Campagne tegen machogedrag gericht op jongens op het platteland: ‘Als ik niet meedrink, dan hoor ik d’r niet bij?’

„Doe eens gezellig mee man, wees eens een vent”, zegt een jonge man die een handvol bierflesjes op de bar zet. „Dus als ik niet meedrink, hoor ik er niet bij?”, zegt de hoofdpersoon van een filmpje, te zien op de site seksualiteit.nl.

In het filmpje schuilt de kern van een campagne die vrijdag is afgetrapt door onder meer Rutgers en Plattelandsjongeren Nederland: kleine woorden en gebaren kunnen grote gevolgen hebben. Een ongemakkelijke opmerking over het uiterlijk van een vrouw, een aansporing om een biertje te drinken in plaats van frisdrank, ‘homo’ roepen op het voetbalveld – het draagt allemaal bij aan een sfeer waarin machogedrag wordt genormeerd.

Grensoverschrijdende opmerkingen creëren een sfeer waarin ook (seksueel) grensoverschrijdend gedrag kan plaatsvinden

En dat is vervelend, zowel voor de jongen die er liever niet aan zou meedoen maar zich gedwongen voelt, als voor zijn omgeving. Dat zegt Javier Koole, onderzoeker bij expertisecentrum seksualiteit Rutgers aan de telefoon.

Jongens die zich onder invloed van negatieve groepsdruk conformeren aan normen die ze zich eigenlijk niet delen, kunnen eenzaam worden, aldus Rutgers, of te kampen krijgen met „overmatig drank- en drugsgebruik en depressies”. De omgeving zou vooral last kunnen krijgen van een ánder gevolg: die grensoverschrijdende opmerkingen creëren een sfeer waarin ook (seksueel) grensoverschrijdend gedrag kan plaatsvinden.

Mannelijkheid

In de campagnefilmpjes worden situaties getoond waarin jongens en jonge mannen elkaar op nonchalante wijze aansporen stoer te doen. Ze eindigen telkens met iemand in hun omgeving die laat zien dat ze zich ook anders kunnen gedragen of uiten, dat ze hun twijfels of kwetsbaarheid kunnen tonen. Koole: „Ze hoeven heus niet te huilen, maar wel gemakkelijker kunnen praten. Het is goed als er ruimte is voor andere uitingsvormen van mannelijkheid. Jongens hebben nou eenmaal nodig dat je hun laat zien hoe ze onder negatieve groepsdruk kunnen uitkomen.”

Onder invloed van conservatieve stemmen op sociale media krijgen jongens het gevoel dat ze tegenwoordig steeds maar moeten inschikken onder druk van de vrouwenemancipatie. Koole: „Wij willen jongens en mannen laten zien dat ook zij erbij te winnen hebben als ze de macho-norm doorbreken.”

„De campagne richt zich specifiek op plattelandsjongeren”, aldus het persbericht. „Op het platteland is de druk om bij de groep te horen namelijk nog sterker.”

Koole zegt geen aanwijzingen te hebben dat drugs- en drankgebruik of depressiviteit op het platteland problematischer is dan in de steden, of dat het in de afgelopen jaren is toegenomen. Wel ziet Rutgers dat het „voor jongens op het platteland lastig is om zich een alternatief voor te stellen bij de normen die zij normaal vinden. Vooral jongeren die niet binnen het plaatje vallen hebben moeite om daarover te spreken.” Voor hem is belangrijk dat plattelandsjongeren daar een „goed handelingsperspectief” krijgen om zich te ontworstelen aan negatieve groepsdruk.

Platteland

Jannyke van Ballegooijen van Plattelandsjongeren Nederland zegt dat onderzoek dat haar vereniging heeft laten doen, laat zien „dat op het terrein van mannelijkheid en groepsdruk veel valt te winnen qua breder kijken en erover praten. Dat gebeurt echt minder op het platteland dan in het westen van Nederland en in de grote steden.”

Zij is zelf opgegroeid in Winterswijk en zegt dat ze die negatieve groepsdruk herkent, al is ze nu geen jongere meer. „Dat het normaal is dat de man werkt. Dat de mannen met elkaar bier drinken. Dat de man kostwinner is. De vrouw mag best werken, maar niet meer verdienen dan de man.”

Wij geven niet aan dat we de norm willen veranderen. De jongeren op het platteland vragen daar zelf om

Javier Koole

Is dat een probleem voor de jonge mannen zelf, of vooral voor hun omgeving? „Probleem is een groot woord”, zegt Van Ballegooijen. „Jongens en mannen willen het zelf soms wel anders.” Ze zou graag „meer openheid en gelijkheid willen zien bij die groep”.

Is de campagne nu niet te veel gebaseerd op ‘stadse’ normen? „Wij geven niet aan dat we de norm willen veranderen”, zegt Koole. „De jongeren op het platteland vragen daar zelf om.”

Om te voorkomen dat het lijkt of dit een stad-versus-plattelandcampagne is, zijn jongens „uit de regio” voor de filmpjes gecast. Ook is gelet op hun woordgebruik, zegt Van Ballegooijen. Eerdere campagnes waren volgens haar te zeer gericht op stadsjongeren. „Die kwamen niet binnen bij de doelgroep op het platteland.”

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.

Waarom je NRC kan vertrouwen