Komende jaren stromen er duizenden voormalige bankmedewerkers de arbeidsmarkt op.
ABN Amro kondigde dinsdag aan dat er de komende drie jaar nog eens 4.200 banen worden geschrapt, naast de duizend al eerder dit jaar. Dat betekent dat in 2028 een op de vijf banen bij de bank is verdwenen.
ASN, tot voor kort ook actief als SNS Bank, BLG Wonen en Regiobank, schrapt jaar 850 tot 950 arbeidsplaatsen. Dat is een kwart van het huidige personeelsbestand. Terwijl er dit jaar al 750 banen bij de staatsbank waren verdwenen.
De Nederlandsche Bank maakte eerder ook bekend functies te schrappen – hoeveel is nog niet bekend maar enkele honderden is geen rare gok. De centrale bank wil 10 procent op de kosten besparen, en dat gaat ten koste van ondersteunend personeel. En dan was er nog nieuws eind oktober dat ING tot eind volgend jaar 950 functies schrapt.
Waarom wordt er zo hard ingegrepen?
De ingrepen bij de retailbanken zijn niet om economische tegenwind te doorstaan – de banken hebben door prima verdiensten afgelopen jaren voldoende vet op de botten. De stroppenpotten, om eventuele verliezen op slechte leningen op te vangen, zijn afgelopen tijd ook niet bijzonder extra gevuld.
Nee, alle banken lijken zo vooral een kam door hun haar te willen halen om beter voor de dag te komen bij de aandeelhouders. Waarom vinden de banken dat zo nodig?
Bij ASN en DNB is die aandeelhouder de Nederlandse staat. DNB maakte door gestegen rente en meer toezichtstaken afgelopen jaar verlies. Nu heeft de bank reserves, maar bij aanhoudende verliezen zou de rekening bij de staatskas terecht kunnen komen. Aangezien financiële instellingen al met recht klaagden over de hoge toezichtbijdragen, is kostenbesparing dan de enige mogelijkheid om in te grijpen.
ASN Bank is sinds 2013 in staatshanden, toen SNS Reaal werd genationaliseerd. Al die jaren werd de bank onvoldoende klaar geacht om zelfstandig een bestaan op te bouwen. De huidige ingrepen, waaronder naast het banenverlies het schrappen van veel merken, moeten de bank klaarstomen voor verkoop of een beursgang over een paar jaar – ook al is er overigens al meerdere keren in de Tweede Kamer een meerderheid geweest om de bank in de staatshanden te houden.
Hoge beurskoersen
De beursgenoteerde ABN Amro en ING waren afgelopen jaren juist al flink in trek bij de aandeelhouders. ABN steeg tot nu toe dit jaar met 95 procent op de beurs, na een aantal jaren dat de bank achterliep op Europese concurrenten. ING pluste sinds Nieuwjaarsdag van dit jaar meer dan 60 procent.
Net zoals alle banken hebben de twee afgelopen jaren geprofiteerd van de snel verhoogde rente van de Europese Centrale Bank. Een een groot deel van daarmee behaalde winsten zijn doorgespeeld naar de aandeelhouders in de vorm van dividend en aandeleninkoopprogramma’s – met de hogere koersen als beloning tot gevolg.
Beide banken willen die koersen echter graag zo houden of verder omhoog krijgen. Als bescherming tegen overnames – toen de koers van ABN veel lager was, werd meermaals openlijk gesproken over avances van andere banken. En om wellicht zelf beter groei of een overname te kunnen financieren – zo wordt menig deal bekostigd met eigen aandelen.
Dan helpt het niet dat de verwachting is dat die rentewinsten komende tijd afnemen. En dus zijn banken op zoek naar andere manieren om de winsten en dus winstuitkeringen hoog te houden.
Alle banken zetten in op groei van de inkomsten, maar gezien de verzadigde bankenwereld is de vraag of alle banken dat ook lukt.
En dus wordt ook naar de kostenkant gekeken. Kunnen we voor elke euro die we verdienen, minder uitgaven doen? Dan blijft er ook meer winst over – of meer geld om te investeren in groei. Banken willen het liefst 55 cent of minder uitgeven, maar ze zitten daar vaak boven.
En kosten zitten voor een belangrijk deel in personeel. De banken geloven bovendien dat met verdere digitalisering de productiviteit van blijvend personeel omhoog kan, zodat in ieder geval minstens hetzelfde werk met minder personeel kan worden gedaan.
En bij slimme inzet van kunstmatige intelligentie, misschien zelfs meer. Bij bijvoorbeeld ABN Amro lopen meer dan honderd projecten om op verschillende plekken AI toe te passen, bij ING werd de opkomst van AI zelfs expliciet genoemd als reden voor de banenreductie.
Wat de aandeelhouder vindt van de ingrepen bij ASN en DNB, kunnen we nergens aan aflezen. Bij ABN en ING kunnen we dat wel: aan de beurskoers. Beide staan op de hoogste stand in jaren, ABN Amro met meer dan 29 euro zelfs op de hoogste stand sinds de herintroductie op de beurs tien jaar geleden. Dat is overigens ook zeer gunstig voor de staatkas: de staat is momenteel haar nog resterende aandeel van 30,5 procent aan het afbouwen naar 20 procent.
Zwarte cijfers dus op de beurs, maar zware jaren voor de bankmedewerkers. De banken hebben goede sociale plannen, personeel krijgt de tijd en eventueel opleidingsbudget om van ‘baan naar baan’ te gaan. Maar nieuw werken zoeken is niet per se makkelijk, ook al staan er enorm veel vacatures open. Die baankansen liggen namelijk vaak in andere sectoren, waar niet per se de vaardigheden van een bankmedewerker voor worden gevraagd. In een sector als de zorg zijn bovendien de lonen veel lager dan in de bancaire sector.
En als er al een vacature open staat die wel past, zijn er met jou duizenden collega’s met dezelfde kennis en kunde.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen