Op een moment dat Oekraïne durfde te hopen op Amerikaanse Tomahawk-raketten, adviseerde de Amerikaanse topdiplomaat Steve Witkoff het Kremlin over hoe Donald Trump juist voor een vredesdeal gepaaid kon worden. Dat blijkt uit een transcript van een telefoongesprek tussen Witkoff en zijn Russische collega Joeri Oesjakov, dat in handen is gekomen van Bloomberg.
Het telefoongesprek vond plaats op 14 oktober, drie dagen voordat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky langs zou komen in het Witte Huis om de levering te bespreken van de kruisvluchtwapens waarmee Oekraïne militaire en economische doelen diep in Rusland zou kunnen raken. Witkoff adviseerde de Russen om nog vóór die ontmoeting met Trump te bellen om hem op andere gedachten te brengen. Dat gebeurde ook: op 16 oktober belden de Russische en Amerikaanse president met elkaar. Zelensky werd een dag later opnieuw de les gelezen door een „vloekende” Trump. Over Tomahawk-raketten werd niet meer gepraat.
Hoe was Trump in zo’n korte tijd 180 graden gedraaid? Dat is niet uitsluitend op basis van het Bloomberg-stuk te reconstrueren, maar uit het transcript blijkt in ieder geval wel dat Witkoff het Kremlin tipte om de Amerikaanse president te feliciteren voor ‘zijn’ zojuist gesloten deal tussen Israël en Hamas en dat het goed zou werken om Trump een man van vrede te noemen. „Dan gaat het echt een goed gesprek worden”, zei Witkoff.
De inspanningen van Witkoff, een New Yorkse vastgoedontwikkelaar, zijn niet voor niets geweest. Inmiddels ligt er een ’28-puntenplan’ op tafel waarmee Moskou, met steun van Washington, zijn oorlogsdoelen via een vredesdeal probeert te bereiken. Volgens dat plan moet Oekraïne territorium opgeven, zijn leger inkrimpen, het Russisch invoeren als officiële taal en op korte termijn nieuwe presidentsverkiezingen uitschrijven. Op conceptueel vlak heeft het plan veel raakvlakken met het ’20-puntenplan’ dat een formeel staakt-het-vuren in Gaza bewerkstelligde. Het Kremlin reageerde woensdagochtend dat het lekken van het telefoongesprek tussen Witkoff en Oesjakov de vredesonderhandelingen ondermijnt.
Volgende week reist Witkoff naar het Kremlin voor een ontmoeting met Poetin. Hij gaat samen met Trumps schoonzoon Jared Kushner. Trump had Oekraïne eerder onder druk gezet om uiterlijk donderdag in te stemmen met het puntenplan, maar die deadline is na Europese inspanningen van tafel gehaald. „De deadline voor mij is wanneer het voorbij is”, zegt Trump nu.
Lees ook
In het onderhandelingsspel rond Oekraïne dingt iedereen naar de gunst van Trump
Liveblog
Oorlog in Oekraïne
Zelensky wil met Europese bondgenoten naar Trump voor gesprek over 28-puntenplan
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen