APDe thuiskomst van Stirm
NOS Nieuws•vandaag, 11:23
De Amerikaanse oud-militair Robert Stirm is op 92-jarige leeftijd overleden. De foto die van hem en zijn gezin werd genomen bij thuiskomst uit Vietnam, na zes jaar gevangenschap, was een van de bekendste uit de Vietnam-oorlog.
Stirm werd in 1967 neergeschoten bij een bombardement op Vietnam en werd vastgezet in het Hanoi Hilton, de cynische bijnaam voor het meedogenloze detentiecentrum voor Amerikaanse krijgsgevangenen. Hij werd er mishandeld en gemarteld. Stirm zat in de cel naast de latere presidentskandidaat John McCain en wisselde boodschappen met hem uit door op de muur te tikken.
In maart 1973, na 1966 dagen gevangenschap, was de 39-jarige Stirm een van de 591 krijgsgevangenen die werden vrijgelaten na de Parijse vredesakkoorden, waarin de VS afspraken maakte over het einde van de oorlog. Hij kwam met een groep van twintig lotgenoten aan op de luchtmachtbasis in Travis in Californië, waar hun gezinnen wachtten op hereniging.
In een flits
AP-fotograaf Sal Veder (nu 99) was onder de tientallen journalisten die aanwezig waren om verslag te doen. De beroemde foto was een kwestie van een fractie van een seconde. “Ik fotografeerde een ander gezin en zag toen uit mijn ooghoeken wat er gebeurde. Ik draaide me om en had geluk.”
Veder legde het moment vast vlak voordat Stirms 15-jarige dochter haar vader kon omhelzen, met uitgestrekte armen en beide voeten van de grond. Erachter volgen zijn vrouw en drie andere kinderen.
Binnen een half uur had Veder het kiekje ontwikkeld, in een provisorische doka op het vrouwentoilet van de luchtmachtbasis. De foto werd wereldwijd gepubliceerd onder de naam die hij ter plekke bedacht: Burst of joy, uitbarsting van vreugde. Veder won er dat jaar de Pulitzerprijs mee.
Gemengde gevoelens
Dochter Lorrie heeft de foto nog altijd thuis hangen, en haar broers en zus hebben dat ook. “De intensiteit van dat gevoel zal ik nooit vergeten”, vertelde Lorrie ooit aan persbureau AP. “Ik krijg datzelfde gevoel elke keer als ik de foto zie.”
Stirm had gemengde gevoelens bij de foto. Hij had bij zijn vrijlating een gevreesde Dear John-brief gekregen, waarin zijn vrouw aankondigde te willen scheiden. “Bob, je weet toch ook dat we het samen niet zullen redden. Waarom ongelukkig zijn als je er iets aan kan doen? Het leven is daar te kort voor”, schreef ze.
De hereniging liep uit op een vechtscheiding, waarin zijn vrouw de jongste twee kinderen kreeg toegewezen, hun huis en een deel van zijn pensioen. Stirm, in gevangenschap bevorderd tot kolonel, zou nog tot 1977 in het leger blijven.
Symbool
Ondanks de bittere bijsmaak groeide de foto van het uitbundige moment uit tot een iconisch beeld van de oorlog. Doordat Stirm op de rug was gefotografeerd, kon hij symbool staan voor alle militairen die na lange tijd terugkeerden. “Heel symbolisch”, vond ook Veder. “Een prachtmoment voor Amerikanen.”
Ook voor Lorrie staat de foto voor iets groters dan alleen haar gezin. “Telkens als ik ernaar kijk, moet ik ook denken aan de gezinnen die niet herenigd zijn. Zo velen. Dan ben ik me ervan bewust hoeveel geluk wij hebben gehad.”