De nieuwe Ian McEwan en het activisme van een naakte molrat: de beste fictieboeken van het moment

IAN McEWAN
Wat we kunnen weten
Vertaald door Harm Damsma & Niek Miedema. De Harmonie, 400 blz., € 27,50 (e-boek € 14,99) Oorspr. titel: ‘What we can know’

Net voor september lag Wat we kunnen weten van Ian McEwan in de winkel. Een stevig literair werk, maar ook een dat niet al te optimistisch stemt. In zijn nieuwe roman kijkt McEwan vooruit, naar het jaar 2119, om van daaruit weer achterom te kijken naar onze tijd. Wat hij dan ziet? “Stompzinnige hebzucht”, “mensen die drieduizend kilometer vlogen voor een vakantie van een week”, maar ook “fenomenale vindingrijkheid” en “gevoel voor humor”.

Door een dweperige onderzoeker uit 2119 als hoofdfiguur te kiezen, laat McEwan genoeg lichtheid toe. Pikzwart of al te belerend wordt het boek dus niet. Wat we kunnen weten is “een lofzang op de mens, met al zijn gebreken, en een waarschuwing om die gebreken niet als deugden te beschouwen”, schrijft recensent Sam De Wilde.

Lees hier meer.

NISRINE MBARKI BEN AYAD
Kookpunt
Pluim, 160 blz., € 21,99 (e-boek € 12,99)

“Een imposante staalkaart van haar kunnen”, schrijft recensent Carl De Strycker over Kookpunt, de nieuwe verhalenbundel van Nisrine Mbarki Ben Ayad. De zeven verhalen omspannen een eeuw, en spelen in verschillende steden over de hele wereld. Tegen de achtergrond van de grote momenten uit de naoorlogse geschiedenis, zoals de Franse kernproeven in Algerije in de jaren 60, de Arabische Lente in 2011 en de genocide in Gaza vandaag, wordt het relaas gedaan van gewone mensen. Die verhalen zijn op interessante manieren met elkaar verbonden, en Mbarki Ben Ayad hanteert verschillende vertelwijzen, van een verhaal in de oosterse traditie tot sciencefiction. Al die genres beheerst ze.

Lees de volledige recensie hier.

ZHANG YUERAN
Huize Zwaan
Vertaald door Annelous Stiggelbout. Prometheus, 256 blz., € 23,99 (e-boek € 13,99)

Wat gebeurt er als een machtige familie alles verliest en alleen het kindermeisje overblijft? Dat is het uitgangspunt van Huize Zwaan van Zhang Yueran. Centraal staat Yu Ling, een nanny die zorgt voor Kuankuan, de zevenjarige zoon van een rijke familie. Kuankuan is meer gehecht aan haar dan aan zijn ouders, zij is zijn veilige haven én gevangene. Als Kuankuans vader en grootvader gearresteerd worden en ook zijn moeder spoorloos verdwijnt, is Yu Ling ook plots de baas van het huis. 

Zhang schetst een wereld waarin mensen voortdurend balanceren tussen loyaliteit en verraad, liefde en afhankelijkheid, illusie en ontgoocheling. Een intrigerend, meeslepend verhaal.

Lees de volledige recensie hier.

SARAH ARNOLDS
Het gore lef 
Das Mag, 164 blz., € 22,50 (e-boek € 9) 

Een van de beste kortverhalen van de afgelopen jaren begint in een luxespa en eindigt met een vrouw die fantaseert over hoe ze door een collega op een wel heel merkwaardige manier geliefkoosd wordt: “Ik wil dat je je vingers in mijn oren steekt, steeds dieper, tot je iets tegenkomt wat daar tot dat moment altijd verborgen heeft gelegen.”   

Het is te lezen in Het gore lef, de bundel van Sarah Arnolds, dat op de longlist van de Boekenbon Literatuurprijs prijkt. Het is een sterk en oorspronkelijk debuut, schrijft recensent Lodewijk Verduin, met een heerlijke vreemdheid. “De lijn tussen normaliteit en het absurde in de verhalen is flinterdun en wordt op onverwachte en ontregelende manieren overschreden, een beetje zoals in de films van David Lynch.”

Lees de rest van de recensie hier.

TIJL NUYTS
Grondwerk
Atlas Contact, 288 blz., € 23,99 (e-boek € 14,99)

Een naakte molrat als verteller, daarmee heb je meteen onze interesse. Al kan een boek met zo’n uitgangspunt snel gimmicky worden. Niet zo bij Grondwerk van Tijl Nuyts, een – pun intended – “diepgravend en literair grondig werk” volgens recensent Carl De Strycker.

De molrat vertelt haar verhaal aan een klimaatactiviste die ze leert kennen in Brussel, waardoor we afwisselend een inkijk krijgen in het leven in een Afrikaanse molratkolonie en haar leven in onze hoofdstad. Dit is literatuur die je letterlijk anders naar de werkelijkheid doet kijken, en bovendien “slim geconstrueerd” en “talig geraffineerd”.

Lees de volledige recensie hier.

