Ze weet „bijna zeker” dat haar boeken straks niet meer in het Verenigd Koninkrijk kunnen worden uitgebracht, zei de Ierse schrijver Sally Rooney deze week. Ze is een megahit en wordt gezien als een van de grote literaire stemmen van de millennialgeneratie.
Waar ze tegenaan loopt: ze gebruikt de inkomsten die ze met haar werk vergaart om Palestine Action te steunen, een Britse pro-Palestijnse actiegroep die sinds juli is verboden. Dat valt onder de terreurwet. Rooney is niet van plan haar steun aan de groep terug te trekken. In september zag ze al af van een reis naar het VK, waar ze een literaire prijs zou krijgen, om arrestatie te voorkomen. Nu vermoedt ze dat ze haar werkzaamheden in het VK moet staken.
Maar het kán anders uitpakken. Een medeoprichter van Palestine Action vecht het verbod aan bij het hooggerechtshof van het VK, met het argument dat een verbod ingaat tegen het recht om te protesteren. Woensdag, donderdag en dinsdag 2 december vindt een rechterlijke toetsing plaats. Rooney deed haar uitspraken in een getuigenverklaring voor diezelfde rechtbank, om de zaak van de actiegroep kracht bij te zetten.
Sally Rooney vergelijkt het optreden van de activisten met de suffragettes, de anti-apartheidsbeweging en de strijd voor homorechten
Haar uitgever Faber & Faber, zegt Rooney, kan de royalty’s die ze krijgt voor haar eerdere boeken waarschijnlijk niet meer overmaken, omdat het bedrijfhet risico loopt beschuldigd te worden van het financieren van terrorisme. Auteurs krijgen vaak betaald via een voorschot, na publicatie krijgen ze de royalty’s overgemaakt. Rooney vermoedt dat ook haar oude boeken, die nog goed verkopen, van de markt gehaald moeten worden in het VK. Intermezzo, dat uitkwam in 2024, is nog steeds een bestseller bij boekhandels Waterstones en Foyles. De uitgever heeft nog niet gereageerd op vragen van NRC.
Lees ook
Met de boeken van Sally Rooney word je graag gezien
Rooney zet zich al langer in voor de Palestijnse zaak. In 2021 besloot zij de vertaalrechten voor haar roman Beautiful World, Where Are You niet aan een Israëlische uitgeverij te verkopen. Haar eerste twee romans waren al in Hebreeuwse vertaling uitgebracht bij het Israëlische Modan Publishing House. Ze zou het, zei ze toen, „een eer vinden” om haar werk wel beschikbaar te stellen in het Hebreeuws, maar schaart zich achter de boycot-en sanctiesbeweging die Israël economisch onder druk wil zetten om zich aan de internationale rechtsorde te houden.
Illegaal
Palestine Action is in 2020 opgericht, met het doel „Israëlische apartheid” te beëindigen en Israëlische wapenhandel met het VK een halt toe te roepen. De organisatie is dit jaar aangemerkt als terroristische organisatie, met brede steun in het Britse Lagerhuis. „We moeten ons geen illusies maken, Palestine Action is geen legitieme protestgroep”, verklaarde onderminister van Veiligheid Dan Jarvis.Hij verwees naar het gebruik van rookbommen en schade die is aangericht aan onderzeeërs en NAVO-materieel.
De kwalificatie als terroristische organisatie volgde op een inbraak door activisten bij een militaire basis in Oxfordshire. Daar werden twee vliegtuigen met rode verf bespoten en met koevoeten bewerkt, de schade was bijna 8 miljoen euro. „Natuurlijk”, schreef Rooney in The Guardian, „wisten de activisten dat hun handelen illegaal was.” Ze vergelijkt het optreden met dat van eerdere politieke bewegingen, zoals de suffragettes die streden voor stemrecht voor vrouwen, de anti-apartheidsbeweging, en de strijd voor homorechten. „Daar is het opzettelijk overtreden van de wet altijd onderdeel van geweest.”
Al-Qaida en IS
Nu staat Palestine Action op dezelfde lijst als Al-Qaida en IS. De beslissing werd genomen op basis van de terrorismewet uit 2000, die is niet eerder ingezet voor een dergelijke protestgroep, zei politiek econoom Oscar Berglund van de Universiteit van Bristol in NRC.
Sinds de invoering van het verbod zijn honderden mensen opgepakt voor steunbetuigingen aan de groep, onder wie Nederlanders die via Extinction Rebellion in het VK meededen aan demonstraties. Van ruim tweehonderd mensen die deze week bij de rechtbank hun steun betuigden aan de actiegroep, zijn 143 mensen opgepakt, aldus de Metropolitan Police tegen de BBC.
Lees ook
Door toename arrestaties vragen Britten zich af: hoe vrij kunnen ze spreken?
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen