Onderzoekers hebben ontdekt dat je versleten kraakbeen in knieën van oude muizen kunt herstellen door een specifiek eiwit te blokkeren.

Het gaat om het eiwit 15-PGDH. Dit eiwit komt vaker voor in ons bloed naarmate we ouder worden. Als dit eiwit wordt geremd met een klein molecuul wordt het kraakbeen in de knieën van oude muizen weer dikker en functioneler. Hierdoor lijkt het weer op gezond, jonger gewrichtskraakbeen. Ook na een knieblessure voorkwam de behandeling dat de muizen snel artrose kregen.

Niet alleen muizen reageerden. Ook stukjes menselijke kraakbeen afkomstig uit knieprotheses begonnen in het lab weer nieuw, functioneel kraakbeen te maken na behandeling met dezelfde remmer. Onderzoeksleider Helen Blau zegt: “we hebben een nieuwe manier gevonden waarmee we kraakbeen kunnen herstellen. Dit is mogelijk medisch groot nieuws voor de behandeling van artrose.” Het onderzoek is verschenen in Science.

Kleine eiwitremmer met groot effect

De onderzoekers vergeleken eerst het kraakbeen in de knieën van jonge en oude muizen. Daarbij zagen ze dat oude muizen ongeveer twee keer zoveel 15-PGDH in hun kraakbeen hadden als jongere dieren. Dat gaf de onderzoekers al een eerste hint dat het eiwit mogelijk iets te maken had met het veroorzaken en in stand houden van artrose. Daarom gaven ze oudere muizen een remmer die de activiteit van 15-PGDH blokkeert. Dat deden ze eerst via een injectie in de buik, waardoor de remmer in het hele lichaam terecht kwam. Later injecteerden ze het middel ook direct in het kniegewricht. In beide gevallen werd het slijtende kraakbeen in de knieën duidelijk dikker en functioneler.

Vervolgens keken ze naar muizen met een knieblessure. Muizen met deze blessure kregen vier weken lang twee keer per week de remmer toegediend. Zij ontwikkelden veel minder vaak artrose dan dieren die een neutraal controlemiddel kregen. De behandelde muizen liepen ook natuurlijker rond en konden meer gewicht op het gewonde pootje zetten.

Tot slot testten de onderzoekers de remmer op menselijk kraakbeenweefsel van patiënten met artrose, dat tijdens een operatie voor een knieprothese was verwijderd. Na een week behandeld te zijn in het lab bevatten deze stukjes kraakbeen minder 15-PGDH. Tegelijkertijd nam de vorming van nieuw gewrichtskraakbeen toe. Teamlid Nidhi Bhutani laat weten: “een grote groep bestaande cellen in het kraakbeen veranderd door de remmer van gedrag. Hierdoor begint het kraakbeen zichzelf te genezen. Dat is heel veelbelovend: de mate van genezing kan hierdoor enorm toenemen.”

Een einde aan artrose?

De resultaten zijn mogelijk heel impactvol. Artrose is namelijk één van de meest voorkomende gewrichtsaandoeningen. Ongeveer één op de vijf volwassenen in de Verenigde Staten heeft artrose. Ook in Nederland is de situatie niet best: hier is artrose één van de snelst groeiende chronische aandoeningen. Momenteel leven er in Nederland ongeveer 1,5 miljoen mensen met artrose.

Helaas is er een groot probleem wat betreft de behandeling van artrose: er bestaat momenteel nog geen medicijn dat de aandoening tegen kan houden. Daarom worden er vaak pijnstillers voorgeschreven. Bhutani voegt toe: “Tot nu toe was er geen medicijn dat rechtstreeks de oorzaak van kraakbeenverlies aanpakt. Deze remmer zorgt ervoor dat het kraakbeen zichzelf weer snel kan herstellen.”

De nieuwe studie geeft hoop door te laten zien dat het blokkeren van 15-PGDH een direct effect kan hebben op de achterliggende oorzaak. Daarbij moet ook meteen een slag om de arm gehouden worden, vooral omdat het onderzoek hoofdzakelijk gebruik heeft gemaakt van muizen. Het is namelijk nog niet gezegd dat de uiteindelijke resultaten ook net zo gunstig uit zullen pakken voor mensen. Het is dan ook goed nieuws dat ook de menselijke stukjes kraakbeen positief reageerden op de eiwitremmer.

Het team kan niet wachten om meteen door te pakken. Daarom hebben ze zelfs al een vervolgonderzoek gestart die gebruikt maakt van zo’n 15-PGDH-remmer. Blau: “De eerste klinische proeven laten zien dat een 15-PGDH-remmer veilig en effectief zou kunnen zijn voor mensen. We hopen dat er snel ook andere onderzoeken komen naar deze remmers. Stel je voor: mogelijk zijn gewrichtsprotheses in de toekomst niet meer nodig.”

We schreven vaker over dit onderwerp, lees bijvoorbeeld ook Artrose van Dolly het schaap blijkt alles mee te vallen en ‘Michelangelo leed aan artrose, maar werkte stug door’ . Of lees dit artikel: We moeten écht meer bewegen: dit zijn de voordelen voor gezond oud worden .

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week?
Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!

Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast:
!