Het H5N1-virus verspreidt zich sinds begin oktober over een groot deel van Nederland en onder een flink aantal vogelsoorten. “Een stukje mest van een besmet dier of één veertje kan al voldoende zijn om een besmetting in een stal te krijgen. Met alle gevolgen van dien”, zegt De Wit.

Gisteren werd bekend dat in het Gelderse dorp Terschuur alle 62.000 kippen op een boerderij moeten worden gedood om te voorkomen dat het virus zich verder verspreidt. Afgelopen maand zijn er in totaal 15 ruimingen geweest. 

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, wordt de dodelijke ziekte niet verspreid door pluimvee of mensen, maar komt die van wilde vogels. Volgens De Wit is de ophokplicht daarom absoluut nodig.

Hoog percentage

Bij de monitoring van levende wilde vogels door virologen is bij 25 procent van de gevallen het virus vastgesteld. “Zo’n hoog percentage besmette dieren bij gezonde wilde eenden zijn nog nooit eerder waargenomen. Zeer uitzonderlijk. En de effecten zie je terug in heel Europa: er zijn veel uitbraken, bijvoorbeeld in Duitsland. Elke besmetting komt vanuit de natuur. Je kunt zo de trekroutes van de vogels volgen.”

Het ligt overigens aan de vogelsoort of de wilde dieren zelf ziek worden. “Bij de kraanvogel zien we al veel sterfte.”

Demissionair landbouwminister Femke Wiersma noemt de situatie ook ‘zeer zorgelijk’. “Na een rustig seizoen loopt het nu hard op”, zegt ze in reactie op de meest recente uitbraak in Terschuur. 

Geen vervoer meer

Terschuur ligt in de gemeente Barneveld, het hart van de pluimveesector: er zijn ruim 180 andere kippenbedrijven. Die mogen voorlopig geen kippen en eieren vervoeren. 

Pluimveehouder Theo Bos is zo’n pluimveeboer die in het gebied zit. “Het is ingrijpend: je kippen zijn gezond, maar er mag geen ei afgevoerd worden. Pas na drie dagen mogen we weer eieren vervoeren.”

Om de zeer besmettelijke vogelgriep te lijf te gaan, is vorig jaar gestart met het vaccineren van kuikens tegen de vogelgriep. De kippenboeren spreken zelf over een wereldprimeur, al is het nog een proef. Die pilot ‘is een ontzettend belangrijke stap waar we jaren naar uit hebben gekeken’, aldus Kees de Jong namens de pluimveesector. 

Hij hoopt dat ons land snel naar een situatie kunnen waarin alle kuikens gevaccineerd kunnen worden. “Het werkt net als bij het coronavaccin. Het zal niet 100 procent garanderen dat het nooit meer voorkomt, maar we kunnen dit soort ziektes hiermee wel tot het verleden laten behoren”, zegt hij in deze video:

Volgens Nico Bondt, econoom pluimveehouderij van de Wageningen University, liggen de prijzen van eieren hoog. “Vergeleken met 2020 is de prijs van een gemiddeld supermarktei met eenderde gestegen. Het ligt er natuurlijk aan welk soort ei je koopt en in welke supermarkt, maar gemiddeld kost een ei tussen de 25 en 40 cent.”

De prijs is duurder omdat de prijs van het kippenvoer duurder is geworden en een toegenomen vraag naar eieren. Zo kampt ook Duitsland met de dodelijke vogelgriep waardoor de vraag naar Nederlandse eieren vanuit Duitsland de afgelopen tijd is toegenomen.