persoonlijke balans is the way to go. Sommige mannen denken: ‘Ik ben een man dus ik kook niet en ik doe niks in het huishouden’. Maar balans is de beste oplossing. Iedereen doet wat.”
Zeynep: „Als de auto kapot is en naar de garage gebracht moet worden doet Mehmet dat, als hij kan. Maar ik heb ’t ook weleens gedaan, toen hij niet kon. Het zijn niet heel erg scherpe lijnen. Meestal doet Mehmet de boodschappen. Soms hebben we last minute iets nodig en ben ik te lui om me om te kleden, dus dan loopt Mehmet even naar de supermarkt.”
Mehmet: „Ik heb in boeken over het leven van Mohammed gelezen dat dit voor hem ook geen dogmatische dingen waren. De profeet hielp zijn vrouw ook met de was. Dat staat in historische boeken over de profeet. Die zijn geschreven door zijn vrienden. Ook naaien deed hij zelf, voor zijn eigen kleren. De profeet leefde van 571 tot 632 en het leven was iets anders toen, maar ook hij zocht de balans en dat vind ik inspirerend.”
Bewijzen dat je normaal mens bent
Zeynep: „Ik heb gelukkig geen ernstige dingen meegemaakt in de zin van discriminatie, maar je ziet wel dat mensen je soms anders aankijken omdat je een hoofddoek draagt. Als je in een dure winkel bent, dat mensen je volgen met blikken. Dan krijg je het gevoel dat je moet bewijzen dat je ook een normaal mens bent. Dan ga je extra moeite doen, glimlachen en ‘Hoi!’ zeggen, om aan te tonen dat je erbij hoort.”
Mehmet: „Tijdens de ramadan merken mensen natuurlijk ook dat ik moslim ben, omdat je dan overdag niks eet en drinkt. En ik bid vaak tijdens het werk. Of ik vertel gewoon dat ik moslim ben. Het is soms wel moeilijk een plekje op het werk te vinden om te bidden, maar expliciete discriminatie heb ik niet meegemaakt.”
Zeynep: „Toen we gevraagd werden voor Spitsuur leek het ons gewoon leuk om mee te doen. Maar ook om te laten zien dat moslims gewone mensen met gewone banen zijn. En dat religie voor ons meer persoonlijk en spiritueel is dan cultureel. Ik denk dat je heel vaak stereotypen ziet op sociale media van hoe moslims leven of eruit zien. Dit leek ons een mooie kans om eraan bij te dragen die stereotypen te doorbreken. Er is zo’n sterke polarisatie in de Nederlandse samenleving. Waarom kunnen we niet in harmonie leven met verschillende religies en gedachten?”
Zoom in
Zoom in
Foto’s Mona van den Berg
Mehmet (26) en Zeynep (24) Cetin zijn allebei docent in het hoger onderwijs. Hij geeft informatica, zij is werkgroepdocent sociologie. Ze werken in Rotterdam en wonen in de Amsterdamse wijk De Baarsjes. Sinds anderhalf jaar zijn ze getrouwd. Dit jaar gingen ze op vakantie naar Spanje en Italië. Religie neemt een grote plaats in hun leven in.
Samen verdienen ze anderhalf keer modaal.
Wat is je laatst verstuurde Tikkie?
Mehmet: „Ik had een veld gehuurd voor een voetbalwedstrijd met vrienden – daarna heb ik ze voor 6 euro per persoon een Tikkie gestuurd.”
Weekboodschappen of iedere dag naar de supermarkt?
Zeynep: „We gaan elke week naar de Turkse super. Maar we lopen ook elke dag wel even naar de Aldi of de Albert Heijn hier in de straat, bijvoorbeeld als de melk op is of als ik trek heb in chocola.”
Wat is je laatste grote uitgave?
Anderhalf jaar geleden kochten ze hun auto voor 5.500 euro, een Toyota Prius uit 2007. Een recentere grote uitgave was 1.300 euro voor een vakantie naar Italië, afgelopen zomer.
Tweedehands of liever nieuw?
„Tweedehands is beter”, zegt Mehmet. „Als het artikel in goede staat is, krijg je meer waar voor je geld.”
Hoe vaak ruim je het huis op?
„Elke dag”, zegt Zeynep. „We ruimen dagelijks op en maken elke dag het bed op. Het is hier netjes.”
Wat was echt een miskoop?
„Een tosti-ijzer van de Action, tot twee keer toe”, zegt Zeynep. „Die gingen allebei meteen kapot. Tegenwoordig maken we onze tosti’s in een airfryer. Dat is heel handig. Je kunt er ook pizza’s mee maken.”
Wie bedenkt wat je gaat eten?
„De persoon die kookt”, zegt Mehmet. Dat is meestal Zeynep, maar ook vaak Mehmet.
Waar geef je met schuldgevoel geld aan uit?
„Koffie”, zegt Zeynep. „Ik neem meestal een thermoskan koffie mee, maar af en toe ga ik toch voor de sfeer ergens koffie drinken in een koffietentje. Daar betaal ik dan met schuldgevoel 5 of 6 euro voor een havercappuccino, of zo.”
Waar spaar je voor?
„Huisje kopen”, zegt Zeynep.
Beste tip voor huishouden of financiën?
„Tweedehands kopen”, aldus Mehmet, „of naar de Aldi in plaats van de Albert Heijn”.
In Spitsuur vertellen stellen en singles hoe zij werk en privé combineren. Meedoen? Mail naar werk@nrc.nl
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.