Het klinkt misschien als iets zeldzaams, maar elk jaar worden ruim 8.000 Nederlanders opgenomen in het ziekenhuis door een besmetting met pneumokokken. Niet zomaar een verkoudheid: het kan uitmonden in longontsteking, sepsis of zelfs hersenvliesontsteking. Daarom krijgen 60-plussers in Nederland standaard een uitnodiging voor de pneumokokkenprik. Maar waarom eigenlijk? En wat doet deze vaccinatie voor je gezondheid op lange termijn?
Wat zijn pneumokokken precies?
Pneumokokken zijn bacteriën die verrassend vaak gewoon bij mensen aanwezig zijn. Veel jonge kinderen dragen ze bij zich, en een deel van de volwassenen ook – zonder dat je er iets van merkt. Meestal blijven ze keurig in je neus of keel zitten, maar soms kunnen ze dieper in je lichaam terechtkomen. Dán wordt het gevaarlijk. Vooral op oudere leeftijd reageert je afweersysteem minder snel, waardoor een simpele besmetting plotseling kan veranderen in een ernstige infectie.
Wie loopt het meeste risico?
Vooral 60-plussers en mensen met een verminderde weerstand zijn kwetsbaar. Dat heeft weinig te maken met ‘zwakte’, maar met hoe je immuunsysteem verandert als je ouder wordt. Het reageert trager, waardoor bacteriën meer kans krijgen om schade aan te richten. En dat zie je terug in de ziekenhuiscijfers. Juist daarom is de pneumokokkenprik onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma voor volwassenen.
Wat doet de pneumokokkenprik?
De pneumokokkenprik beschermt tegen de typen bacteriën die bij ouderen het vaakst ernstige ziekte veroorzaken. Het vaccin wordt regelmatig bijgewerkt op basis van wat wetenschappers wereldwijd zien gebeuren. Door je te laten vaccineren op het moment dat je nog fit bent, bouw je bescherming op voordat je weerstand op latere leeftijd trager gaat reageren.
Wie 60 wordt, krijgt automatisch een uitnodiging. De jaren erna worden steeds nieuwe jaargroepen uitgenodigd, tot en met 79 jaar.
Wat kun je zelf nog doen?
Hygiëne klinkt misschien simpel, maar het maakt wél verschil. Pneumokokken verspreiden zich via speeksel en kleine druppeltjes die vrijkomen bij hoesten of niezen. Daarom helpt het om bewust met die momenten om te gaan: je handen regelmatig wassen, papieren zakdoekjes gebruiken en hoesten of niezen in je elleboog.
Het verkleint de kans dat je de bacterie overdraagt of oploopt, maar het kan de werking van de pneumokokkenprik niet vervangen.
Zijn er bijwerkingen?
De meeste mensen hebben weinig last. Soms voel je een paar dagen een stijve arm, lichte hoofdpijn of spierpijn. Het RIVM geeft aan dat dit normaal is en snel weer verdwijnt. Fijn: je kunt de prik veilig tegelijk met de griepprik krijgen, zonder extra kans op bijwerkingen.
Waarom juist nu verstandig?
Hoe ouder je wordt, hoe sneller een infectie kan doorslaan. Door op tijd gevaccineerd te zijn, geef je jezelf een stevige buffer. De pneumokokkenprik verkleint de kans op ernstige complicaties aanzienlijk – vooral op momenten dat je lichaam dat extra steuntje nodig heeft.
De kern
De pneumokokkenprik is een eenvoudige manier om jezelf op oudere leeftijd te beschermen tegen ernstige ziekte. De vaccinatie sluit aan bij de bacterietypes die bij ouderen de grootste problemen veroorzaken en helpt je risico op ziekenhuisopname duidelijk te verlagen.