Per ongeluk publiceerde de Britse rekenkamer de inhoud van de begroting alvast

Het begon meteen met een probleem. De Britse rekenkamer, de Office for Budget Responsibility (OBR), had haar beoordeling van de landelijke begroting online gezet, nog vóórdat de begroting gepresenteerd was.

„Pretty unprecedented”, aldus de presentator van de BBC. We denken, zegt ze, dat het per ongeluk is gebeurd. Er is dan nog een half uur te gaan tot de presentatie. Premier Keir Starmer staat ondertussen in het Lagerhuis voor zijn wekelijkse vragenuurtje. Hij had waarschijnlijk gerekend op een rustig debat – de éne keer in het jaar dat hij voor de volksvertegenwoordigers een voorprogramma zou vormen, dat hun aandacht gericht was op wie er ná hem kwam: de minister van Financiën, Rachel Reeves, met haar begroting.

De drie duiders in de BBC-studio nemen het document ter plaatse door, 203 pagina’s. Met het pakket dat Reeves aankondigt voert ze 26 miljard pond aan belastingverhoging in, wordt dan duidelijk. Veel, maar vorig jaar, toen ze haar eerste begroting presenteerde, was het nog meer: ongeveer 40 miljard pond. Na veertien jaar aan conservatieve regeringen begon de Labourminister met nieuw beleid: meer en hogere belasting, zodat de overheid meer kon investeren in bijvoorbeeld onderwijs, zorg, hogere minimumlonen.

Net als Starmer kampt ook Reeves met een gebrek aan populariteit. Ze is volgens peilingbureau Ipsos de minst geliefde minister van Financiën sinds het begin van de peilingen in 1976. Britten zien zich geconfronteerd met hoge kosten voor hun levensonderhoud.

Bevroren schijven

In de uitzending van de BBC leest economie-redacteur Faisal Islam van zijn laptop voor uit het per ongeluk gepubliceerde document. Die 26 miljard, vertelt hij, zal Reeves onder meer halen uit: het bevroren houden van de schijven voor inkomstenbelasting, waardoor de groep die hogere belasting moet betalen groeit, de lonen blijven immers meestijgen met inflatie. Ze verlengt de maatregel tot en met 2031. Tegen die tijd zullen ongeveer 800.000 mensen wél inkomstenbelasting betalen die dat anders niet hadden gehoeven, en 900.000 mensen méér betalen. Het is beleid dat onder Rishi Sunak is opgezet toen hij minister van Financiën was, in 2022. De voortzetting ervan levert ruim 8 miljard op.

Islam vervolgt: Een belastingverhoging die gepensioneerden met hoge inkomens treft levert vijf miljard op. Belasting op dividend, vastgoed en spaargeld wordt met twee procentpunt verhoogd, dat levert twee miljard op. Een vorm van rekeningrijden voor elektrische en hybride auto’s, die volgens het OBR kan veroorzaken dat er de komende vijf jaar 440.000 minder elektrische auto’s worden verkocht. En dan nog: hogere belasting op gok-inkomsten en een jaarlijkse heffing op huizen boven de twee miljoen pond.

Daarna schiet hij in de lach: „Dit is ongelooflijk.” Niet het beleid, maar het feit dat híj degene is die Reeves’ beleid aan het Britse publiek bekendmaakt, in plaats van zijzelf.

Kindertoeslag

Waar de Labourpartij tevreden mee zal zijn, is een investering in kindertoeslagen. Die kon eerst alleen voor de eerste twee kinderen in een gezin worden aangevraagd, maar die beperking is nu van de baan. Dat zal tegen 2030 drie miljard pond kosten. Reeves kondigt ook aan prijzen van treinkaartjes te bevriezen en neemt maatregelen om de energierekening voor huishoudens omlaag te brengen, volgens het OBR zal dat gemiddeld 150 pond per jaar schelen.

De plannen van Reeves leiden onvoldoende tot groei, investeringen en vertrouwen in de zakenwereld, vindt Kemi Badenoch, leider van Conservatieven en van de oppositie. Ed Davey, leider van de Liberaal-Democraten, ziet in de begroting te weinig dat de economie doet groeien. Hij pleit voor betere handelsafspraken met Europa, zodat de belastingen weer omlaag kunnen.

Reeves houdt woensdagmiddag toch haar presentatie in het Lagerhuis, waar ze concludeert dat ze met haar begroting het levensonderhoud van de Brit betaalbaarder heeft gemaakt, en dat ze zich aan de Labourbelofte heeft gehouden om de belastingen voor werkenden niet te verhogen. Ze doet met het bevriezen iets wat er aardig op lijkt.

Ze benadrukt nog dat de vroegpublicatie een fout is van de rekenkamer (dus: niet van háár mensen). De rekenkamer heeft excuses aangeboden, het was inderdaad per ongeluk, een ,,technische fout”. Er wordt een onderzoek ingesteld.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.

Waarom je NRC kan vertrouwen