Dit is het dagelijkse commentaar van NRC. Het bevat
meningen, interpretaties en keuzes. Ze worden geschreven door een groep
redacteuren, geselecteerd door de hoofdredacteur. In de commentaren laat NRC zien waar het voor staat. Commentaren bieden de lezer een
handvat, een invalshoek, het is ‘eerste hulp’ bij het nieuws van de dag.

Drie jaar geleden trok er een ‘Gouden parade der farao’s’ door de straten van Caïro. De mummies van 22 farao’s en andere koninklijke figuren werden door Egyptische filmsterren en zangers door de stad gedragen als martelaren van een rijk dat ten onder was gegaan door invloeden van buitenaf, maar nu weer kon herleven.

Het behoud van en trots zijn op een glorierijke verleden werd in 2002 door de toenmalige Egyptische president Hosni Moebarak omgezet in een plan voor het Grand Egyptian Museum (GEM). Dat museum moest niet alleen ruim 50.000 objecten herbergen, maar ook een plek bieden aan honderden onderzoekers en conservatoren om voorwerpen te kunnen restaureren, onderzoeken en catalogiseren. En om andermaal aan de buitenwereld duidelijk te maken dat roofkunst terug moet. Er liggen bovendien meer Egyptische artefacten buiten Egypte dan in het land zelf. In Egypte liggen objecten misschien wel veiliger dan in het British Museum, dat de laatste jaren kampte met lekkage en diefstal.

De opening van zo’n groot museum, waar historische artefacten goed behouden blijven en waar zoveel ruimte is voor onderzoek, is goed nieuws. De hoop dat het museum Egypte ook een economische impuls geeft door meer toeristen te trekken is logisch. Wrang is daarbij wel dat het museum niet alleen uitkijkt op piramides, maar ook op sloppenwijken in de stad.

Musea tonen de grandeur van een land, maar zijn ook voorbeelden bij uitstek om soft power om te zetten in harde diplomatie

En, zoals wel vaker, heeft het vieren van cultuur ook een politieke component. Musea tonen de grandeur van een land, maar zijn ook voorbeelden bij uitstek van soft power die ingezet kan worden bij harde diplomatie. Moebarak wilde dit museum indertijd om zijn grootheid als leider te tonen, alleen duurde de bouw langer dan zijn ambtsperiode. De eer om te openen, is nu aan president Sisi.

De opening van het National Museum of Egyptian Civilization (NMEC), in 2022, had veel weg van een Disney-feestje, vol lichtjes en vrolijkheid. Een mengeling van The Prince of Egypt, Aïda en The Gladiator. De mummyparade moest indertijd thuis op schermen bekeken worden zoals gebruikelijk is bij militaire parades in een dictatuur. De opening van het GEM begin november was even groots, maar stond juist in het teken van diplomatieke live-ontmoetingen.

Staatshoofden uit allerlei landen stonden in de rij om de autoritaire leider van Egypte, die volgens opponenten de weg wil plaveien voor zijn vierde termijn, te feliciteren met de succesvolle afronding van deze tour de force. Aanwezige Europese diplomaten spraken met meel in de mond, om de ‘migratiedeal’ tussen Egypte en de EU in goede banen te leiden, nu besprekingen daarover met Tunesië zijn mislukt.

Terwijl de grootsheid van cultureel erfgoed gevierd wordt, wordt er met ander erfgoed minder zorgvuldig omgegaan. Deze maand werd ook gevierd dat de Egyptische Khaled el-Enany de nieuwe directeur van UNESCO wordt. Onder het mom van de aanleg van ‘infrastructuur’ werden onder zijn leiding echter al meerdere archeologische en culturele monumenten verwoest, waardoor het behoud van Egyptisch historisch-islamitisch erfgoed steeds verder bedreigd wordt.

Cultuur mag gevierd worden, maar wanneer dit misstanden verduistert, mogen er ook vragen bij gesteld worden. Culturele soft power mag nooit inzet zijn voor het omarmen van een autocratie. En dat geldt natuurlijk niet alleen voor Egypte.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.