Zoom in
„Vredig. Heel, heel vredig”, voelde fotograaf Yael Weiser (36) zich toen ze vier jaar geleden na een hersenbloeding ontwaakte in het ziekenhuis. Als grafisch ontwerper in de reclamewereld had Weiser jarenlang onder grote druk gestaan, en opeens was daar een „ground zero”, een nieuw begin. De beroerte verlamde de rechterkant van haar lichaam volledig en ontnam haar tijdelijk het vermogen om te spreken. En toch voelde Weiser ook rust, , alsof haar hersenen na veel worstelen en piekeren een pauze kregen.
Al een dag na de beroerte vraagt ze vrienden haar camera langs te brengen – via emoji’s op WhatsApp, ze is de woorden vergeten. „Ik moest controleren of ik nog steeds in mezelf zat, of ik ook zonder woorden nog kon creëren”, vertelt Weiser. Die winter ziet ze Amsterdam slechts vanuit het raam van haar ziekenhuiskamer. „Urenlang keek ik naar dezelfde takken van dezelfde boom, legde ik vast hoe het licht langzaam opschoof.”
Zoom in
Zoom in
Zoom in
Zoom in
Zoom in
Foto’s Yael Weiser
Zoom in
Door zich te richten op haar creativiteit slaagt ze erin de nieuwe werkelijkheid vanuit nieuwsgierigheid te benaderen. „Opeens ervoer ik het als een klein wonder dat ik de kans kreeg om met het bewustzijn van een volwassene opnieuw te leren praten en lopen.”
Maar naast verwonderd voelt Weiser sinds haar beroerte ook onzichtbaar. Wat ze meemaakt door haar hersenschade is zo anders dan alles wat ze tot dan toe kent, dat het haar niet lukt om het te verwoorden. Fotografie is ook haar manier om uit te leggen wat ze ervaart. Het resulteert is de fotoserie The day I had a Stroke, I started to grow.
Wat de buitenwereld als vooruitgang zag, voelde voor Weiser soms als een afscheid. Zoals het moment dat ze haar rolstoel niet langer nodig had. Ja, het hulpmiddel herinnerde haar constant aan haar beperking, maar het was maandenlang een verlengstuk van haar lichaam. Op een bepaalde manier hield ze van haar rolstoel, vertelt ze, en dat wilde ze met de foto in beeld te brengen. „Pas toen ik een kunstwerk had gemaakt, begreep mijn omgeving die dualiteit.”
Sinds de hersenbloeding kunnen harde geluiden Weiser. Om duidelijk te maken dat haar reactie erop geen irritatie is maar een grote angst voor herrie, fotografeerde ze zichzelf voor Noise hurts met bijen op haar oren; geluid is voor haar als een zwerm bijen, die haar ieder moment kan steken. De imker die haar daarbij hielp, , vertelt ze. Hij bleek een autistische zoon te hebben, die ook veel last heeft van lawaai. „Tot dat moment had hij nooit begrepen wat zijn kind doormaakte.”
Zoom in
Zoom in
Foto’s Yael Weiser
Zoom in
Bloemen, hooibalen, bijen, twijgjes en mos: sinds de beroerte speelt de natuur een belangrijke rol in Weisers werk. Tijdens het revalideren merkte ze hoe er stukje bij beetje weer wat gevoel in de rechterkant van haar lichaam kwam. Sindsdien heeft ze een diep vertrouwen in de natuur. „Uit de restanten van een omgehakte boom komt ook nieuw leven voort; ”
Weisers eerdere werk kenmerkte zich door felle, primaire kleuren en contrasterende vlakken en structuren. Mensen waren figuranten, ondergeschikt aan het totaalbeeld. Nu werkt ze met een analoge camera, waardoor de kleuren subtieler zijn. De beroerte heeft haar levensritme compleet veranderd, vertelt Weiser. Haar lichaam is nooit volledig hersteld; schrijven gaat moeizaam, ze kan slechts kleine afstanden lopen en kampt met vermoeidheid. Daarmee veranderde ook haar manier van werken. Omdat haar bewegingsvrijheid beperkt is, zit ze soms urenlang op één plek, wachtend tot ze in één klik kan vastleggen hoe het licht, de omgeving en de personages samenkomen. „Ik ben veel meer een waarnemer geworden.”
The day I had a Stroke, I started to grow noemt Weiser liefdesbrief aan haar veranderde lijf. Toch voelt ze ook woede. Omdat ze jong is, en een sociaal leven sinds haar hersenbloeding niet altijd makkelijk. Buiten het revalidatiecentrum ervaart ze vaak dat ze er niet bij hoort. „Mijn manier om met deze beperking om te gaan, is constant te blijven zoeken naar de schoonheid ervan.”
Zoom in
Zoom in
Zoom in
Foto’s Yael Weiser
Zoom in
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.