Burgemeester Venlo wordt lokaal bedreigd vanwege een azc, sinds de PVV-fractie zich ermee bemoeit

De Venlose burgemeester Antoin Scholten (VVD) wordt beveiligd sinds de landelijke PVV-fractie hem zes maanden geleden onder vuur nam vanwege een besluit over een toekomstig asielzoekerscentrum. Dat heeft de gemeente Venlo donderdag aan NRC laten weten. „In brede zin hebben de PVV-berichten zowel landelijk als lokaal bijgedragen aan een negatieve framing”, schrijft een woordvoerder.

Woensdag werd bekend dat Venlo veiligheidsmaatregelen heeft getroffen bij de woning van de burgemeester vanwege online dreigementen.

Burgemeester Scholten is het afgelopen halfjaar het mikpunt geworden van stevige kritiek. In het voorjaar van 2024 heeft het COA de gemeente verzocht om vluchtelingen op te vangen in Bethanië, een voormalig klooster in Venlo-Oost. Daar moeten maximaal zeshonderd vluchtelingen worden opgevangen voor tien jaar. In de gemeenteraad van Venlo wordt deze donderdagavond gedebatteerd over het plan.

Scholten krijgt vooral kritiek vanuit een begin dit jaar opgerichte lokale werkgroep, die zich verzet tegen het azc. Op Facebook riep de groep haar leden op om massaal naar de raadsvergadering te gaan.

De woordvoerder van de werkgroep, Dennis Bekkema, noemde de burgemeester eerder op Facebook „een gezwel in het gemeentebestuur”, waarna Scholten aangifte deed van belediging.

Eigen burgemeester is de ‘vijand’

Op een demonstratie in september noemde Bekkema de burgemeester publiekelijk een „vijand”. „De bewoners van Venlo hebben laten zien dat ze maar één vijand hebben. En dat is hun eigen burgemeester!”, riep de actieleider vanaf het podium, toegejuicht door een paar honderd mensen. Bekkema zegt in een reactie tegen NRC dat hij de burgemeester ziet als „de kwade genius achter het azc-gebeuren”.

Volgens raadsleden heeft de burgemeester te maken met wantrouwen dat is ontstaan rond de besluitvorming over het azc. Terwijl de raad nog akkoord moest gaan, kocht het COA vorig jaar alvast het voormalige klooster Bethanië aan voor 20 miljoen euro. Achter de schermen bleek het college al langer te werken aan de vestiging van het azc. „Dat voelde voor iedereen als een overval”, zegt CDA-fractievoorzitter Jack van den Hombergh. „De communicatie had veel transparanter gemoeten. Wat je daar verliest aan vertrouwen, is daarna bijna niet meer terug te winnen.”

Vervolgens ontstond ook discussie over de omvang van de opvang. Volgens een officieel verdeelbesluit hoeft Venlo maar 55 opvangplekken te realiseren. Het Venlose stadsbestuur houdt zelf vast aan een eerdere, veel hogere raming, waar een azc van zeshonderd mensen eerder bij zou passen. Dit „gegoochel met getallen” heeft „veel onrust veroorzaakt”, zegt Bram Beurskens van de grootste collegepartij EenLokaal, en ook daarop wordt Scholten aangekeken. „Hij is de kop van jut geworden.”

Mikpunt van PVV

Dat beeld wordt verder versterkt wanneer Scholten in mei mikpunt is van de landelijke PVV. De burgemeester had gezegd dat het hem vooralsnog „niet noodzakelijk” leek om aan te vragen vanwege het beoogde azc. In de Tweede Kamer vroeg PVV’er Marina Vondeling haar eigen PVV-minister Marjolein Faber om opheldering.

Faber was het helemaal met haar partijgenote eens. „Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat de gemeente geen enkele garantie wil geven wat betreft de veiligheid en inzet van de politie”, aldus de bewindsvrouw, die zei dat ze Scholten erop zou gaan aanspreken.

Het fragment werd online verspreid door Geert Wilders. „De PVV staat pal voor de inwoners van Venlo!”, voegde de PVV-leider eraan toe. „Ze verzetten zich terecht tegen een nieuw azc in hun stad… Gelukkig oordeelt minister Faber snoeihard over de Venlose VVD-burgemeester die nul veiligheidsgaranties geeft.”

Scholten stelde later dat zijn woorden verkeerd werden uitgelegd, en dat opschaling van politiecapaciteit altijd mogelijk blijft.

De PVV-aanval werkte als „olie op het vuur”, zegt raadslid Leon van den Beucken van EenLokaal. „Ik begrijp wel dat mensen bang worden als ze zoiets lezen. En Scholten wordt er als eerste op aangekeken.”

Indirecte bedreigingen

CDA-raadslid Van den Hombergh vertelt dat ook raadsleden in september online indirect zijn bedreigd. Namen van raadsleden werden gepubliceerd met de boodschap dat zij opgezocht zullen worden wanneer de komst van het azc tot incidenten leidt. Raadsleden kregen daarop instructies van gemeente en politie over hoe te handelen bij risico of confrontatie.

„Absurde” opmerkingen over asielzoekers door Haagse politici in de Tweede Kamer sturen het debat helemaal de verkeerde kant op, vindt Hay Janssen, fractievoorzitter van de PvdA in Venlo en al zeventien jaar gemeenteraadslid. Lokale politici moeten „dealen” met opmerkingen van politieke partijen „die roepen dat er door de spreidingswet meer asielzoekers naar dit land komen”, zegt Janssen. Dat soort uitspraken kloppen niet, zegt hij, maar waarom die dingen „worden geroepen” kan hij „aan burgers niet uitleggen of verdedigen”. „En op sociale media is niemand gebonden aan regelgeving, daar mag je roepen wat je wil.”

Je bent raadslid, moeilijke beslissingen horen erbij

Jack van den Hombergh
CDA-fractievoorzitter

De uitspraken die burgemeester Scholten moet incasseren vindt Janssen „onder de maat”. Hij is ook uitgescholden op sociale media, vermoedelijk omdat mensen weten dat hij voor de naleving van de spreidingswet is. „Het doet me niks”, zegt hij. „Maar bij de komende verkiezingen stop ik ermee. De politiek is niet meer zo heel leuk. Als je ziet hoe ver het op Facebook allemaal gaat, dan ben ik blij dat ik daar geen deel meer van hoef uit te maken.” Misschien past hij niet meer in deze wereld, voegt hij toe. „Ik word moe van dit soort discussies.”

CDA’er Van den Hombergh voelt zich nog wel vrij genoeg om te stemmen over de komst van het azc. „Maar de spanning loopt steeds meer op. De toon van sommige insprekers gaat richting intimidatie. We moeten elkaar nu als raad vasthouden. Je bent raadslid, moeilijke beslissingen horen erbij.”

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.

Waarom je NRC kan vertrouwen