AFPGoudstukken uit wrak
NOS Nieuws•vandaag, 08:07•Aangepast vandaag, 11:08
Colombia is begonnen met het opduiken van voorwerpen uit wat het meest kostbare scheepswrak ter wereld wordt genoemd. Het Spaanse galjoen San José zonk in 1708 met ongekende rijkdommen uit de Nieuwe Wereld aan boord. Tegenwoordig wordt de waarde van de lading geschat op miljarden.
De San José was vanuit de Spaanse koloniën in Zuid-Amerika onderweg naar Europa toen het door een Brits schip werd aangevallen. De driemaster ging daarbij verloren, met aan boord edelstenen en 11 miljoen goud- en zilverstukken.
“Men haalde het zilver uit Zuid-Amerika, zoals uit de Potosí-mijnen bij Peru en Bolivia, en dan gingen ze op transport naar Spanje”, vertelt hoogleraar onderwater archeologie Martijn Manders, die de Colombiaanse regering adviseert bij de operatie. “Daar kon Spanje van alles en nog wat mee doen, waaronder ook de oorlogen financieren.”
“Maar dat was dan juist heel erg lucratief voor de vijanden om die vloot tegen te houden”, aldus Manders. “Zo kennen wij Piet Hein uit 1628, die de Spaanse zilvervloot heeft tegengehouden.”
Onbekende locatie
Eeuwenlang was de plek waar het schip verging onbekend, tot Colombiaanse onderzoekers het in 2015 terugvonden, op 600 meter diepte. Vanwege de kostbare lading is de precieze plek nog altijd staatsgeheim.
Het schip ligt op een diepte waar je niet gewoon naartoe duikt, vertelt de hoogleraar. Daar worden allemaal robots voor gebruikt, die vanaf de oppervlakte worden bestuurd.
“Het is niet zo dat men nu is begonnen met het hele schip leeg te halen, maar wel met een aantal objecten omhoog te halen”, vertelt Manders. “Dit om ten eerste te zien: hoe moeten we dat eigenlijk doen? En ten tweede: als die spullen omhoog komen, hoe moeten we ervoor zorgen dat die niet uit elkaar vallen?” Dit gaat volgens de hoogleraar niet over de goud- en zilverstukken, maar de kanonnen en het aardewerk.
De Colombiaanse president Petro keek mee tijdens het omhoog takelen van de eerste vondsten:
Duiken naar het ‘meest kostbare scheepswrak ter wereld’
Nog altijd is er onenigheid over het eigenaarschap van de lading. Niet alleen claimen Colombia en Spanje de eigenaar ervan te zijn, ook eisen Amerikaanse duikers die zeggen het schip al in 1982 te hebben gevonden de schatten op.
Ook is er nog een claim van de inheemse bevolkingsgroep die in Bolivia en Peru wonen rond de Potosi-mijnen, waar het zilver en goud aan boord vandaan komt. “Zij zeggen wij hebben onder dwang dit uit die mijnen moeten halen, duizenden mensen zijn daardoor overleden”, aldus Manders “Wij willen daarvoor genoegdoening en zijn eigenlijk moreel eigenaar van zeker een deel van de vondst.”
Eerste stukken
De eerste stukken die nu boven water zijn gekomen, zijn een kanon, enkele goudstukken en een porseleinen beker. De Colombiaanse president Petro was erbij toen de archeologen ze ophesen.
De Colombiaanse onderzoekers zeggen overigens niet op de schatten uit te zijn, maar vooral geïnteresseerd te zijn in de archeologische waarde van het schip. Zo kan verder onderzoek uitwijzen hoe het schip precies aan zijn einde is gekomen.
AFPDe gevonden porseleinen beker