Misschien herken je het wel: meerdere familieleden die op jonge leeftijd borstkanker kregen, een oom met prostaatkanker of een tante met eierstokkanker. Vaak voelt het als toeval, maar soms wijst het op iets anders: erfelijke aanleg kanker. In Nederland draagt ongeveer 1 op de 300 mensen een mutatie zoals BRCA, CHEK2 of PALB2 — vaak zonder dat ze het weten.
Daarom start Stichting Erfelijke Kanker Nederland de campagne ‘Het zit in de familie’, om mensen duidelijk te maken dat je familiegeschiedenis soms meer vertelt dan je denkt. En vooral: dat het zinvol is om je risico te kennen.
Wat betekent erfelijke aanleg eigenlijk?
Erfelijke aanleg betekent dat een verandering in je DNA de kans op bepaalde tumoren verhoogt. Het gaat vooral om borst-, eierstok- en prostaatkanker, en bij sommige families ook om alvleesklierkanker. Zo’n mutatie is geen diagnose. Het betekent niet dat je zeker weten kanker krijgt – maar wel dat je lichaam gevoeliger is, en dat controles belangrijker worden.
Hoe herken je dat het in jouw familie kan spelen?
Er zijn een paar patronen die vaker voorkomen bij families met een erfelijke aanleg. Denk aan kanker op relatief jonge leeftijd, dezelfde kankersoorten die terugkomen in verschillende generaties, of zowel mannen als vrouwen met borstkanker.
Als dat je bekend voorkomt, hoeft dat nog niets te betekenen – maar het is wél reden om verder te kijken.
De campagne: check of jij in aanmerking komt
Stichting Erfelijke Kanker Nederland probeert met de campagne ‘Het zit in de familie’ precies dat bewustzijn te vergroten. Via hun website kun je eenvoudig nagaan of jouw familiegeschiedenis past bij wat we weten over erfelijke aanleg kanker. De vragenlijst is gebaseerd op officiële medische richtlijnen en laat zien of DNA-onderzoek bij jou mogelijk zinvol is.
Handig om te weten: als er reden is voor testen, wordt er niet gekeken naar één gen, maar naar meerdere bekende mutaties tegelijk. Dat maakt het onderzoek breder en betrouwbaarder.
Waarom weten meer rust kan geven
Veel mensen vinden het spannend om hierover na te denken. Logisch, want niemand wil zich graag bezighouden met risico’s op kanker. Maar in de praktijk geeft duidelijkheid vaak juist rust. Wie weet dat er een erfelijke aanleg speelt, kan gerichter gecontroleerd worden, eerder beginnen met preventieve maatregelen of samen met een arts een slim plan maken.
En voor mensen die al kanker hebben gehad, kan kennis van een mutatie helpen bij het kiezen van de meest effectieve behandeling.
Wat je nu kunt doen
Ben je benieuwd of jouw familiegeschiedenis iets zegt over erfelijke aanleg? Neem dan een moment om de patronen in jouw familie op een rij te zetten. Een paar diagnoses in één lijn, meerdere gevallen op jonge leeftijd of een combinatie van borstkanker, eierstokkanker en prostaatkanker kunnen allemaal signalen zijn. Via de website van de campagne kun je bekijken of er een kans is dat er een BRCA-mutatie in jullie familie voorkomt – en of DNA-onderzoek in jouw geval nuttig kan zijn.
Het idee achter de campagne is simpel: als je weet wat er speelt, kun je eerder handelen. En soms maakt dat precies het verschil.
Check wat jouw kans is. Want als je het weet, kun je wat doen.
-
Stichting Erfelijke Kanker Nederland
-
Canva