Dat blijkt uit documenten en foto’s die RTL Nieuws heeft ingezien. Experts noemen de beveiliging van de kapitale kunstschatten ‘prutswerk’. Het Drents Museum zegt in een reactie dat aan alle verzekeringsvoorwaarden is voldaan.
Slechts drie minuten hadden ze nodig, de drie mannen die in de nacht van 25 januari inbraken in het Drents Museum. In die tijd bliezen ze met zwaar vuurwerk een buitendeur op, sloegen met sloophamers twee vitrines aan diggelen en gingen er vandoor met een gouden helm en armbanden. Toen na een kwartier de politie ter plekke kwam, waren de daders allang met de miljoenenbuit vertrokken.
5,7 miljoen euro
Hoewel drie verdachten vastzitten, zijn de gouden helm van Coțofenești en drie gouden armbanden nog altijd zoek. Het gaat om Roemeens cultuurhistorisch erfgoed van meer dan 2500 jaar oud en met een verzekerde waarde van 5,7 miljoen euro.
Zo makkelijk waren de vitrines van het Drents Museum in te slaan:
Vier weken voordat de tentoonstelling ‘Dacia, rijk van goud en zilver’ in juli 2024 startte, deed een expert van verzekeringsmakelaar Aon nog een uitgebreide schouw in het museum. De Aon-expert waarschuwde juist voor de zwakke plekken waar de kunstrovers later gebruik van maakten.
‘Inbraakwerendheid te laag’
De grootste zorg zat hem in de vitrines. ‘De inbraakwerendheid van de vitrines is te laag, gezien de verzekerde waarde’, schreef Aon. ‘Daarom adviseren we aanvullende beveiligingsmaatregelen: gebruik vitrines met een inbraakwering van minimaal vijf minuten.’ Met zulke maatregelen willen verzekeraars dat inbrekers langer bezig zijn om de roof te plegen, zodat de politie op tijd ter plaatse is om ze op te pakken.
Lees ook Verboden motorbende betrokken bij roof gouden helm Drents Museum in Assen
Het Drents Museum investeerde in extra beveiliging, maar verving de vitrines niet. Uit het verzekeringsrapport blijkt dat in de gebruikte vitrines zogeheten P2A-glas zat. “Dat is eigenlijk glas wat je thuis ook hebt. Daar ben je al vrij snel doorheen met een stomp voorwerp”, zegt Peter van Dijk van Kenniscentrum Glas. “Bij inbraakwerend glas duurt het veel langer voordat je een opening hebt gemaakt.”
‘Niets gemeld over twijfels’
Volgens Ernest Oberländer, voormalig directeur van het Roemeens Nationaal Historisch Museum dat de kunststukken uitleende, had het Drents Museum ‘mondeling verzekerd’ dat er inbraakwerend glas zou worden gebruikt. Oberländer, die vanwege de kunstroof is ontslagen, zegt tegen RTL Nieuws en het Roemeense Pro TV: “Ik was geïnformeerd dat de vitrines voldeden aan anti-inbraakstandaarden en dat ze waren ontworpen om tien minuten lang mechanische slagen te weerstaan. Het museum en de verzekeraar hebben niets gemeld over twijfels over de vitrines.”
Experts in museumbeveiliging, die niet met naam genoemd willen worden, verwonderen zich over de gebruikte vitrines. Een voormalig hoofd veiligheid van een groot museum heeft vooral kritiek op hoe het topstuk, de helm van Coțofenești, werd beschermd. Die vitrine had om ‘esthetische redenen’ geen sponningen, randen die de vitrine aanzienlijk sterker maken. Na twee klappen viel de voorste glasplaat op de grond. Een derde vitrine die de overvallers te lijf gingen, had wél zo’n sponning en bezweek niet.
Nederland stond garant voor 9 miljoen euro
Nederland stond bij de tentoonstelling ‘Dacia, rijk van goud en zilver’ garant voor 9 miljoen euro. Omdat er voor 5,7 miljoen aan verzekerde waarde is gestolen, zal Nederland dat hele bedrag voor zijn rekening nemen. Daarmee draait de Nederlandse belastingbetaler op voor de Drentse kunstroof.
