Bij radioprogramma Je geld of je leven ging het over de huidige vogelgriepuitbraak. De presentator sprak met de chef van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders en de burgemeester van wat ze de kippenhoofdstad van Nederland noemden: Barneveld. Verder zat er geen kip aan tafel en ook niemand die de kippen vertegenwoordigde. Knap staaltje waardeloze journalistiek was dat. Wel de ene partij aan het woord laten, zelfs dubbel gerepresenteerd en van de andere partij, waar de doden vallen, helemaal niemand. De presentator, zelf onderzoeksjournalist, zou moeten weten dat je bij een onderwerp over massale dierendodingen ook een organisatie als Animal Rights, Dier&Recht of Eyes on Animals moet uitnodigen. Objectieve verslaggeving en zo.

In Terschuur waren 62.000 kippen tegelijk omgebracht, maar het gesprek ging alleen over vervoersverboden, vergoedingen per kip, hoe je vogelgriep vindt, test en dubbelcheckt en over het enorme ondernemersleed. Het omleggen van tienduizenden voelende, levende, speelse wezens werd terloops aangestipt met het woord ruimen.

„Een lege stal is het laatste dat je wil”, zei de burgemeester. Het lijkt mij dat geruimd worden het laatste is dat je wil, maar er was niemand die vanaf de andere kant het eenzijdige gezwatel kon weerleggen. Hoe ruimen verloopt, werd niet verteld.

Het programma Je geld of je leven staat niet alleen in het benaderen van dit onderwerp met de journalistieke strategie van verzwijgen en wegkijken. Items over ruimingen gaan nooit over de praktijk van het ruimen. Het is journalistiek kennelijk irrelevant hóe je tienduizenden wezens tegelijkertijd het leven ontneemt. Worden ze vergast? Wordt de luchttoevoer afgesloten? Wordt er schuim over ze heen gespoten? Hoe sterven geruimde dieren? Is geruimd worden erger dan geslacht? Raken ze in paniek? Zoeken ze elkaar op?

Mensen laten kipfiletjes en eitjes makkelijk staan als ze zich bewust worden van het leed dat die veroorzaken

Die vragen worden niet gesteld. Bij geen waarheid blijven onderzoeksjournalisten zo gedegen weg als bij die rond dierenleed in de veehouderij. Ruimingen zus, ruimingen zo, maar een camera plaatsen in een te ruimen stal om het publiek de waarheid te tonen, ho maar. Het meest transparante dat de nieuwsconsument van de sector kan krijgen, zijn beelden vanaf discrete afstand. Vaag zie je dierenlijkjes die als vlekken in een container worden gekieperd. Uw eetlust mag niet bedorven worden.

Bij de klimaattop in Brazilië bezetten inheemsen de toegang naar de blauwe zone. Ze wilden kunnen meebeslissen. Het Amazonewoud, hun leefgebied, wordt bedreigd, mede door sojateelt. Die soja dient als veevoer. Een groot deel daarvan komt naar Nederland. Naar die kippenstallen waar nu kippen worden ‘geruimd’. De burgemeester van Barneveld zei dat de pluimveehouderij van maatschappelijk belang is omdat „we met zijn allen een kipfiletje willen eten of een gezond eitje.” Daar viel heel veel tegenin te brengen, maar niemand in de studio deed dat.

Mensen laten die kipfiletjes en eitjes heel makkelijk staan als ze zich bewust worden – echt bewust – van het leed dat die veroorzaken, van Barneveld tot aan het Amazonewoud. Dat de pluimveesector daarover zwijgt, valt te verwachten; dat journalisten daar een handje bij helpen, is kwalijk. Wie de pluimveesector aan het woord laat bij een item over vogelgriepuitbraak, moet ook partijen uitnodigen voor de andere kant van het verhaal. Die moet durven vragen waarom we die verwoestende sector nog in stand houden en wat er zou gebeuren als we daarmee ophouden.

Voor journalisten die zelf nog deelnemen aan de waanzin van dierlijke producten, kan het ingewikkeld zijn de pluimveehouderij kritisch te bevragen. Toch is deelname aan de waanzin geen reden om journalistieke plichten, zoals informeren en alle kanten van een verhaal uitlichten, ook maar te verzaken.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.