Voedingswetenschapper Ellen Kampman, hoogleraar voeding aan de Wageningen Universiteit, wil allereerst iets rechtzetten. “Koffie is niet verslavend, zoals alcohol of tabak. Mensen die klagen over hoofdpijn ‘omdat ze geen koffie hebben gedronken’, hebben waarschijnlijk last van een vochttekort. Als je een dagje geen koffie drinkt, is er namelijk kans dat je sowieso minder hebt gedronken. Dáár krijg je hoofdpijn van.”

Gezondheidsvoordelen

Koffie staat in de ‘Schijf van Vijf’ van het Voedingscentrum, een overzicht van goede en gezonde voedingsmiddelen. Het centrum adviseert een maximum van vijf koppen gefilterde koffie per dag, uiteraard zonder suiker.

“Onderzoek toont aan dat drie à vier koppen koffie per dag gezondheidsvoordelen oplevert”, zegt Kampman. “Dat vermindert het risico op diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker. Maar zoals bij alles geldt dat je het niet moet opdrijven.”

Bekijk hier het fragment uit ‘Gelukkig hebben we de foto’s nog’ waarin Janny van der Heijden zegt koffieverslaafd te zijn:

Er zitten twee stoffen in koffie waarvoor mensen moeten opletten, zegt een woordvoerder van het Voedingscentrum. Dat zijn cafeïne en cafestol. “Hoe gevoelig je bent voor cafeïne verschilt per individu. In kleine hoeveelheden kan het ervoor zorgen dat je je beter kan concentreren, alerter bent of zelfs iets beter kan sporten.”

“Een teveel aan cafeïne kan ook zorgen voor hoofdpijn en rusteloosheid, waardoor sommige mensen ’s avonds niet kunnen slapen”, zegt de woordvoerder. “Daarom adviseren we om niet te veel koffie te drinken. Maar hoeveel ’te veel’ is, verschilt van persoon tot persoon. De één kan aan het eind van de middag al geen kopje koffie meer drinken, een ander heeft daar geen last van.”

Die andere stof waarvoor koffiedrinkers moeten oppassen, is cafestol. Die stof verhoogt het LDL-cholesterol in het bloed. Dat is het type cholesterol waar je liever niet te veel van binnenkrijgt, zegt het Voedingscentrum. “LDL-cholesterol kan blijven plakken aan de binnenkant van je bloedvaten en zo hart- en vaatziekten veroorzaken. Het gaat bij koffie om beperkte hoeveelheden, maar de minste cafestol zit in koffie die is gezet met een ouderwets papieren filter. Dan filter je de schadelijke stoffen eruit. In koffie uit een bonenautomaat, cafetière (ook wel french press) of koffiecups zit meer cafestol.”

Koffie past goed in een gezond voedingspatroon, besluit de woordvoerder van het Voedingscentrum. Een hardnekkig misverstand is dat koffie vocht onttrekt aan het lichaam. Dat is niet zo. “Het draagt juist bij aan je vochtinname. Als je niet merkt dat je er last van krijgt, is het prima. Maar kies het liefst voor filterkoffie of koffiepads.”

“De koffie die het minst goed voor je is, is koffie waarbij na het drinken zwarte korrels achterblijven in je kopje omdat er geen filter is gebruikt”, zegt hoogleraar Kampman. “Als je die toch graag drinkt, drink die dan in beperkte hoeveelheid. In ieder geval geen vijftien koppen per dag.”