Obesitasmedicijnen zijn hét nieuwe wondermiddel in de strijd tegen overgewicht. Maar zoals wel vaker bij nieuws dat te mooi lijkt om waar te zijn, zit ook aan het gebruik van afslankpennen een belangrijke schaduwzijde: stop je met de injecties, dan komen de verloren kilo’s vaak weer terug. In overeenstemming met wat eerdere studies met vergelijkbare middelen al suggereren, laat ookverschenen onderzoek in JAMA dit nu ook voor het nieuwere middel Mounjaro zien.
In de studie (in opdracht van Eli Lilly, de fabrikant van het medicijn) werden gebruikers van het obesitasmedicijn tirzepatide, merknaam Mounjaro, met elkaar vergeleken. Tirzapatide is een middel dat uit twee actieve stoffen bestaat, die darmhormonen GLP-1 en GIP nabootsen. Het bekende semaglutide (Ozempic) bevat alleen de stof die GLP-1 nabootst.
De deelnemers gebruikten tirzepatide 36 weken lang, waardoor ze ten minste tien procent van hun lichaamsgewicht kwijtraakten. Een deel van die groep ging het jaar daarop door met Mounjaro. Een ander deel, 308 deelnemers, gebruikte een jaar lang een placebo-injectie, zonder werkzame stof. Na dat jaar werd gemeten of de deelnemers met de placebo-variant van het obesitasmedicijn weer waren aangekomen, en hoeveel.
Bloeddruk en cholesterol
Bij een derde van deze placebogroep kwamen de helft tot driekwart van de verloren kilo’s er weer aan. 74 deelnemers keerden zelfs bijna helemaal terug naar hun oorspronkelijke gewicht en één op de tien deelnemers was na dat jaar zelfs zwaarder dan voordat ze met de obesitasmedicijnen waren begonnen. Niet alle deelnemers kwamen weer aan: een zesde van de deelnemers kreeg minder dan een kwart van hun verloren kilo’s terug. De deelnemers die Mounjaro bleven gebruiken, vielen juist verder af.
De onderzoekers richtten zich vooral o, met een belangrijke reden: bij mensen met zwaar overgewicht die flink wat kilo’s kwijtraken, gaat in de regel ook hun hart- en vaatstelsel erop vooruit. Hun cholesterolgehalte, bloeddruk en bloedsuiker dalen. Maar uit eerdere onderzoeken blijkt ook dat als je méér dan een kwart van die kilo’s er weer bij krijgt, die positieve effecten op het hart- en vaatstelsel weer verdwijnen. Dat geldt in deze studie ook voor het overgrote deel van de mensen die stopten met hun wekelijkse Mounjaro-injecties.
maandag verscheen in hetzelfde tijdschrift een studie met een vergelijkbare uitkomst: in die studie werd gekeken naar het effect van het stoppen met obesitasmedicijnen op het gewicht van zwangere vrouwen. Vrouwen die voor hun zwangerschap een GLP-1-receptoragonist gebruikten en daar vanwege hun zwangerschap mee moesten stoppen, werden tijdens hun zwangerschap zwaarder dan vrouwen die geen obesitasmedicijnen hadden gebruikt.
Misvatting
De vraag die overblijft is hoe erg het is om de middelen levenslang te gebruiken. Is dat bijvoorbeeld minder erg dan de medicijnen die mensen levenslang slikken vanwege allerlei ziektes die veroorzaakt worden door zwaar overgewicht, zoals een hoge bloeddruk? Het idee dat je afslankmedicijnen tijdelijk kunt nemen, wordt in het redactioneel commentaar van het wetenschappelijke tijdschrift in ieder geval „een misvatting” genoemd.
Lees ook
Obesitasmedicijnen in het basispakket: hoe zou dat in Nederland uitpakken?
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.