AFPActivisten bij een demonstratie bij de klimaattop in Belém

NOS Nieuws•vandaag, 12:49

Olifant in de kamer bij klimaatonderhandelingen blijven fossiele brandstoffen, dé veroorzaker van klimaatverandering. Begin deze week nam gastland Brazilië op de klimaattop het voortouw om dit onderwerp op de agenda te krijgen. En even leek het erop dat het afstappen van fossiele brandstoffen daadwerkelijk in de diplomatieke teksten zouden komen. Maar in de laatste versie waren steenkool, olie en aardgas toch weer verdwenen.

Dat leidde vannacht tot een kritische brief van zo’n dertig landen, waaronder Nederland. “We kunnen geen uitkomst steunen die geen routekaart bevat voor het afbouwen van fossiele brandstoffen.” Ook schrijven de landen dat echt leiderschap een tekst vereist met een reactie op de klimaatcrisis, “in plaats van anderen te vragen te accepteren wat de minst ambitieuze landen bereid zijn toe te staan.”

De Europese Unie ondertekende de brief niet, al staan er wel handtekeningen op van diverse Europese landen.

Lula voert de druk op

Gastland Brazilië, zelf de negende grootste olieproducent ter wereld, omarmde het onderwerp afgelopen week, al staat dat land niet onder deze brief. Maar op de officieellaatste dag van de top, leek het de voorzitter toch te heet onder de voeten te worden. Wat er achter de schermen is gebeurd blijft onduidelijk, al is het bekend dat bijvoorbeeld olieproducerende landen als Rusland en Saudi-Arabië geen afspraken willen over het afbouwen van fossiele brandstoffen.

Gisteren werd Braziliaanse President Lula ingevlogen om de bijna tweehonderd aanwezige landen toe te spreken en de kans te vergroten op een akkoord waar daadwerkelijk afspraken in staan.

Het gewenste effect bleef grotendeels uit. Wel voerde Lula de druk op toen hij zei dat hij fossiele brandstoffen hoog op de agenda gaat zetten bij de G20-bijeenkomst dit weekend. In Johannesburg, Zuid-Afrika, komen vanaf morgen de leiders van de twintig grootste economieën samen. Daar komen vooral wereldleiders: machtiger onderhandelaars dan op de klimaattop, waar de onderhandelingen voornamelijk door ministers worden gevoerd.

AFPDe Braziliaanse President Lula tijdens zijn speech bij de klimaattopKlimaatredacteur Sven Schaap, aanwezig op de klimaattop

“Deze dertig landen, waaronder Nederland, lijken op de laatste officiële dag van de klimaattop met hun vuist op tafel te slaan. Ze willen echt het signaal afgeven: dit kun je nu niet meer schrappen, want dit is voor ons nu te belangrijk.

Ze zijn op dit moment met zo’n dertig landen die zich hier nu zo fel over uitspreken: fors minder dan de tachtig die begin van de week hun steun gaven aan plannen om fossiele brandstoffen af te bouwen. Maar er is een grote kans dat veel van die landen zich alsnog willen aansluiten.

Gisteren was een buitengewoon chaotische dag op de top in het Braziliaanse Belém. Dat kwam door de naderende deadline, maar vooral ook door de brand die uitbrak op het terrein van de klimaattop. Tot ongeveer 21.00 uur, plaatselijke tijd, was het terrein niet meer toegankelijk. Het is voorstelbaar dat er straks, nu de rust weer terug is, plots meer landen op de lijst zullen staan.”

Later vandaag vindt een persconferentie plaats, waar naast kartrekker van deze oproep Colombia, ook minister Hermans van Klimaat en Groene Groei zal spreken.

Volgens de planning zou er vanavond 22.00 uur Nederlandse tijd een akkoord moeten liggen. Het is gebruikelijk dat die deadline niet gehaald wordt.