„Een keiharde aanpak” waarbij „geen middelen geschuwd zouden worden”. De Mexicaanse president Claudia Sheinbaum had het op haar persconferentie in september niet over de smokkel van drugs, wapens of mensen. Het ging over brandstofsmokkel, mogelijk het grootste hoofdpijndossier van de Mexicaanse regering.
In ‘huachicol’, oftewel de Mexicaanse term voor brandstofsmokkel, komen vrijwel alle problemen waar Mexico mee kampt samen. Dat werd in september van dit jaar extra duidelijk, toen de Mexicaanse autoriteiten een criminele organisatie ontmantelden die zich bezighield
De criminele organisatie bestond onder meer uit hooggeplaatste marineofficieren, steenrijke zakenmensen en overheidsfunctionarissen. De arrestaties toonden twee dingen: enerzijds probeert de Mexicaanse regering huachicol hard aan te pakken. Maar anderzijds is deze een miljardenindustrie waarin macht en geld een harde aanpak bemoeilijken.
Corrupte douaniers
Huachicol is grote hoeveelheden brandstof uit of naar de VS. En binnen Mexico wordt ook al decennialang brandstof afgetapt. Maar de grootte die de huachicol–industrie inmiddels heeft aangenomen, is ongekend en heeft een steeds grotere impact op de nationale economie en op staatsoliebedrijf Pemex.
Huachicol bestaat in twee vormen. De zogeheten fiscale huachicol is de smokkel van brandstof via olietankers vanuit de zuidelijke Amerikaanse staten. Via corrupte douaniers wordt olie onder de noemer ‘basisolie’, en dus tegen een fiscaal lager tarief, Mexico binnengebracht. In Mexico wordt de olie omgedoopt tot ‘premiumbenzine’ en bij tankstations voor een aanzienlijk hogere prijs verkocht. Daarnaast wordt de olie in Mexico vaak nog gemengd met bijvoorbeeld water om het volume van de brandstof te vergroten. Een industrie waar criminele organisaties dagelijks bijna 50 miljoen dollar mee verdienen, schat de Mexicaanse belangenorganisatie Organización Nacional de Expendedores de Petróleo (Onexpo).
De andere vorm is binnenlandse huachicol, waarbij pijpleidingen in Mexico worden afgetapt en de opbrengst vervolgens wordt verkocht in . Hier verdienen criminele organisaties dagelijks naar schatting 24 miljoen dollar mee.
Brandstofsmokkel is de „belangrijkste niet-drugsgerelateerde illegale inkomstenbron” van Mexicaanse kartels, volgens het Amerikaanse ministerie van Financiën
Kartels
Corrupte douaniers en , belastingontduiking en een transnationaal crimineel netwerk: zowel Mexico als de Verenigde Staten lijken er volledig van doordrongen dat deze miljardenindustrie ontmanteld moet worden. In mei van dit jaar noemde het Financial Crimes Enforcement Network (FinCEN) van het Amerikaanse ministerie van Financiën huachicol de „belangrijkste niet-drugsgerelateerde illegale inkomstenbron” van Mexicaanse kartels.
Met name het Jaliscokartel (CJNG) zou grof geld verdienen aan de handel. Zo noemde de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent huachicol een „melkkoe voor de narcoterroristische activiteiten van het Jaliscokartel”. kaanse autoriteiten zich sinds dit jaar ook op Amerikaanse staatsburgers.
Zoom in
Zoom in
Een pas ontdekte tunnel die vermoedelijk werd gebruikt voor het wegsmokkelen van ruwe olie wordt bewaakt door het Mexicaanse leger.
Foto’s Hilda Rios/EPA
Eerder dit jaar arresteerde de Drug Enforcement Administration (DEA) alle leden van een uit Utah die ervan worden beschuldigd tussen 2022 en 2025 voor 300 miljoen dollar aan gestolen Mexicaanse ruwe olie naar de VS te hebben gesmokkeld. Dat zouden ze gedaan hebben via een simpel ogende zwendel, door de olie bij corrupte douaniers aan te geven als smeermiddel. ze tientallen miljoenen dollars hebben witgewassen voor Mexicaanse kartels, die onder president Trump als terroristische organisaties zijn aangemerkt.
Zolang de Amerikanen hun eigen criminele organisaties niet harder aanpakken, gaat er aan deze kant van de grens niets veranderen
op het gebied van veiligheid en georganiseerde misdaad in Mexico
Mexicaanse schatkist
De Mexicaanse regering probeert ook een duit in het zakje te doen. Onder de aan gestolen brandstof in beslag genomen, waar de vorige president Andrés Manuel Lopez Obrador in zijn termijn van zes jaar in totaal nog geen 46 miljoen liter brandstof in beslag liet nemen.
Het is voor de Mexicaanse regering economisch van groot belang om de organisaties achter de grootschalige huachicol in Mexico aan te pakken. Het noodlijdende staatsoliebedrijf Pemex, dat kampt met schulden van meer dan 100 miljard dollar en een betalingsachterstand van 20 miljard dollar heeft bij leveranciers, lijdt grote verliezen door het aftappen van hun leidingen. En de veroorzaakte scha
Zo’n 40 procent van alle benzine en diesel die in Mexico verkocht wordt, is of afgetapt in Mexico of uit de VS gesmokkeld en hier gemengd
veiligheid en georganiseerde misdaad in Mexico
De impact van huachicol op de Mexicaanse schatkist is nog groter. Volgens een analyse van het Mexicaanse loopt Mexico jaarlijks ruim 9,5 miljard dollar aan belastinginkomsten mis door de brandstofsmokkel. Daarnaast staan de huidige geweldsuitbarstingen in de staten Hidalgo, Guanajuato, Guerrero en Tamaulipas volgens veel experts direct in verband met de enorme bedragen die kartels kunnen verdienen met huachicol van en naar de VS.
Volgens op het gebied van veiligheid en georganiseerde misdaad in Mexico, is de omvang van huachicol jarenlang onderschat. „Zo’n 40 procent van alle benzine en diesel die in Mexico verkocht wordt, is of afgetapt in Mexico of uit de VS gesmokkeld en hier gemengd”, zegt hij tegen NRC. Hoewel Saucedo ziet dat de Mexicaanse regering het onderwerp hoog op de agenda heeft, . „Allereerst is er de rol van de marine. Zij hebben onder de vorige regering deels de grensbewaking in hun portefeuille gekregen. Dat heeft gezorgd voor corruptie. Zij zijn het meest vertrouwde instituut van Mexico en nu blijkt dat zelfs hooggeplaatste mariniers flink meeverdienen aan de huachicol–industrie.”
Volgens Saucedo is de Mexicaanse regering te weinig bezig met het aanpakken van de geldstromen die de kartels in Mexico in leven houden. „Er wordt zo ongelofelijk veel geld verdiend met huachicol. Als je dat effectief weet aan te pakken, sla je een enorme slag”, zegt Saucedo. „Maar Mexico moet ook tegen de VS durven te zeggen dat daar meer moet gebeuren. Deze smokkel bestaat al sinds er brandstof bestaat. De VS wijzen wel naar Mexicaanse kartels, maar bedrijven in bijvoorbeeld Texas verdienen er miljarden aan. Zolang de Amerikanen hun eigen criminele organisaties niet harder aanpakken, gaat er aan deze kant van de grens niets veranderen.”
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen