EPADe Oekraïense president Zelensky vorig jaar, bij de top in Zwitserland

NOS Nieuws•vandaag, 13:02

Verschillende leiders van Europese landen zien het 28-puntenplan voor Oekraïne als een basis die nog wel extra werk vereist. In een gezamenlijke verklaring zeggen de leiders van dertien landen, onder wie premier Schoof, samen met EU-Commissievoorzitter Von der Leyen dat het Amerikaanse plan belangrijke elementen bevat om tot een duurzame vrede te komen. Welke elementen dat zouden zijn, staat niet in de verklaring.

De leiders maken zich zorgen over het voorgestelde punt dat Oekraïne maximaal 600.000 militairen mag houden. “Dit maakt Oekraïne kwetsbaar voor toekomstige aanvallen”, staat in de verklaring.

Ook vinden de leiders dat grenzen niet met geweld mogen worden gewijzigd. Mogelijk doelen ze op het punt in het plan dat de door Rusland bezette gebieden in de Donbas Russisch grondgebied worden.

De leiders benadrukken dat ze de Amerikaanse inspanningen om vrede te brengen in Oekraïne zeer verwelkomen.

Praten in Zwitserland

Oekraïne maakte bekend dat het “in de komende dagen” in Zwitserland in gesprek gaat met een afvaardiging van de Verenigde Staten, om te praten over een raamwerk voor een vredesdeal in de oorlog met Rusland. Dat schrijft Roestem Oemjerov, secretaris van de nationale defensie- en veiligheidsraad van Oekraïne, in een bericht op sociale media.

In een eerste versie van het bericht schreef Oemjerov dat ook Europese landen zich zouden aansluiten bij de gesprekken. Het is niet duidelijk waarom hij dit in een aangepaste versie van het bericht verwijderde.

“Oekraïne benadert dit proces met een helder beeld van zijn belangen”, schrijft Oemjerov. Hij spreekt verder van “een andere fase van de dialoog” die nu enkele dagen aan de gang is en bedankt de Amerikanen “voor hun bereidheid tot een inhoudelijke discussie”.

Het is niet bekend waar de gesprekken in Zwitserland plaatsvinden. Vorig jaar organiseerde Zwitserland een internationale vredesconferentie over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Die top was nabij Luzern.

Deze week kwam naar buiten dat er wordt gewerkt aan een 28-puntenplan waarmee een einde moet komen aan de oorlog, die in februari 2022 begon met de Russische invasie van Oekraïne. Het plan zou zijn opgesteld door Amerikaanse en Russische diplomaten, zonder betrokkenheid van Oekraïne en de rest van Europa.

Wat staat er in het 28-puntenplan?

Dit is een aantal van de afspraken die in de gelekte stukken staan:

  • Er komt direct een staakt-het-vuren en Rusland erkent de Oekraïense soevereiniteit
  • De sancties tegen Rusland worden geleidelijk afgebouwd
  • De door Rusland bezette gebieden in de Donbas worden Russisch grondgebied, ook delen die Rusland niet bezet
  • Alle “meningsverschillen” van de afgelopen dertig jaar worden beschouwd als opgelost
  • Iedereen die betrokken is bij de oorlog krijgt amnestie, er komen geen vervolgingen
  • Oekraïne mag een leger hebben met maximaal 600.000 militairen
  • Oekraïne zal nooit lid worden van de NAVO, maar mag wel lid worden van de EU
  • De VS geeft veiligheidsgaranties aan EU. Als Rusland Oekraïne aanvalt, komt er een militaire reactie en worden alle sancties tegen Rusland weer ingevoerd
  • Er komt een herstelpakket voor Oekraïne, deels gefinancierd door de Russische bevroren tegoeden
  • Binnen honderd dagen komen er nieuwe verkiezingen in Oekraïne

Het plan zou donderdag door de Oekraïense president Zelensky zijn ontvangen. Gisteren richtte Zelensky zich in een speech tot de Oekraïners, waarin hij zei dat zijn land zich “op een van de moeilijkste momenten in zijn geschiedenis” bevindt.

Oekraïne moet volgens Zelensky kiezen tussen twee moeilijke scenario’s: het verlies van zijn waardigheid of het verliezen van de Verenigde Staten als partner. Verder riep hij de bevolking op om de eenheid in het land te bewaren. “Volgende week zal erg lastig worden.”