Instroom bij universiteiten en hogescholen daalt verder, vooral minder studenten uit andere Europese landen

Bij het hoger beroepsonderwijs (hbo) is de instroom van studenten uit andere Europese landen met bijna 8 procent gedaald, bij universiteiten met bijna 5 procent. Dat blijkt uit de voorlopige instroomcijfers voor bachelorstudies die in september zijn begonnen. Uit landen buiten Europa bleef de instroom ongeveer gelijk.

Bij universiteiten is daarnaast ook de instroom van Nederlandse studenten dit jaar weer flink gedaald. Daardoor is de totale instroom bij universitaire bacheloropleidingen nu 3,5 procent lager dan vorig jaar. Bij hogescholen is de instroom van nieuwe studenten stabieler (min 1,8 procent in de bachelor), maar daar is iets anders aan de hand. Bij de technische bacheloropleidingen zijn dit jaar 7,5 procent minder aanmeldingen.

Die daling hangt volgens de Vereniging Hogescholen (VH) deels samen met het En zij die wél naar het hbo gaan, kiezen steeds minder vaak voor een technisch profiel. Terwijl de instroom van havisten en vwo’ers daalt, stijgt de instroom vanuit het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), vooral bij de zogeheten associate degree, een tweejarige hbo-opleiding.

Internationaal talent

Prognoses van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voorspellen dat de studentenaantallen de komende tien jaar verder naar beneden zullen gaan, vooral bij de universiteiten (min 10 procent over tien jaar). Dat betekent dat daar nog verder moet worden bezuinigd, naast de bezuinigingen die al zijn opgelegd door het demissionaire kabinet-Schoof. Universiteiten van Nederland (UNL) verwacht dat kleine opleidingen zullen verdwijnen en dat er minder wetenschappelijk onderzoek kan worden gedaan.

UNL-voorzitter Caspar van den Berg roept de partijen die meedoen aan de formatie op om na te denken over „een stabielere bekostiging van universiteiten”, die minder afhankelijk is van studentenaantallen. Ook waarschuwt hij dat Nederland internationaal talent misloopt door de teruglopende instroom uit het buitenland. „Het is urgent dat een nieuw kabinet een duidelijke strategie maakt over hoe we dat talent kunnen blijven aantrekken, opleiden en vasthouden”, zegt Van den Berg. „Voldoende talent kan niet alleen uit Nederland komen, daar hebben we simpelweg te weinig jongeren voor.”

De afgelopen jaren ging het politieke debat juist over maatregelen om de grote toestroom van internationale studenten in te dammen. zou onderwijsinstellingen en de minister van Onderwijs meer instrumenten moeten geven om de voor- en nadelen van de internationalisering van het hoger onderwijs beter met elkaar in overeenstemming te brengen.

Om harde maatregelen te voorkomen kwamen hogescholen en universiteiten zelf alvast met plannen om de internationale instroom binnen de perken te houden. Ze stopten met werven in het buitenland en verminderden het aantal Engelstalige opleidingen. En bij Engelstalige studies stelden ze een numerus fixus in voor het aantal studenten.

Groei lerarenopleidingen

Voor de hogescholen komt de dalende internationale instroom minder hard aan. „Hogescholen hadden altijd al een laag percentage internationale studenten in de bachelorfase, van ongeveer 8 procent”, zegt VH-voorzitter Maurice Limmen. „Dat het aantal nieuwe inschrijvingen ook dit jaar weer is gedaald onderstreept nog maar eens dat de inzet van de hogescholen om de internationale instroom beperkt te houden werkt.”

Wél een groot probleem, zegt Limmen, is de dalende instroom bij technische opleidingen, want „Nederland staat voor grote bouw-, energie-, defensie- en digitaliseringsopgaven”. Hij wil dat overheid, bedrijfsleven en het onderwijs samen plannen maken om de populariteit van deze studies te vergroten. Dat zoiets kan werken, blijkt volgens hem uit de stijgende instroom bij lerarenopleidingen. „We hebben de afgelopen jaren keihard gewerkt om de instroom te verhogen, het is mooi om te zien dat deze inzet vruchten afwerpt.”

Limmen vindt verder dat hogescholen de wettelijke taak moeten krijgen om werknemers om- en bij te scholen. Ze zouden in plaats van volledige opleidingen ook modules kunnen aanbieden. „Zo kunnen mensen die al werken alsnog een technische richting op.”

Bij de universiteiten is de Nederlandse instroom bij technische bachelors ook gedaald, maar dat wordt gecompenseerd door een gestegen internationale instroom. De grootste daling bij universitaire bachelors is te zien in de sector natuur (min 9 procent).

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.