Het houdt Amsterdam en omgeving dagenlang in de greep: eerst een gewelddadige verkrachting op 15 augustus, gevolgd door de gruwelijke moord op de 17-jarige Lisa in Duivendrecht, vijf dagen later. De politie houdt een dag na die moord in beide zaken een 22-jarige verdachte aan. Hij verblijft op dat moment in een opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in Amsterdam-Zuidoost.

1. Is er al meer bekend over wat er die nacht precies met Lisa is gebeurd?

Het Openbaar Ministerie (OM) geeft dinsdag tijdens de voorbereidende pro-formazitting een toelichting op het politieonderzoek. Agenten troffen haar lichaam aan in de nacht van dinsdag 19 op woensdag 20 augustus rond 04.15 uur langs de waterkant op de Holterbergweg in Duivendrecht. Volgens de politie is Lisa met ‘ernstig geweld’ om het leven gebracht.

De 17-jarige Lisa ging op die zomerse dinsdagavond met vrienden stappen in een Amsterdams feestcafé. Rond 03.30 uur vertrekt ze vanaf het Leidseplein alleen op haar elektrische fiets naar huis. De route naar Abcoude gaat over een lang en kaarsrecht fietspad, langs de Holterbergweg. Vlakbij de Ziggo Dome wordt ze aangevallen door een man op een fiets.

“Lisa heeft zelf de politie gebeld dat ze door iemand was aangevallen”, zo werd na de moord duidelijk op een persconferentie. Over de inhoud van dit telefoongesprek met de meldkamer van 112 wilde politie en OM niets zeggen. Volgens bronnen van De Telegraaf luisterde de politie in het gesprek live mee naar de aanval op Lisa.

Agenten waren net te laat om Lisa nog te kunnen redden. De jonge vrouw is met een mes om het leven gebracht, ze had meerdere steek- en snijwonden op haar lichaam, onder meer in haar borst, hals en nek. De politie gaat ervan uit dat Lisa en de verdachte elkaar niet kenden en sprak van ‘een willekeurig incident’. Er zijn geen aanwijzingen gevonden van seksueel geweld tegen haar.

2. Waarom had nu juist de zaak-Lisa zoveel impact?

“Dit is een hele heftige zaak en ook een soort klassiek worst nightmare-scenario”, zegt criminoloog Jasper van der Kemp, aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. “Een jong meisje dat ’s nachts wordt aangevallen en daadwerkelijk om het leven wordt gebracht. Dat is echt extreem zeldzaam.”

De zaak-Lisa leidde tot veel verdriet en een massale verontwaardiging die zich uitte in acties en demonstraties over de onveiligheid van vrouwen in de openbare ruimte. “Je ziet dat zo’n zaak heel veel angst oproept in de maatschappij”, ziet Van der Kemp. “Terwijl dit soort zaken dus eigenlijk heel uitzonderlijk zijn.”

“Wij eisen de nacht op” was een grote campagne die werd gestart na de moord op Lisa. De actie, oorspronkelijk gestart op sociale media en had als slogan “laat vrouwen veilig thuiskomen”. Overal in het land werden billboards geplaatst om aandacht te vragen voor de veiligheid van vrouwen.

Bij het Centrum Seksueel Geweld (CSG) in Amsterdam is het aantal meldingen van slachtoffers het afgelopen jaar flink gestegen. Het centrum heeft sinds een jaar een inloophuis. “We zien nu een toename van zo’n 20 procent voor 2025″, vertelt coördinator Aukje Bosman van het CSG. Na incidenten zoals die afgelopen zomer plaatsvonden, zien we dat slachtoffers zich melden bij ons, omdat ze zich herkennen in het verhaal dat in de media komt. Het triggert ze, ze denken dan: ‘hier moet ik iets mee’.”

Herdenkingsmonument voor Lisa in Duivendrecht3. Waar wordt de 22-jarige verdachte van beschuldigd?