GAËL FAYE
Jacaranda
Vertaald door Liesbeth van Nes. Meulenhoff, 256 blz., € 22,99 (e-boek € 13,99)

Dertig jaar na de genocide in Rwanda schrijft Gaël Faye, een Rwandees-Franse rapper en schrijver, over wat in de jaren nadien verzwegen werd. In Jacaranda, een rustig en introspectief boek, trekt hoofdpersonage Milan naar Kigali. Daar botst hij op een samenleving waar herinnering even noodzakelijk als pijnlijk is. Sinds 2015 woont Faye zelf in de Rwandese hoofdstad, waardoor hij haarscherp weet te beschrijven hoe de stad verandert en haar verleden probeert uit te wissen. Recensent Catherine Vuylsteke bewondert deze roman, omdat die “toont hoe taal tekortschiet, hoe stilte tegelijk beschermt en belemmert”. Faye won er de Prix Renaudot mee.

Lees de volledige recensie hier.

LUCAS ZANDBERG
Rustimo. Speelkameraad van Sisi’s dochter
De Arbeiderspers, 304 blz., € 23,99 (e-boek € 12,99)

Een bijzonder wrange grap: Sisi, de mythische keizerin Elisabeth van Oostenrijk (1837-1898) koos een zwarte kreupele jongen met dwerggroei, Rustimo, als speelkameraad voor haar dochter Valerie. De jongen was een ‘cadeau’ van de onderkoning van Egypte. Lucas Zandberg spitte het een en ander boven over die jongen, en vult de lacunes in het verhaal in met zijn roman Rustimo. Dat verhaal is schrijnend. Niet alleen is Rustimo een menselijk geschenk, hij wordt ook uitgelachen en gepest, verketterd en weggepromoveerd als Valerie te oud wordt om met hem te spelen. Uiteindelijk sterft hij in een instelling. Zandberg zet de jongen neer als een gelaagd personage met complexe emoties. Een ontroerend portret.

Lees de volledige recensie hier.

OTONIYA J. OKOT BITEK
Wij, aanmaakhout
Vertaald door Robert Dorsman. De Arbeiderspers, 240 blz., € 22,99 (e-boek € 12,99) Oorspr. titel: ‘We, the kindling’

Met Wij, aanmaakhout levert dichter en professor Otoniya J. Okot Bitek een indrukwekkend romandebuut af. Dat gaat over het Verzetsleger van de Heer (LRA) een van de gruwelijkste terreurorganisaties van de voorbije halve eeuw, in Noord-Oeganda verantwoordelijk voor 100.000 dode burgers en 60.000 ontvoerde kinderen. En de leider van die groep loopt nog steeds vrij rond.

Aanvankelijk wilde Okot Bitek een non-fictieboek schrijven over de LRA, maar om recht te doen aan de verhalen – ook wanneer die door trauma onvolledig zijn – koos ze voor fictie, waardoor ze met haar verbeelding lacunes kon vullen en de verhalen kracht kon bijzetten. Wij, aanmaakhout is pijnlijk, maar ook hoopvol, schrijft recensent Catherine Vuylsteke. “Het is een aanklacht, een herinnering. Het verdient om gelezen en gehoord te worden.”

Lees de rest van de recensie hier.

ANDREA BAJANI
Het jubileum
Vertaald door Manon Smits. Van Oorschot, 128 blz., € 23,99 (e-boek € 14,99) Oorspr. titel: ‘L’anniversario’

Kun je je ouders de rug toekeren? Dat is waar Het jubileum om draait, de gitzwarte roman van de Italiaanse schrijver Andrea Bajani. Met dat boek, dat zijn meest autobiografische roman zou zijn, won hij de Premio Strega. De naamloze verteller staat stil bij een wrang jubileum: tien jaar zonder ouders. Hij noemt die tien jaar de beste jaren van zijn bestaan. Maar het zijn niet de goede jaren waar wij een verslag van krijgen, wel de jaren daarvoor. Het boek telt welgeteld één paragraaf met gelukkige jeugdherinneringen, de rest is traumatische geschiedenis. “Het enige wat oplicht in deze roman, is de heldere taal van Bajani”, schrijft recensent Steven Van Ammel.

Lees de volledige recensie hier.

ROMAIN GARY
De vliegers
Vertaald door Sanne van der Meij. Borgerhoff & Lamberigts, 360 blz., € 27,99 (e-boek € 14) Oorspr. titel: ‘Les cerfs-volants’

Romain Gary (1914-1980) is de enige auteur die de Prix Goncourt twee keer heeft gekregen. Zijn pseudoniem Émile Ajar kreeg hem namelijk een keer, voor Gary opbiechtte dat hij dat was. Zijn kunst om te vervellen en grenzeloze verbeeldingskracht gaf Gary ook mee aan zijn personages in De vliegers. Centraal daarin: een eenvoudige jongen en een rijk meisje wier liefde gedwarsboomd wordt door de Tweede Wereldoorlog. Cliché, maar Gary weet er een verrassend en geweldig verhaal van te maken, boordevol humor. Dit boek is een “aanklacht tegen de absurditeit van oorlog en een ode aan de kinderlijke onschuld, het geheugen en de kunst van het dromen”, schrijft recensente Marijke Arijs.

 Lees de rest van haar recensie hier.