The Beatles gingen 55 jaar geleden uit elkaar, maar ze hebben een rijk naleven. Dankzij de solocarrières van de leden, en dankzij de stroom documentaires, boeken en platen die de belangstelling voor de grootste rockband op aarde (1960-1970) levend houdt.
Bekijk artikel in krant
CD
Het album The Beatles Anthology 4 is is te koop als dubbel-cd (€ 24,99) en als driedubbel-elpee (€ 74,99).
Bekijk artikel in krant
Boek
Het boek Wings van Paul McCartney verschijnt bij Spectrum, € 39,99.
Een belangrijk moment in dit naleven was de uitgave van Anthology in 1995. Dat project bestond uit een lange documentaire, een groot boek en drie cd-boxen met nooit eerder uitgebrachte opnames. Nu, dertig jaar later, wordt dat alles opnieuw op de markt gebracht. Het boek is hetzelfde, aan de documentaire is een coda toegevoegd, over de reünie van drie resterende Beatles in 1995. Echt nieuw is alleen het album Anthology 4 met 36 alternatieve takes.
Ze spelen weer fantastisch, die Beatles. Met de hulp van moderne technieken klinken ze frisser dan ooit. Zeker bij de vroege nummers (‘Money’) zijn ze een ruige, hechte rockband die hun nummers semi-live in de studio spelen. Geen overdubs of doubletracking, de echo is eraf, de stemmen en instrumenten zijn beter van elkaar te onderscheiden. Het is alsof je zelf naast ze in de studio zit. Zo nu en dan hoor je ze babbelen, ze vragen om een broodje, cola of marihuana.
Vooral uit de laatste drie jaren, 1967-1969, bevat het album veel hoogtepunten. ‘Strawberry Fields Forever’ en ‘Got To Get You Into My Life’ krijgen wildere uitvoeringen. George Harrisons ‘Here Comes the Sun’ is uitgekleed en daardoor puurder. Take 17 van ‘Helter Skelter’ is in de woorden van drummer Ringo Starr „totale waanzin en hysterie”. Op het einde van de aanstekelijke bak herrie zegt zanger Paul McCartney: „Bewaar deze. Markeer hem als vet.”
Wat wel jammer is: die opnames hebben ze al eerder uitgebracht, voornamelijk op de jubileumuitgaves van hun reguliere albums. Slechts 13 van de 36 nummers op dit album zijn ‘nieuw’, en dat zijn ook nog de mindere nummers. Anthology 4 voegt teleurstellend weinig toe aan het oeuvre van The Beatles.
Verder bevat het album alleen alternatieve versies van liedjes die al bekend zijn. Als je van de orkestratie van ‘She’s Leaving Home’ al take 6 hebt, zit je dan nog op take 1 te wachten? Het zou mooi zijn geweest als er tracks op hadden gestaan die nog nooit officieel zijn uitgebracht. ‘Carnival of Light’ bijvoorbeeld; een avant-gardistische geluidscollage van een kwartier uit 1967. Of twee van mijn favorieten: ‘I Lost My Little Girl’ en ‘Roll Over Beethoven’ uit de Get-Back-sessies van 1969. In die laatste versie leest McCartney een artikel voor uit een roddelblad over het nakende einde van The Beatles: „Drugs, divorce and a slipping image played desperately on their minds”.
Met Wings de boer op
Toen de band in 1970 uit elkaar viel, trok McCartney zich terug op zijn Schotse schapenboerderij. Aanvankelijk was hij drankzuchtig en depressief, maar al snel kreeg de eeuwige positivo weer plezier in het leven, als hobbyboer en huisvader. Na twee solo-elpees besloot hij in 1971 dat hij een nieuwe band wilde beginnen: Wings.
