Wie is de meest welsprekende politicus van Den Haag? Op die vraag komt vandaag een antwoord bij de uitreiking van de Thorbeckeprijs. D66-leider Rob Jetten, SP-voorman Jimmy Dijk en JA21-Kamerlid Ingrid Coenradie maken kans. Volgens oud-winnaar Alexander Pechtold had ook voormalig Kamervoorzitter Martin Bosma genomineerd mogen worden.

Samenvatting

  • Alexander Pechtold vindt dat naast Jetten, Dijk en Coenradie ook voormalig Kamervoorzitter Martin Bosma genomineerd had mogen worden voor de Thorbeckeprijs.

  • Hij benadrukt het belang van begrijpelijke politieke taal en ziet welsprekendheid als een essentieel onderdeel van goed debat, inclusief houding en intonatie.

  • Stijlpastoor Arno Kantelberg wijst op de dominantie van blauwe pakken in de politiek, begonnen bij Mark Rutte en uitgegroeid tot een breed stijlbeeld.

  • Over de winnaar zegt Pechtold dat Jetten zijn favoriet is, maar dat hij van de overige twee vooral Jimmy Dijk vindt passen bij de prijs.

In het verleden wonnen naast Pechtold (2012) ook politieke zwaargewichten als Mark Rutte (2023) en Pieter Omtzigt (2022) de juryprijs. “Het is heel belangrijk in de politiek dat je begrijpelijk praat”, zegt Pechtold in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “De Thorbeckeprijs is zo ongeveer de meest prestigieuze die je kan winnen. Al vond ik zelf De Klare Taalprijs, die je krijgt van scholieren, nog belangrijker.”

Dat Jetten, Dijk en Coenradie genomineerd zijn, vindt Pechtold goed uit te leggen. “Ze hebben er in ieder geval voor gezorgd dat uit een lang debat fragmenten bleven hangen.” Volgens hem is de prijs belangrijk om politieke welsprekendheid te stimuleren. “Ook in het onderwijs moet je leren jezelf te uiten. Hoe meer je taalvaardig bent, hoe minder je je vuisten misschien hoeft te gebruiken als je een keer wat duidelijk wil maken.”

Clown Bassie

Dijk viel op met zijn Clown Bassie-opmerking richting PVV-leider Geert Wilders tijdens het Debat van het Zuiden in november, Coenradie legde als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid helder uit waarom zij pijnlijke maatregelen moest nemen in het gevangeniswezen en Jetten won mede dankzij zijn verbale vaardigheden de verkiezingen.

Pechtold stond bekend om zijn scherpe, gevatte en soms vileine opmerkingen in debatten. “Als je in een debat je goed voorbereid op de inhoud, heb je de denkruimte om goed te luisteren”, zegt de huidige burgemeester van Delft. “Als je alleen aan het zenden bent en niet hoort wat je tegenstander aan kansen biedt… Je moet voorbereid zijn.”

Hij genoot van het taalspel. “Ik was vaak erg tevreden over de opmerkingen die ik maakte. Dan kreeg ik van mijn team te horen: niet zo lachen om je eigen grappen”, blikt hij terug. “Maar het is natuurlijk meer dan taal. Het is je houding, je intonatie. Versnel je, praat je met stemverheffing? Dat zijn allemaal manieren om iemand erbij te houden.”

Ook uiterlijk telt

Volgens Pechtold moet ook de winnaar van de Thorbeckeprijs daarop scoren. “Ook je handen en je houding kunnen bijdragen aan hoe je iets overbrengt. Je uiterlijk telt mee. Het kan enorm afleiden. Daarom zie je dat Mark Rutte, en nu ook Rob Jetten en Dick Schoof, een blauw pak met donkerblauwe das dragen.” Dat gebruik, zegt hij, begon bij Franse presidenten om zo min mogelijk afleiding door kleding te creëren.

Stijlpastoor Arno Kantelberg vult aan: “Het Binnenhof is een zee aan blauwe pakken geworden. Dat is inderdaad begonnen met Rutte. Je kunt het zien aan bordesfoto’s door de jaren heen; vanaf Rutte wordt het blauwer. Van grijs naar blauw, waarbij zelfs vrouwelijke ministers op een gegeven moment blauw zijn gaan dragen. Dat is parallelliseren aan succes, aan het succes van Mark Rutte.”

Is mediatraining een hulp of hinder voor politieke welsprekendheid? Pechtold: “Dat hangt ervan af hoe zelfverzekerd je bent. Sommige mensen hebben zich laten misvormen, ze zijn niet meer zichzelf. Je spreekt in taal die helemaal niet bij jou past. Ik zeg tegen iedereen: luister ernaar, maar trek wel je eigen plan.”

Martin Bosma

Vorige week werd bekend dat Martin Bosma (PVV) als Tweede Kamervoorzitter wordt vervangen door VVD’er Thom van Campen. Wat Pechtold betreft had ook Bosma, die zijn liefde voor taal liet blijken in onder meer voorgelezen gedichten, genomineerd mogen worden. “Ja, ik vind van wel.”

Alexander Pechtold

Burgemeester van Delft

“Wilders bereidt zijn debatten heel goed voor, maar de mooie oneliners, daar was het vermoeden, en ook enig bewijs, dat Martin Bosma die maakte.”

“Martin Bosma is natuurlijk de horse whisperer geweest van Geert Wilders al die jaren. Wilders bereidt zijn debatten heel goed voor, maar de mooie oneliners, daar was het vermoeden, en ook enig bewijs, dat Martin Bosma die maakte.”

Over wie de prijs moet winnen, zegt Pechtold: “Wij van WC Eend vinden Rob Jetten natuurlijk erg goed. Maar als ik uit de andere twee mag kiezen is Jimmy Dijk voor mij iemand die het ouwe Jan Marijnissen-gevoel terugbrengt bij de SP. Dat vind ik erg passen.”