Schoof over vredesplan Oekraïne: „We bewegen in goede richting”

De schok over het originele ’vredesplan’ is groot in Europa. Het ademt vooral eisen van de Russische despoot Vladimir Poetin, voor Oekraïne komt het neer op capitulatie. Na een weekend vol spoedoverleg haalt Europa voorzichtig opgelucht adem.

In Genève is zondag door Amerikaanse, Oekraïense en Europese delegaties onderhandelt over aanpassingen van het 28-puntenplan. De harde deadline van Washington voor Oekraïne kwam neer op ’slikken of stikken’ voor Thanksgiving. Maar die harde deadline voor komende donderdag lijkt van tafel. Er is daarmee tijd gekocht voor een alternatief plan.

EU gaat over EU-zaken

„Er ligt solide basis”, stelt EU-kopstuk Ursula von der Leyen, die haar rechterhand naar de Zwitserse stad heeft gestuurd. Premier Schoof: „We bewegen in de goede richting.”

Het lijkt erop dat de Amerikanen het niet langer op een akkoordje gooien met de Russen. Volgens de minister-president is onder meer afgesproken dat Oekraïne gaat over alles wat Oekraïne raakt, dat de EU moet besluiten over onderdelen die de EU raken. Bijvoorbeeld als het gaat over sancties tegen Rusland of toekomst lidmaatschap van Oekraïne. Dit principe geldt ook voor de NAVO.

„Er wordt nu de laatste hand gelegd aan een aangepast plan als reële basis voor gesprekken met Rusland”, stelt Schoof na afloop van een extra EU-top in Angola. „De hoofdpunten moeten verder worden uitgewerkt. (…) De komende dagen en weken zal er in verschillende samenstellingen over worden verder gesproken.”

Tegenvoorstel

Persbureau Reuters schrijft een tegenvoorstel te hebben die Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk zondag hebben ingebracht in Genève. Er zou in dat voorstel staan dat het Oekraïense leger in vredestijd beperkt zal worden tot 800.000 militairen in plaats van de door VS voorgestelde 600.000. En Rusland krijgt niet meer onbezet Oekraïens grondgebied cadeau. Verder zijn bijvoorbeeld passages over de NAVO aangepast en weggehaald.

Von der Leyen benadrukt dat alleen Oekraïne beslissingen kan nemen over hun strijdkrachten: „De keuze van hun lot ligt in hun handen.”

De Poolse premier Donald Tusk heeft in Angola, waar een EU-Afrika top is, gewaarschuwd dat het een delicaat proces is: „Niemand wil de Amerikanen en president Trump ontmoedigen om aan onze kant te blijven. Iedereen kiest zijn woorden daarom zorgvuldig.”

Nederland belangrijke steunpilaar

De status van het gelekte ’tegenvoorstel’ is onduidelijk. Volgens premier Schoof ’circuleert er geen alternatief plan’ op dit moment.

De Nederlandse regeringsleider zat de afgelopen dagen aan belangrijke vergadertafels over Oekraïne in de marge van een G20-top in Zuid-Afrika en de EU-Afrika-top in Angola. Dinsdag schuift Schoof digitaal aan bij een spoedvergadering van de Coalition of the Willing. De premier wijst erop dat ons land een grote steunpilaar is van Oekraïne: „Voor Nederland zijn er belangrijke zaken aan de orde.”

Brussel wil tijdens de lopende onderhandelingen doorpakken met hulp aan Oekraïne. Als het aan voorzitter António Costa van de Europese Raad ligt wordt er volgende maand op de EU-top een knoop doorgehakt over nieuwe miljardenhulp voor de komende twee jaar.

Dat Europa, Oekraïne en Amerika elkaar weer hebben gevonden betekent niet een garantie voor succes. De hamvraag is: komt Poetin nu nog wel aan tafel? „Dat zal moeten blijken”, zegt Schoof. „De geluiden uit Rusland zijn divers.”