Een bakkerszoon uit Wales die na een beroerde schooltijd bij toeval het toneel ontdekt en uiteindelijk doorbreekt in Hollywood, twee Oscars wint en door koningin Elizabeth wordt geridderd: het leest als een sprookje, en de titel We did OK, Kid suggereert misschien ook zoiets. Maar dat is buiten het weerbarstige karakter van de auteur gerekend: de memoires van Anthony Hopkins zijn allesbehalve zoetsappig.
Bekijk artikel in krant
Anthony Hopkins:
We Did OK, Kid. Vertaling Frans Reusink, Lebowksi, 368 blz. €24,99
Hopkins is 87 en zich zeer bewust van zijn naderende einde. „Het is interessant geweest, en leuk ook”, schrijft hij over zijn „onverwacht lange” leven. „Er valt niets poëtisch te zeggen.” Daarmee doet hij zichzelf danig tekort: Hopkins’ vorige week verschenen boek valt juist op door de eerbied en liefde voor taal die eruit spreekt. Al zijn geluksmomenten heeft Hopkins aan taal te danken. Hij herinnert zich de eerste kennismaking met zijn lievelingsauteurs tot in detail.
Als elfjarige ziet hij tijdens een filmavond op kostschool (een gruwelijk oord, lijfstraffen zijn er vanzelfsprekend en Hopkins geldt als een kansloze leerling) voor het eerst Hamlet met Laurence Olivier: een „bovennatuurlijke ervaring”, aldus Hopkins, „ik had het gevoel dat Olivier het tegen mij had”. Een paar jaar later, op een prestigieuzer kostschool waar de ‘olifantenkop’ evenmin kan aarden, moet Hopkins van zijn leraar Engels het gedicht De westenwind van John Masefield voordragen, en opnieuw is het alsof de bliksem inslaat. „Jongens huilen niet. Ik wilde het wel. Maar ik deed het niet.” Zelfs zijn klasgenoten vallen even stil.
Grauw bestaan
Het zijn lichtpuntjes in een verder nogal grauw bestaan. „Er was niets schilderachtigs, romantisch of gezelligs aan het Wales zoals mijn familie het kende.” Vader Richard is bakker, net als opa Hopkins vóór hem; moeder Muriel helpt mee in de zaak en probeert met pragmatisch optimisme de sombere buien van haar stevig drinkende man te temperen. Anthony, hun enige kind, is een probleemgeval: hij kan mooi tekenen en piano spelen, is ‘griezelig goed’ in het nabootsen van stemmen en geluiden en kent de kinderencyclopedie zowat uit zijn hoofd, maar op school droomt hij weg. „Op een dag zal ik het jullie laten zien”, bezweert hij zijn ouders op zijn zeventiende, na alweer een ondermaats rapport. Daarna gaan ze met z’n drietjes naar de film. Hopkins’ ouders blijven opduiken in We Did OK, Kid, als ontroerende supporters van een zoon die hen ver ontstijgt.
Anthony Hopkins speelt koning Richard I, in de film ‘The lion in winter’ (1968).
Foto Getty Images
Zoom in
Hopkins is een eigenzinnig verteller: hij weidt uit over voor hem belangrijke momenten, maar weerstaat de verleiding om de lange lijst beroemde namen die zijn pad kruisen meer aandacht te geven dan, bijvoorbeeld, een taxichauffeur of bloemenverkoper bij wie hij zich op zijn gemak voelt. Als student aan de Royal Academy of Arts houdt hij zich afzijdig van tijdgenoten als John Hurt en drinkt hij liever in zijn eentje; Hopkins zuipt al gauw net zo veel als hij zijn vader heeft zien doen. Hij heeft er het perfecte beroep voor gekozen: „De meeste acteurs in die tijd stonden bekend als drankorgels. […] Peter O’Toole, Richard Harris, Richard Burton […] waren de legenden, de gevierde jongens, de luidruchtige helden van het theater […]. Ik viel in dezelfde valkuil.”
Lange lijst filmklassiekers
Intussen werkt Hopkins als een bezetene aan de verfijning van zijn ambacht; alles wat hij hierover vertelt is fascinerend, omdat je als filmliefhebber al weet wat dat nederige handwerk later allemaal voor moois zal opleveren. The Elephant Man, The Remains of the Day, The Silence of the Lambs, The Father – de lijst klassiekers is lang, en nog altijd niet voltooid.
Anthony Hopkins en Jodie Foster in ‘The silence of the lambs’ (1991).
Foto ANP/ANP Kippa
Zoom in
Butler Stevens (Anthony Hopkins) serveert ontbijt aan senator Jack Lewis (Christopher Reeve) in de film ‘The Remains of the Day’ uit 1992.
Foto Getty Images
Zoom in
Hopkins gaat diep in op de technische kant van het vak. Op de Royal Academy leert hij om zijn grote, onhandige lijf met motorische aanpassingen (schouders optrekken, borst vooruit steken) in te zetten ten dienste van zijn personages; hij leert te verstillen op het toneel, en ontwikkelt een methode om scripts te doorgronden „alsof je de kasseien een voor een uit de straat tilt, ze bestudeert en ze daarna teruglegt”. Met vrienden maken houdt hij zich niet bezig: zwijgen, zo leerde hij al in Wales, is voor een man z’n grootste kracht. Laat ze je niet breken. Het leven is een strijd.
Op 29 december 1975, een datum die hij nog elk jaar viert, besluit de inmiddels gevierde acteur na een dronken dodemansrit door Beverly Hills om hulp te zoeken voor zijn drankverslaving. In zijn persoonlijk leven is dan al grote schade aangericht. Talloze ruzies, ook op het werk; twee mislukte huwelijken; een dochter die hem niet meer wil zien. Maar het lukt Hopkins om de alcohol voorgoed af te zweren. Hij leert iets diplomatieker opereren, al blijft hij een „kouwe kikker” – zijn derde vrouw Stella vermoedt het syndroom van Asperger. Hopkins kan het niet schelen; hij wil spelen. Tot zijn laatste snik.
Alcoholisme Hollywoods netwerk van ex-verslaafden
„Luidkeels verkondigen dat je een remedie hebt gevonden tegen de kwaal waaraan je lijdt” is niets voor Anthony Hopkins, schrijft hij in zijn boek: een subtiele sneer naar collega-acteurs die net als hij hun heil vonden bij Alcoholics Anonymous en daar veel meer aandacht voor vragen. Rob Lowe, Robert Downey Jr., Josh Brolin, Will Arnett, Jason Bateman, Bradley Cooper, Brad Pitt: allemaal geven ze hoog op van het leven ,,in sobriety”. Soms levert dat mooie gesprekken op, bijvoorbeeld in de podcast Armchair Expert van acteur en lotgenoot Dax Shepard. Wellnessinfluencer Arielle Lorre verwijst in haar podcast ook veelvuldig naar haar eigen drank- en drugsverleden. Haar interview met Jason Biggs (American Pie) biedt een huiveringwekkend inkijkje in het leven van een rijke verslaafde in Los Angeles. Biggs woont inmiddels in New York, waar de eenzaamheid minder op de loer ligt en waar je zo een AA-meeting kunt binnenlopen.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.