Tijd voor een onafhankelijk onderzoek naar de NOS-berichtgeving over de oorlog in Gaza, schrijft Afshin Ellian.
Vaak wordt er geklaagd over het wantrouwen van burgers in de gevestigde media. Complotdenkers, populisten en statelijke vijanden van de democratie zouden de zaadjes van wantrouwen verspreiden.
Dat de vijanden van het Westen de instituties in diskrediet willen brengen, is algemeen bekend. Rusland en Iran produceren nepnieuws en desinformatie om bevolkingen op te zetten tegen hun instituties. Complotdenkers dragen hun steentje bij. Door sociale media krijgen misleiding en manipulatie een boost.
Maar die vijandelijke activiteiten ontslaan de gevestigde media niet van hun eigen verantwoordelijkheid. Een desinformatie-operatie heeft kans van slagen, wanneer de media door hun eigen fouten een vruchtbare bodem creëren voor wantrouwen.
Eerlijkheid, onpartijdigheid en waarheid zijn de basisbeginselen die de media in acht moeten nemen. De journalistieke betrouwbaarheid ligt aan de basis van het wederzijdse vertrouwen tussen de burger en het medium.
Partijdigheid bij de BBC
In een recent rapport wordt de Arabische tak van de BBC, een van de belangrijkste media ter wereld, beschuldigd van activisme en partijdigheid. Let wel: we hebben het hier niet over columnisten, maar over journalisten.
De Engelstalig BBC-website plaatste negentien artikelen over de Israëlische gijzelaars, de Arabische BBC niet één. Kritische artikelen over Hamas verschenen niet op de Arabische BBC, die wel talloze kritische artikelen publiceerde over Israël en de anti-Israëlische kant koos.
Een triest voorbeeld betreft het geval van een ontvoerde Yezidische vrouw die in Gaza door Israëlische soldaten werd bevrijd. Zij zou door een Hamas-strijder zijn gekocht. De Arabische BBC nam een Hamas-verklaring van 582 woorden over, en plaatste deze kop: ‘Israël zegt: “Yezidische gevangene na tien jaar in Gaza terug naar Irak”, Hamas zegt tegen BBC: “Israëlisch verhaal is verzonnen”.
Ook de Engelstalige BBC heeft moeite om onpartijdig te zijn. Zo blijkt de BBC een speech van Donald Trump selectief te hebben bewerkt, waardoor het lijkt alsof de Amerikaanse president de Capitool-bestorming op 6 januari 2021 aanmoedigde.
Dat is toch de Kremlin-methode die de BBC zo verafschuwt en geregeld ontmaskert. Nu is het Witte Huis terecht verontwaardigd. BBC-directeur Tim Davie en BBC News-CEO Deborah Turness traden af na deze onthullingen.
NOS-‘journalisten’ in Gaza
De Palestijnse Mohaned al-Khatib, die deelnam aan pro-Palestijnse sit-ins in Amsterdam, Gent en Brussel, is zogenaamd een journalist uit Gaza. Maar volgens het Belgische Joods Informatie- en Documentatiecentrum is hij een Hamas-aanhanger die jubelend meeliep met de aanslag van 7 oktober 2023 op Israëlische burgers.
De Telegraaf schrijft: ‘Al-Khatib lijkt in een video buiten zichzelf van vreugde en opwinding terwijl de moordpartij in de dorpen en kibboetsen nog in volle gang is. Er zijn geen bewijzen dat hij zelf meedeed.’ Natuurlijk rijst de vraag hoe al-Khatib deel kon nemen aan deze sit-ins. De Belgische politie is een onderzoek begonnen.
De voorbije maanden heb ik op deze plek en elders mijn bedenkingen geuit over lokale verslaggevers in Gaza. Zij maakten interviews die via de NOS werden uitgezonden. We weten niet wie ze zijn.
Van de NOS moeten we geloven dat ze lokale journalisten zijn in een gebied dat door Hamas wordt beheerst. Daar zijn geen journalisten.
Ik zit met een aantal vragen. De NOS berichtte afgelopen jaar gemiddeld bijna 10 minuten per dag over de Gaza-oorlog. Dit is een conservatieve schatting. Hoe vaak heeft de NOS het Israëlische perspectief aan de orde gesteld? Waarom presenteert de NOS de cijfers van Hamas als waarheid? Wie zijn daar de lokale verslaggevers en cameramannen van de NOS?
Gelet op de toename van het antisemitisme in Nederland, lijkt het mij noodzakelijk om de berichtgeving van de NOS − een met belastinggeld gefinancierd medium − te laten onderzoeken door een onafhankelijke commissie.
De betrouwbaarheid van berichtgeving is immers in het geding, wanneer een medium de berichten van een terroristische organisatie als waarheid verspreidt.
Onderzoek de NOS-berichtgeving over de Gaza-oorlog, voordat manipulatie en desinformatie de norm wordt.