Rob Engelaar ANPWerkzaamheden op hoogte door netbeheerder Tennet aan een hoogspanningsmast tijdens de uitbreiding van het energienetwerk

NOS Nieuws•vandaag, 15:20•Aangepast vandaag, 16:17

Beheerders van stroomnetten moeten meer doen om de drukte op de netten tegen te gaan. Dat zegt de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

“We zien dat de netbeheerders onze afspraken niet nakomen”, zegt een woordvoerder. “Het gaat deels over hoe snel ze de netten moeten uitbreiden. Maar ook dat ze flexibele contracten beschikbaar moeten stellen voor meer klanten.”

Een methode om netcongestie aan te pakken, is om het stroomverbruik beter te spreiden gedurende de dag en nacht. Volgens onderzoekers bij TNO kun je netcongestie grotendeels oplossen als bedrijven en huishoudens meer stroom buiten de piekuren gebruiken. Bijvoorbeeld doordat mensen hun elektrische auto overdag opladen en bedrijven een deel van hun productie ’s nachts laten draaien.

Maar om dat voor elkaar te krijgen, moeten de netbeheerders ook elektriciteitscontracten aanbieden die geschikt zijn voor flexibel stroomgebruik. Momenteel hebben de beheerders te weinig inzicht in wanneer hun netten vol zitten, volgens ACM. Daardoor kunnen ze te weinig geschikte contracten bieden aan bedrijven.

‘Niet goed ingeschat’

Regionale netbeheerders Stedin en Liander hebben de afgelopen maanden verschillende pilots gedraaid en campagnes gevoerd waarin ze vertellen hoe ze netcongestie tegengaan. Maar op de kritiek van de ACM willen ze geen commentaar geven; ze verwijzen naar brancheorganisatie Netbeheer Nederland.

“Het ligt aan ons”, zegt een woordvoerder namens de netbeheerders. “We nemen de kritiek ter harte. De implementatie van flexibel gebruik van het net is niet zo snel gegaan als gedacht. We hebben niet goed ingeschat hoe complex dit zou zijn.”

Overvolle netten kosten miljarden

Netcongestie betekent dat er disbalans is tussen gebruik en toevoer van stroom op het elektriciteitsnet. Dat komt deels doordat we met zijn allen veel meer stroom zijn gaan gebruiken. Deels doordat een steeds groter deel van de stroom van zon en wind komt, waardoor elektriciteit op onregelmatige momenten wordt opgewekt.

Dit zorgt voor piekmomenten op het net. Met name in de ochtend en in de avond wanneer mensen veel stroom gebruiken. Dat kan ervoor zorgen dat de stroom uitvalt of hapert bij huishoudens en bedrijven.

Om dat te voorkomen hanteren netbeheerders wachtlijsten voor bedrijven die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen. Momenteel staan 14.000 bedrijven in de wacht.

Dit leidt jaarlijks tot miljarden aan productiviteitsverlies, en betekent ook dat Nederland minder snel van het gas afkomt.

Volgens Netbeheer Nederland bieden alle netbeheerders flexibele contracten aan bedrijven, iets wat de ACM bevestigt. Maar ze zijn vaak niet aantrekkelijk voor klanten, waardoor ze ervan afzien, volgens de branchevereniging.

Aanpassingen vereist

Veel bedrijven die op een aansluiting wachten, denken nog steeds dat ze gedurende de hele dag evenveel stroom kunnen gebruiken, volgens de brancheclub.

“Met een flexcontract moet je je gebruik en bedrijfsprocessen aanpassen. Doordat veel bedrijven niet openstaan van gedragsveranderingen, hebben ze ook minder interesse in een flexibel contract”, zegt de woordvoerder.

Netbeheerder Tennet, die over het landelijke hoogspanningsnet gaat, kan zich ook vinden in de kritiek van de toezichthouder. Het bedrijf neemt de oproep om meer flexibele contracten aan te bieden “zeer serieus”, schrijft een woordvoerder in een commentaar.

Verbeterplannen

Uiterlijk 6 februari moeten Tennet en de regionale netbeheerders verbeterplannen indienen bij ACM. Daaruit moet duidelijk worden wat zij doen om de pieken en dalen op de stroomnetten beter te verspreiden over de dag. Als de plannen onvoldoende zijn, kan dat tot boetes leiden, zegt de ACM-woordvoerder.

“Dat is niet ons doel. De beheerders erkennen de problemen en we willen er vooral voor zorgen dat de stroomnetten flexibeler worden gebruikt.”