Dat schrijven ruim vijftig Nederlandse AI-experts, waaronder ondernemers en wetenschappers, in het Nationaal AI Deltaplan. Het plan werd opgesteld op verzoek van het ministerie van Economische Zaken en schetst hoe Nederland ‘op maatschappelijk verantwoorde wijze Europees koploper’ kan worden op het gebied van AI.

Het ministerie reageerde nog niet op vragen van RTL Z. Demissionair minister van Economische Zaken Vincent Karremans (VVD) zegt tegen NRC dat het plan ‘goede concrete punten’ bevat waarmee de overheid aan de slag kan. Eerder deze maand was hij nog in Londen voor een samenwerking tussen Nederland en Engeland op dit gebied. Nederland investeert in een eigen AI-infrastructuur, aldus de overheid.

Afhankelijk van China en VS

Maar op dit moment is Nederland volgens de kenners vooral afhankelijk van Amerikaanse en Chinese bedrijven die bepalen welke systemen er beschikbaar zijn, hoe ze werken en wat ze kosten, terwijl AI meer en meer grip krijgt op de manier waarop we produceren, beslissen en werk organiseren.

Nederland moet de controle terugpakken, vinden de onderzoekers. “Zonder eigen infrastructuur en technologie vloeit ons verdienvermogen weg naar het buitenland en verliezen we grip op systemen die onze maatschappij vormgeven”, schrijven de planmakers.

Met AI kunnen we bijvoorbeeld duurzamere materialen en voeding ontwikkelen, de personeelskrapte verminderen in de zorg of de bouw, en kanker sneller opsporen. Om dat te kunnen doen, moeten we volgens de onderzoekers concrete stappen zetten. In het plan staan 52 aanbevelingen.

Rekenkracht, rekenkracht

Zo moet Nederland geld steken in de rekenkracht die nodig is voor AI – en bijvoorbeeld de vergunningverlening voor de nodige datacenters versoepelen. Ook moet er voldoende (hernieuwbare) energie zijn voor die rekenkracht. Hierom moet een heus AI-rekenkrachtplan worden opgezet, stelt het Deltaplan.

Een groot knelpunt is het overvolle stroomnet. Datacentra zouden volgens de onderzoekers efficiënter kunnen worden aangesloten op het net door gebruik te maken van de zogenoemde vluchtstroken, een soort noodnet. Ook zouden er speciale rekenkrachtzones moeten worden aangewezen.

Nederlanders moeten daarbij veel minder sceptisch worden over de technologie en massaal worden bijgeschoold, zodat we – de overheid voorop – de techniek kunnen omarmen. 

Nederland moet ook een plek worden waar veel (internationaal) talent beschikbaar is, om het aantrekkelijk te maken voor AI-bedrijven om zich hier te vestigen. Voor die bedrijven moet het ook makkelijker worden om zich te vestigen, onder meer door versimpelde regels.

Meer geld

Die regels moeten er ook voor zorgen dat het makkelijker wordt om te investeren in techbedrijven, onder meer door pensioenfondsen. Ook moeten die bedrijven makkelijker geld kunnen lenen en goed betaald personeel kunnen ontslaan als innovatieprojecten bijvoorbeeld mislukken.

De planschrijvers pleiten bovendien  voor ‘speciale economische zones voor fysieke innovatie’. Hierin moeten bedrijven letterlijk kunnen testen met technieken – denk aan zelfrijdende auto’s of bezorgrobots – en moeten ze binnen die zones ook kunnen afwijken van bestaande wetten en regels.

Geen supermacht

Initiatiefnemers van het Deltaplan, ondernemer Jelle Prins van AI-bedrijf Cradle en Michiel Bakker, assistent-professor aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT), blikken in hun document ook vooruit naar het jaar 2035 – als de plannen zijn uitgevoerd. Dan hebben we volgens hen bewezen dat een klein land ‘groot kan denken’ en de regie kan pakken, al is Nederland dan geen AI-supermacht.

AI-actrice Tilly Norwood lijkt net echt, zo zie je in deze video.