De verkiezingen voor een nieuwe Kamervoorzitter zijn altijd aan het begin van een nieuwe parlementaire periode, zoals nu, of na het ontstaan van een vacature. In principe blijft de voorzitter vervolgens vier jaar in functie, zo lang als het kabinet. Het is de bedoeling dat de voorzitter ‘boven de partijen’ staat.
Martin Bosma (PVV)
Martin Bosma (61) van de PVV werd in december 2023 verkozen tot voorzitter na twee stemrondes. Hij heeft aangegeven die functie graag weer te vervullen in het nieuwe kabinet. “De Kamerorganisatie moet een bron van rust en continuïteit zijn”, schreef hij in zijn sollicitatiebrief.
Bosma, die al achttien jaar actief is in de Tweede Kamer, vergelijkt zichzelf met een ijsvogeltje. “Het beestje staat voor stabiliteit en bescherming. Mijn ambitie de afgelopen twee jaar was om zo’n ijsvogeltje te zijn.” Voor zijn politieke carrière werkte Bosma als journalist.
Martin Bosma (PVV) was sinds december 2023 Kamervoorzitter.
De PVV’er stelt in zijn brief aan de Kamer dat mensen tevreden zijn over het werk dat hij heeft geleverd. “Mijn manier van voorzitten wordt breed gewaardeerd. Ik laat debatten niet onnodig lang duren. De interrupties en de antwoorden zijn korter geworden. En vrijwel altijd is om 23.00 uur het licht in de plenaire zaal uit.”
Aangezien de PVV samen met D66 de grootste partij in de Tweede Kamer is, maar door de meeste partijen is uitgesloten als regeringspartner, zou het verkiezen van Bosma als voorzitter ‘recht doen aan de dominante positie van de PVV in het parlement’. Dat zegt Roderik van Grieken, directeur van het Nederlands Debat Instituut, in een opiniestuk in de Volkskrant.
Thom van Campen (VVD)
De 35-jarige Thom van Campen van de VVD wil ook graag Tweede Kamervoorzitter worden, zo liet hij vrijdag weten aan RTL Nieuws. “Ik ben dol op de Kamer, het instituut dat staat voor onze democratie”, zei hij daarover.
In deze video vertelt Van Campen waarom hij voorzitter van de Tweede Kamer wil worden:
“Eervol en gaaf”, zei hij over het voorzitterschap.
De VVD’er werd in 2008 lid van de VVD en verscheen op twintigjarige leeftijd op de kandidatenlijst voor de Zwolse gemeenteraadsverkiezingen, op plek zeven. Dat jaar haalde hij geen zetel, maar drie jaar later volgde hij raadslid René de Heer op, die toen wethouder werd. Ondertussen werkte Van Campen bij de VVD in Den Haag, waar hij stage liep.
Van Campen is inmiddels ruim vier jaar Kamerlid, maar zou – als hij wordt verkozen – de jongste voorzitter ooit zijn in de Tweede Kamer. Hij stelt dat hij als voorzitter alle partijen zou willen laten horen. “Ik denk dat ik in staat ben om de vergaderingen te leiden op een manier waardoor we op tijd klaar zijn, maar er ook ruimte is voor het inhoudelijke debat.”
‘Ontzettend spannend’
“Het wordt ontzettend spannend”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “De stemming is geheim en als Kamerleden zelf een afweging mogen maken, kan het alle kanten opgaan. Bepalend zal zijn wie de tweede stemronde haalt.”
“Bosma lijkt te kunnen rekenen op stemmen van de PVV, JA21 en een aantal kleinere rechtse partijen. Maar als D66 en CDA de VVD-kandidaat steunen en Van Campen haalt de tweede ronde, dan heeft hij goede papieren om te winnen van Bosma. Maar er is ook een scenario dat Van Campen in de eerste ronde afvalt en dan kan het uitlopen op een spannende stemming tussen Bosma en Van der Lee.”
“Bij D66 valt te horen dat ze niet willen dat PVV’er Bosma nog een keer voorzitter wordt. Zij laten het van het debat afhangen of het ‘Tom’ of ‘Thom’ wordt. Het CDA beslist morgen tijdens de fractievergadering welke kandidaat het steunt.”
Wat Van Campen betreft mag er ook wel wat humor in de Kamer komen kijken. “Ik denk dat mensen thuis weleens wat meer mogen zien dat we in het echte leven toch wat beter en vriendelijker met elkaar omgaan dan dat het soms lijkt.”
Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA)
Ook Tom van der Lee (61) van GroenLinks-PvdA doet (weer) een gooi naar het voorzitterschap. Twee jaar geleden deed hij ook al een poging, maar toen moest hij de positie aan Bosma laten. In zijn nieuwe brief aan de Tweede Kamer schrijft hij ‘betekenisvol’ te willen bijdragen aan het verbeteren van de politieke cultuur.
Tom van der Lee was de afgelopen jaren plaatsvervangend Kamervoorzitter.
Van der Lee is op dit moment al ondervoorzitter en al acht jaar lid van het presidium. Dat is het dagelijks bestuur van de Kamer. Ook leidde hij de parlementaire-enquêtecommissie die onderzoek deed naar de gaswinning in Groningen.
De GL-PvdA’er zegt in zijn brief dankzij zijn jarenlange ervaring vertrouwen te hebben een goede voorzitter te zijn. Zo zegt hij het vermogen te hebben om te verbinden en boven de partijen te staan. Dat blijkt volgens hem onder meer uit het feit dat hij meermaals als informateur actief is geweest in onder meer Amsterdam en Arnhem.
De voorzitter van de Eerste Kamer is sinds kort ook een GL-PvdA’er, namelijk Mei Li Vos. Het is de vraag of dit invloed heeft op de kansen van Van der Lee om voorzitter van de Tweede Kamer te worden.
Stemrondes
Het stemmen gaat per Tweede Kamerlid en is geheim, in de zin dat niet bekend wordt wie op wie heeft gestemd. Voor een geldige stemronde moet een meerderheid stemmen, dus minimaal 76 leden van de Kamer.
Bij de eerste stemronde schrijven alle stemmende Kamerleden de naam van hun voorkeurskandidaat op een stembriefje. In zowel de eerste als tweede ronde stemmen Kamerleden ‘vrij’, wat betekent dat er ook mag worden gestemd op Kamerleden die zich niet kandidaat hebben gesteld voor het voorzitterschap.
Als na de tweede stemronde niemand de volledige meerderheid heeft, vindt er een derde ronde plaats. Dan kan er op maximaal vier kandidaten worden gestemd. Mocht het in die ronde nog niet lukken om tot een meerderheid te komen, dan volgt een vierde ronde met maximaal twee kandidaten die de meeste stemmen kregen in de derde ronde.
Bron: Tweede Kamer