Lastig. Vanaf zijn vijftiende had McCartney in The Beatles gezeten, hij kende geen ander leven. Zijn toekomstige muziek zou altijd vergeleken worden met The Beatles – a hard act to follow. Maar binnen twee jaar wist McCartney zijn band toch tot een van de populairste bands van de wereld te maken. Wings verkocht in zijn korte bestaan 220 miljoen albums en had zes Amerikaanse nummer-1-hits. De band heeft nu zijn eigen biografie gekregen: Wings – Het verhaal van een Band on the Run.
McCartney wilde geen allstar-groep maar een band die hij vanaf de grond zou opbouwen, net als met The Beatles vijftien jaar eerder. Een lastige opgave want McCartney was wereldberoemd. Een andere handicap: McCartney wilde dat zijn vrouw Linda meedeed, terwijl die geen noot kon spelen. Bij de eerste concerten had ze gekleurde stickers op de toetsen geplakt. Ze had een vereenvoudigde partituur met corresponderende kleurtjes. Zo wist ze ongeveer welke toetsen ze moest indrukken.
Misschien was ze niet Gods grootste musicus, maar de nuchtere, aimabele Linda had een bindende, stabiliserende rol in de band. De McCartneys namen ook hun jonge kinderen mee, waardoor de reizen een heel ander karakter kregen dan de gebruikelijke rocktours: geen uitspattingen met drugs en groupies, maar op tijd naar bed.
Bij de eerste tournee reden ze gewoon een paar weken met een bus door Noord-Engeland en vroegen onaangekondigd aan universiteiten of ze daar mochten spelen. Zo konden ze in de luwte proefdraaien, ver van de pers en de beau monde. Dat ze overal meteen enthousiast werden binnengehaald, had vermoedelijk wel te maken met het feit dat er een ex-Beatle achter het stuur van het busje zat.
Naast het echtpaar McCartney was Denny Laine van de Moody Blues het enige andere vaste bandlid. De leadgitaristen en drummers kwamen en gingen. Toen McCartney in 1973 naar Nigeria wilde om daar Band on the Run op te nemen, haakten twee bandleden op het laatste moment af. Ondanks verdere tegenslagen (beroving, ziekenhuisopname, slechte studio, een boze Fela Kuti) werd Band on the Run hun beste en populairste album.
Jarenzeventig-knusheid
De roem van Wings bereikte een hoogtepunt tijdens de groots opgezette wereldtournee van 1975-1976. Na tien jaar afwezigheid konden de fans eindelijk weer een Beatle live zien spelen. McCartney wilde aanvankelijk alleen nieuw materiaal spelen, maar nu nam hij ook vijf Beatlesliedjes op in de setlist – onder meer ‘Blackbird’ en ‘Yesterday’ – tot vreugde van de fans. Herhaaldelijk vertelt de zanger trots dat zijn nieuwe band fans had die The Beatles niet eens kenden. Voor mij gold dat ook. Ik was een kind, The Beatles waren lang geleden, de doedelzak-meezinger ‘Mull of Kintyre’ was mijn eerste single. En nog steeds brengt de muziek van Wings me direct terug naar de knusheid van de jaren zeventig.
Het boek over Wings is een oral history – het bestaat uit citaten van betrokkenen chronologisch onder elkaar gezet. Dat betekent veel overlap en weinig ruimte voor duiding. Het boek van ‘redacteur’ Ted Widmer verschijnt onder McCartneys eigen naam dus verwacht geen kritische noten. Widmer hoefde niet zelf mensen te interviewen: de meeste citaten komen uit de documentaire One Man Clapping die vanaf februari op Amazon Prime Video is te zien.
Nadat hij in 1980 in de Japanse gevangenis belandde wegens wietbezit, en na de moord op John Lennon later dat jaar, had McCartney geen zin meer in Wings. Hij wilde even niet meer op tournee, Linda bleef ook liever thuis. De popster besefte dat de muzikale band met mede-Beatle Lennon uniek was geweest. Hij zou nooit meer zo iemand vinden. Liever alleen verder.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.