De garantstelling, of indemniteitsregeling, is in het leven geroepen om verzekeringskosten voor musea omlaag te brengen. Verzekeraars lopen zo veel minder risico en verlagen hun premies.
In een reactie schrijft het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dat het Drents Museum qua beveiliging heeft voldaan aan de voorwaarden voor indemniteit. Dat is niet ter plekke vastgesteld, maar ‘op basis van een administratieve controle’.
Verzekeraar Aon waarschuwde ook voor de nooddeur die de kunstdieven opbliezen met zwaar vuurwerk van het type Ti-rex. Van die deur was volgens het rapport geen veiligheidsklasse bekend, terwijl die de enige barrière was om de zaal binnen te gaan.
De opgeblazen buitendeur, van boven gezien. De deur was versterkt met een houten frame en betongaas. Prutswerk
Het museum heeft sommige van de aanbevelingen van Aon overgenomen, blijkt uit de stukken. Zo zijn mistmachines geplaatst en is de buitendeur verstevigd. Maar op die versteviging is kritiek. Op politiefoto’s is te zien dat een houten frame met betongaas om de nooduitgang is gebouwd. “Dit houdt toch geen inbrekers tegen? Dit is prutswerk”, reageert het voormalig veiligheidshoofd.
Opmerkelijk is ook dat het museum ervan uitging dat de politie in het geval van een inbraakalarm binnen vijf minuten ter plaatse kon zijn. Aon zette hier vraagtekens bij, aangezien de gemiddelde aanrijdtijd van de politie in Assen en omgeving 15 minuten is. In de nacht van de inbraak was de politie ook pas na 15 minuten ter plekke.
Zorgen
De museumleiding had zelf ook zorgen over het vitrineglas, blijkt uit een politieverhoor in handen van RTL Nieuws, en waarover website mickvanwely.nl eerder publiceerde. Over de vitrines zegt het hoofd beveiliging van het Drents Museum tegen de politie: “Die zijn niet sterk genoeg geweest en dat was vooraf ook wel een zorg.”
Voormalig FBI-kunstroofexpert Robert Wittman neemt het op voor het Drents Museum. Tegen criminelen die zoveel geweld gebruiken, is weinig te doen, zegt hij. “Als criminelen bewust het risico nemen dat ze worden gepakt, dan is bijna geen veiligheidsmaatregel genoeg om ze te stoppen. Behalve gewapende beveiligers die dag en nacht aanwezig zijn.”
Zowel het Drents Museum, het Roemeens Nationaal Historisch Museum als verzekeraar Aon willen niet inhoudelijk ingaan op vragen over de beveiliging. Alle drie de partijen benadrukken dat aan alle voorwaarden voor uitleen zijn voldaan. Lees de volledige reacties hieronder.
Verantwoording
Voor deze publicatie had RTL Nieuws inzage in grote delen van het strafdossier over de kunstroof in het Drents Museum. De foto’s van de ingeslagen vitrines en geforceerde deur komen uit dat dossier. Het rapport van Aon, of delen daarvan, hebben we voorgelegd aan beveiligingsexperts in de museumwereld. RTL Nieuws sprak de afgelopen maanden met tientallen bronnen uit zes landen over de kunstroof en de beveiliging van het Drents Museum.
Heb je een tip voor de redactie van RTL Nieuws of wil je een misstand melden, dan kun je de redactie (anoniem) tippen. Deel berichtjes of beeldmateriaal via WhatsApp of Signal met dit nummer: +31641663754 of mail naar onderzoek@rtl.nl. Bij Signal kun je ook zoeken op gebruikersnaam @RTLNieuws.04
Je kunt de redactie anoniem tippen. RTL Nieuws zal nooit zonder toestemming je naam gebruiken. Gegevens worden in behandeling genomen volgens ons privacystatement.