Naast de moord op Lisa wordt hij aangeklaagd voor een gewelddadige verkrachting in de nacht van 14 op 15 augustus. Op een verlaten plek langs het water van de Amstel, maakte een vrouw die nacht rond 0.30 een wandeling. Dan wordt ze aangesproken door een onbekende man, meegesleurd en meerdere keren hard geslagen.

Daarna wordt ze ernstig seksueel misbruikt. De verdachte vlucht daarna in de richting van het centrum. De vrouw moet naar een ziekenhuis worden gebracht om te worden behandeld aan haar verwondingen.

De recherche start direct een groot onderzoek op. Een paar dagen na het heftige zedenincident verpreidt de politie ook een dringende getuigenoproep. “Dat suggereert dat er niet heel snel duidelijkheid was over een mogelijke verdachte in die zaak”, vertelt criminoloog Van der Kemp.

“Het zegt ook dat de ernst van het misdrijf en het geweld waarmee die verkrachting werd gepleegd, als zodanig werden ingeschat dat de kans op herhaling groot zou kunnen zijn”, zegt Van der Kemp. “In beide zaken lijkt het een rol te spelen dat de verdachte meer geweld gebruikt dan nodig is om zijn delicten te voltooien. Dat kan een fantasie zijn, een bepaalde frustratie of een kenmerk van een bepaalde stoornis. Dat is iets wat zeker in deze zaak nog een rol gaat spelen.”

4. Wat weten we op dit moment over deze verdachte?

Het OM weet nog altijd niet zeker wat de identiteit van de 22-jarige verdachte is, werd vorige week duidelijk. Zeer waarschijnlijk gaat het om een Nigeriaanse asielzoeker. Het Parool meldt vandaag dat de man zichzelf Chris Jude noemt en geen officiele achternaam heeft. De twee voornamen zou hij tijdens een jeugd vol ellende in weeshuizen in Nigeria hebben gekregen.

Het OM heeft onderzoeken uitstaan in verschillende landen om achter meer informatie over de man te komen. Het feit dat zijn identiteit niet met zekerheid is vastgesteld, is volgens een woordvoerder van het OM geen belemmering voor zijn proces. “Ook als de identiteit niet honderd procent vaststaat, kan een verdachte worden veroordeeld.”

Bij een zoekactie van de recherche rond de opvanglocatie in Amsterdam-Zuidoost waar de verdachte is opgepakt, zijn een mes en een telefoon gevonden. Onderzoek moet uitwijzen of de vondst iets te maken heeft met de moord, vermoedelijk wordt hierover meer bekend gemaakt bij de zitting.

Verdachte van moord op Lisa (17) voor de rechter5. Wat gaat er dinsdag in de rechtbank gebeuren tijdens de zitting?

Het gaat om een inleidende zitting waar de officieren van justitie een toelichting zullen geven op het politie-onderzoek naar zowel de gewelddadige verkrachting aan de Weesperzijde als de moord op Lisa in Duivendrecht. Dat betekent dat er meer details bekend worden over wat er precies met Lisa is gebeurd en ook hoe de recherche de verdachte in beeld heeft gekregen.

Volgens criminoloog Jasper van der Kemp is het daarbij ‘een logische vraag’ of deze verdachte niet eerder in beeld had kunnen komen. Waardoor de politie hem had kunnen pakken voordat hij Lisa kon vermoorden.

“Maar dan moet je wel heel goed weten: welke informatie had de politie dan in die verkrachtingszaak?”, zegt Van der Kemp. “Dit soort zaken zitten vaak heel complex in elkaar. Als de camerabeelden slecht zijn en de forensische sporen geven geen match in de DNA-bank, wordt het echt heel ingewikkeld.”

Het is nog onduidelijk of de nabestaanden van Lisa aanwezig zullen zijn bij de pro-formazitting. “De familie van Lisa heeft nog steeds behoefte aan rust en privacy. Zij blijven in de anonimiteit”, zeg Selma Hetharia van Namens de Familie die de nabestaanden bijstaat. De 22-jarige verdachte zal dinsdag in de rechtbank aanwezig, zo heeft zijn advocaat laten weten.

Wat weten we over de verdachte?