‘We gaan tegen de stroom in, dat voelt veel beter.’ Al gaat de winkelier niet zelf met de handen in de aarde. ’Misschien dat we dat volgend jaar wel doen hoor, maar nu besteden we het planten van bomen uit aan Trees for All. Dat is een goed doel dat bomen plant in Nederland en andere landen.’

Toch staat ze niet helemaal negatief tegenover Black Friday. ’Ik snap ook dat er winkeliers zijn die er wel veel aan hebben, het zorgt voor extra omzet. Laat iedereen voor zichzelf lekker uitmaken of ze er wel of niet aan meedoen.’

Weerstand bieden
Duurzaamheid is niet de enige reden voor ondernemers om de Amerikaanse hype in de ban te doen. Nardia van den Poll is mede-eigenaar van Mary Jane Boetiek in Groningen en bestuurslid van Lutje Lokaal, een stichting voor ondernemers in Groningen. ‘Zo’n 110 ondernemers zijn lid’, zegt Van den Poll. ‘Ons doel is weerstand bieden aan grote ketens die stunten met hoge kortingen waar we als kleine ondernemers niet tegenop kunnen.’

Als alternatief voor Black Friday organiseert de stichting op 29 november Lutje Lokaal Zaterdag. Deze dag is bedoeld om klanten die voor lokale ondernemers kiezen te bedanken. ´We hebben kersthangers laten maken die je bij een aankoop krijgt´, zegt ze. ´Verder vult iedereen het op zijn eigen manier in. Bij de ene winkel krijg je een cadeautje, bij de andere een gratis workshop of wat lekkers.’

‘Ik vind het zo’n onzin, Black Friday. Mensen worden gestimuleerd om online te kopen en heel veel te bestellen. Dat is niet duurzaam en mensen sturen ook weer veel aankopen terug’, zegt Van den Poll.

‘Kijk, als je iets nodig hebt en het is flink in de aanbieding, dan snap ik dat je toeslaat en dat is prima. Maar het is wel een grote hype om die dag iets te scoren. Ook heb je de hele maand overal kortingen die vaak niet kloppen.´

Winkel dicht tijdens Black Friday
Deze mening deelt Alice Heij, assistent manager bij Dille & Kamille in Groningen. ‘Heel leuk dat er kortingen zijn, maar eerst worden de prijzen omhoog gegooid’, stelt Heij. ‘Je wordt eigenlijk voor de gek gehouden.’ De winkel in huis-, tuin- en keukenspullen is dicht op Black Friday. Online kan ook niets worden gekocht.

‘We willen niet meegaan met de hype om mensen extra te laten kopen’, zegt ze. ‘Je kunt in plaats van Black Friday ook wat moois doen voor de natuur, voor elkaar. We gaan met het personeel een paar uur zwerfafval rapen in de buurt en we zetten vrijdag de 28e een kartonnen zuiltje neer waar mensen gratis zakjes met bloem- en groentezaad kunnen pakken.’

‘Veel klanten begrijpen wel dat we de winkel sluiten en vinden het een mooi initiatief. Er is maar een enkeling die het niet snapt of liever de korting heeft.’

Gevoelig voor kortingen en acties
Ondanks de alternatieven denkt adjunct-hoogleraar omgevingspsychologie Ellen van der Werff dat Black Friday voorlopig nog niet van de baan is. ‘We blijven met z’n allen heel gevoelig voor kortingen en acties’, stelt ze. ‘Zelfs sterk milieubewuste mensen kopen soms spullen die ze niet nodig hebben wanneer ze tegen een koopje aanlopen.’

Ook voor mensen met een kleine beurs liggen impulsaankopen op de loer. Dit kan volgens Van der Werff verkeerd uitpakken. ‘Door geldzorgen en stress neem je minder goede beslissingen. Dit zorgt ervoor dat je gevoeliger kunt zijn voor reclamestrategieën en dat je dingen koopt die je eigenlijk niet kan betalen of niet nodig hebt.’

‘Iedereen weet wel dat het niet goed is om veel te kopen, maar er is meer nodig’, zegt ze. ‘Black Friday geeft een bepaald signaal af, een bepaalde norm. Het maakt duidelijk: er is korting, sla lekker in. Het invoeren van regelgeving kan bijvoorbeeld helpen.’