Er zijn de afgelopen jaren vermoedelijk zeker overleden nadat zij illegale geneesmiddelen en designerdrugs gebruikten die ze bij bij de Nederlandse website Funcaps hadden gekocht. Dat maakte het Openbaar Ministerie maandag in Zwolle bekend bij de eerste tussentijdse zitting van de strafzaak tegen de twee eigenaars van de webshop. Volgens een officier van justitie is het aantal doden vermoedelijk nog maar „het topje van de ijsberg”.
Funcaps, werd in 2016 om het leven „meer euforie, energie, ontspanning, genot en kleur” te geven. De moest „zo makkelijk mogelijk”, leert de inmiddels offline gehaalde website.
Het bedrijf van Limburgers Stefan P. (30) en Jordy van W. (31) verkocht onder meer benzodiazepinen, medicijnen die worden gebruikt om angst en andere geestelijke gezondheidsproblemen te behandelen. Ook werden designerdrugs zoals 2-MMC en 2F-Ketamine aangeboden.
In augustus viel de Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit binnen bij bedrijfspanden van en werden P. en van W. gearresteerd. Sindsdien zitten zij vast. Maandag vond de eerste openbare zitting plaats in hun strafzaak. Daarbij moest de rechtbank zich buigen over het
Jullie verdienmodel is handel in menselijke ellende
Officier van justitie
tegen de verdachten
Het Openbaar Ministerie sprak van „een zaak van groot publiek belang” en greep de zitting aan om het publiek te waarschuwen. De website van Funcaps mag dan wel offline zijn, met enkele muisklikken kunnen mensen online nog steeds bij tal van andere aanbieders illegale geneesmiddelen en designerdrugs kopen.
Die makkelijke beschikbaarheid was ook de officier van justitie niet ontgaan. „Jullie verdienmodel is handel in menselijke ellende”, zo luidde de boodschap voor deze handelaars.
Onder grote mediabelangstelling richtte de officier zich ook tot ouders, jongeren en mensen met soms uitzichtloze gezondheidsklachten. „Een gelikte website met juichende recensies kan de indruk van betrouwbaarheid wekken”, stelde zij. „Trap er niet in. Het is niet voor niets dat het aan artsen en apothekers voorbehouden is om geneesmiddelen te verstrekken.”
Uniek
De zaak tegen Funcaps is uniek. Al zo’n vijftien jaar worden op grote schaal designerdrugs en illegale geneesmiddelen online verkocht. Voor het eerst in Nederland wordt een grote hoeveelheid doden met de producten van zo’n webshop in verband gebracht.
Verdachten Stefan P. en Jordy van W. worden niet alleen vervolgd voor het verkopen van geneesmiddelen zonder vergunning. Uit de voorlopige tenlastelegging blijkt bovendien dat justitie hen wil vervolgen voor het op de markt brengen van producten die levensgevaarlijk zijn. Daarop staat een strafmaximum van vijftien jaar cel, dat tot dertig jaar kan worden verhoogd als de producten de dood tot gevolg hebben.
Afgelopen weekend verschenen in verschillende media slachtofferverhalen. Zo vertelde de vader van Luca bij RTV Utrecht en in de Volkskrant hoe hij zijn kind in juli dood in bed aantrof. In een witte, onverdachte envelop met bubbeltjesplastic – de standaard discrete verzendwijze van Funcaps – zat O-DSMT: een met pijnstiller tramadol vergelijkbare stof. Die stof zou volgens de forensisch arts in combinatie met Luca’s astmamedicatie en de hoge temperaturen zijn dood tot gevolg hebben gehad.
Na het horen van dit soort slachtofferverhalen meldden zich volgens het OM dit weekend wederom ouders met vier nieuwe sterfgevallen. Dat zou het mogelijke aan Funcaps te linken doden op 49 brengen.
Stilzwijgend
In de Zwolse rechtszaal hoorden Stefan P. en Jordy van W. de officier stilzwijgend aan. Volgens hun advocaat Gerard van der Meer zullen zij op een „gepaster moment” hun verhaal doen. Hij benadrukte dat zijn cliënten nooit het schadelijke karakter van hun producten hebben verzwegen. Funcaps-etiketten vermeldden: een gevaarsaanduiding, 18+, een groot kruis met het woord ‘harmful’ (schadelijk) en „in hoofdletters”
De advocaat speelde de kaart die aanbieders van designerdrugs vaak trekken: dat zij ‘research chemicals’ verkopen, stoffen die bedoeld zijn voor wetenschappelijk onderzoek en niet om in te nemen.
Hij liet evenwel onvermeld dat Funcaps op de eigen website niet de . Daar waren stockfoto’s van feestelijke jongvolwassenen te zien en promo-acties zoals ‘Koop nu 2-MMC met 10% korting!’.
Die 2-MMC was voor 9,95 euro per gram te koop in poeder en pilvorm. Een promotieactie vermeldde dat het een „vrijwel identieke vervanging voor 3-MMC is”.
Daarmee weten insiders genoeg. Designerdrug 3-MMC – qua stimulerend effect een kruising van cocaïne en mdma – viel namelijk in 2021 onder de Opiumwet.
Cliënten hebben altijd hebben geprobeerd naar eer en geweten de wet en regelgeving zo goed mogelijk na te leven
Gerard van der Meer
Advocaat van verdachten
Kenmerkend voor designerdrugs is dat na zo’n verbod snel nieuwe, vergelijkbare middelen gemaakt worden die qua chemische structuur nét iets anders in elkaar steken – en dus legaal zijn. Pas sinds deze zomer bestaat een generiek verbod op nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) dat geldt voor hele stofgroepen die qua werking vergelijkbaar zijn.
Funcaps’ opereerde jarenlang in dit schemergebied. Het verkocht designerdrugs die (nog) niet verboden waren. Advocaat Van der Meer wees er maandag op dat zijn cliënten „altijd hebben geprobeerd naar eer en geweten de wet- en regelgeving zo goed mogelijk na te leven”.
De rechtbank leek daar evenwel niet van onder de indruk. Het verzoek om zijn cliënten op vrije voeten te zetten werd afgewezen. Vanwege de maatschappelijke verontwaardiging rond de zaak, het gevaar voor recidive en risico op het hinderen van het nog lopende strafrechtelijk onderzoek, blijven zij tot zeker de volgende tussentijdse zitting – in februari 2026 – vastzitten.
Lees ook
Wat designerdrugs met je doen: eerst de euforie, dan de psychoses. ‘Ik werd er schuw en achterbaks van’
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.