Het was een roerige politieke week waarin ook NRC onderdeel van de ophef werd.

Donderdagmiddag brachten we het nieuws dat informateur Hans Wijers zich op verkiezingsavond negatief had uitgelaten over de mogelijkheid van een centrumrechts kabinet met JA21. Ook had hij VVD-leider Yesilgöz op een podium tijdens deze borrel een leugenaar genoemd, bevestigden meerdere bronnen aan NRC. Voor een informateur wiens taak het is om een werkbare coalitie bij elkaar te brengen, is het opmerkelijk dat hij publiekelijk zijn voorkeur uitsprak voor een specifieke samenstelling. Dat is relevante informatie, concludeerden we, dat nieuws moeten we brengen. De Telegraaf bracht op basis van hun eigen bronnen op dezelfde middag eveneens een artikel. 

Aanvankelijk nam de net aangetreden informateur in een reactie aan NRC afstand van zijn uitspraken en bood hij excuses aan. Die werden in grote lijnen aanvaard door de VVD. Het leek even alsof de formatie door kon.

Op vrijdag ontstond er een nieuwe dynamiek toen journalist Eric Smit, oprichter van Follow the Money, in een bericht op LinkedIn schreef dat hij op de bewuste verkiezingsbijeenkomst Yesilgöz een leugenaar had genoemd. Dat Smit zich die avond anders herinnert, doet niets af aan de veertien bronnen die iets anders zeggen.

Tegelijkertijd kreeg onderzoeksjournalist Hugo Logtenberg nieuwe informatie rond. Het bleek dat Wijers in een recent appbericht Yesilgöz onder meer „die feeks van de VVD” noemde. NRC had Wijers vrijdag rond het middaguur vragen gesteld over dat appje, waarop Wijers zelf de conclusie trok dat zijn positie onhoudbaar was geworden.

Op de redactie waren we ons bewust van de impact van deze stukken. Ook zagen wij dat NRC kritiek te verduren kreeg, op social media en bij andere nieuwsorganisaties. Ontevreden lezers meldden zich bij de klantenservice. Waarom schrijft NRC over privézaken? Wil NRC de formatie laten ontsporen?

Het is goed om uit te leggen hoe een redactie tijdens een belangrijke tijd zoals een formatie te werk gaat. Tijdens de campagne zijn de lijstrekkers overal. Ze willen hun boodschap verkondigen, stemmen winnen. Maar tijdens de formatie gaan de luiken grotendeels naar beneden. Er zijn persmomenten, maar veel belangrijke informatie wordt niet verteld.

Vanaf het moment dat afgelopen woensdag bekend werd dat Wijers namens D66 was aangesteld als formateur wilden wij op de redactie weten: wat zegt de keuze van Wijers, met zijn economische kennis en staat van dienst in het bedrijfsleven, over hoe Rob Jetten het hobbelige pad richting een kabinet wil aanpakken?

Onderzoeksjournalist Logtenberg ging rondbellen in kringen van de partij. Vele tientallen telefoontjes brachten hem op het spoor van de bewuste bijeenkomst op verkiezingsavond, een borrel van ondernemer Willem Sijthoff in Amsterdam waar zo’n tweehonderd gasten aanwezig waren. Veertien van de aanwezigen bevestigden de verschillende uitspraken van Wijers aan Logtenberg. Toen hij een dag later ook het beladen appje geverifieerd had, wist hij: dit was geen ‘slip of the tongue’ van Wijers tijdens een gezellige borrel, zoals hij verklaarde bij een persmoment, maar een uitspraak die in lijn was met zijn persoonlijke mening. 

Natuurlijk hebben we bij NRC de belangen afgewogen. We staan er bij iedere publicatie expliciet bij stil: als onze journalisten over personen schrijven breken we, op een manier, in op het recht op privacy. Die inbreuk moet gerechtvaardigd zijn door het maatschappelijk belang van het nieuws.

In de afweging die wij op de redactie maakten, vonden wij de berichtgeving over de bijeenkomst en het app-bericht gerechtvaardigd. Wijers is een publiek figuur. Dat betekent dat hij moet aanvaarden dat zijn uitlatingen sneller onder een vergrootglas komen te liggen. Wijers had een belangrijke publieke taak als informateur. Zijn opvattingen en uitlatingen daarover zijn dan zeer relevant. Dat geldt ook voor uitspraken op een bijeenkomst met genodigden. 

Het controleren van de macht is onze taak, wie die macht ook in handen heeft. Wij moeten als NRC doen waar we goed in zijn: laten zien wat er gebeurt – ook achter de schermen, op besloten feestjes, in wandelgangen. Dat doen we onafhankelijk. Om die reden publiceerden we eerder onthullingen over beoogd premier Ronald Plasterk en, bij de vorige formatie twee jaar geleden, verkenner Gom van Strien.

We laten ons leiden door waarheidsvinding, niet door politieke belangen. Als er feiten opduiken, houden we die niet onder de pet.

Dit is de tekst van de nieuwsbrief van de hoofdredactie die wekelijks op zondag verschijnt. Abonneren kan hier.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.