De stakingen van het KLM-personeel dat op de grond werkt begonnen deze maand. Iedere woensdag legden ze het werk neer: eerst 2 uur, toen 4 en afgelopen week werd 6 uur gestaakt. Ook komende woensdag gaat de boel weer plat, dan 8 uur. Waarom? Omdat ze een loonsverhoging die de inflatie compenseert en betere arbeidsomstandigheden willen. Én meer waardering.

‘We zijn al jaren ontevreden’

“We willen normaal betaald worden”, legt Wil Snip uit. Hij zorgt er al 24 jaar voor dat de bagage van KLM-passagiers in het vliegtuig terechtkomen. “Het werk is zwaar: tillen in krappe ruimten, werken in hitte en uitstoot. Veel collega’s vallen voor hun pensioen uit”, vertelt hij. “We willen een regeling voor zwaar werk en eerlijkere voorwaarden.”

Voor grondstewardess Nicoline de Liefde is het de allereerste keer dat ze haar werk neerlegt. “We zijn al jaren ontevreden. Dat bouwt zich op en dit is nu een explosie”, verklaart ze de stakingen. “Op onze afdeling is nog nooit het werk neergelegd. We deden altijd een stap extra voor de passagier. Maar het elastiekje is geknapt.”

Groot verschil met piloten

Het zijn niet alleen het salaris en de arbeidsvoorwaarden wat hen dwarszit. “We voelen ons tweederangs”, zegt bagage-afhandelaar Wil over hun positie binnen KLM. Er zijn in het bedrijf namelijk mensen die ‘boven de vleugel’ werken: de piloten en het cabinepersoneel. En dan zijn er de mensen ‘onder de vleugel’, zoals de grondstewardessen en bagage-afhandelaars.

Vooral de verschillen met piloten steken: zij zouden er in het cao-voorstel ruim 9 procent salaris bij krijgen in ruil voor één extra werkdag per maand. “Als er extra vluchten zijn werken wij óók extra, maar zonder vergelijkbare beloning”, zegt Nicoline. “En ondertussen krijgen wij te horen dat er ‘geen geld’ is. Eerlijkheid en gelijkwaardigheid, dáár gaat het ons om. Niet alleen om centen.”

Geld voor extra werk

Maar volgens een KLM-woordvoerder is dat onzin. “Er zijn nog geen loonafspraken gemaakt met de pilotenvakbond. Wat we wel hebben afgesproken is dat piloten meer gaan werken, ook in hun eigen tijd.”

En daar krijgen piloten inderdaad extra geld voor, maar dat geldt voor iedereen bij KLM, benadrukt ze. “Zoals overal binnen KLM – ook bij de grondafdeling – krijg je dan een overwerkvergoeding.” Maar het grondpersoneel krijgt geen structurele loonsverhoging voor eventueel extra werk en dat vinden ze oneerlijk.

Half miljoen euro bonus

Dan is er ook nog het salaris van het bestuur. Uit het jaarverslag van de vliegmaatschappij blijkt namelijk dat de drie directieleden vorig jaar samen meer dan een half miljoen euro aan kortetermijnbonussen hebben gekregen. Dat was 32 procent meer dan het jaar ervoor. Voor veel grondmedewerkers voelt dat als meten met twee maten.

KLM-directeur Marjan Rintel benadrukte woensdag in Goedemorgen Nederland dat ‘iedereen’ in het bedrijf ‘respect en waardering verdient’. “We hebben verschillende functies en je onderhandelt met verschillende doelgroepen. Daarover moet je in gesprek zijn, maar tegelijkertijd blijven die verschillen bestaan.”

Voorlopig geen oplossing

Vooralsnog lijkt er niet snel een nieuw cao-akkoord te komen. KLM laat weten een ‘structurele loonsverhoging’ tot volgend jaar te bieden, samen met een eenmalige uitkering. Ook stelt het bedrijf onder meer regelingen voor rond zwaar werk en oudere werknemers. De vakbonden vinden dit niet genoeg en hebben aangegeven door te blijven staken.

En dus wordt er inmiddels al 3 weken gestaakt, met als gevolg dat er honderden KLM-vluchten werden geschrapt. Met de herfstvakantie in aantocht zullen sommige vakantiegangers zich inmiddels afvragen of ze straks nog wel op hun bestemming aankomen. Zijn dit soort stakingen proportioneel en worden de passagiers voldoende beschermd tegen onzekerheid?

‘Wij willen ook geen stakingen’

Staken is een grondrecht, benadrukt arbeidsjurist Evert Verhulp. Volgens hem mag het alleen ingeperkt worden bij zwaarwegende redenen, zoals ontwrichting van de maatschappij of veiligheid. Dat passagiers last hebben van een staking is op zichzelf meestal geen reden voor een verbod. Wel mag de rechter voorwaarden stellen, zegt hij, bijvoorbeeld dat bepaalde functies moeten doorwerken.

Bagage-afhandelaar Wil benadrukt dat hij en zijn collega’s de KLM-passagiers ook liever niet tot last zijn. “We willen geen stakingen, maar anders worden we niet gehoord”, zegt hij tot slot. “Als er ‘geen geld’ is, laat er dan voor iedereen geen geld zijn, en niet alleen voor ons op de grond.”